پیوند اجباری شیر و ببر در باغ وحش مشهد

دکتر ایمان معماریان  در این باره گفت: در حال حاضر در باغ وحش هایی که تحت نظر سازمان های بین المللی هستند براساس برنامه های مدون ، اقدام به تکثیر گونه های در خطر انقراض کرده و از گونه ها و زیرگونه های خاص نگهداری می کنند تا ژن اصلی گونه که در طبیعت وجود دارد حفظ شود.

به گفته وی، اما بر خلاف این رویه که در باغ وحش های استاندارد اجرا می شود در باغ وحشهای کشورهایی مانند ایران توجهی به حفاظت از ژن اصلی گونه ها نمی شود.

معماریان اظهار داشت: به عنوان مثال، شیرهای آفریقایی موجود در ایران، در اثر آمیزش زیرگونه های مختلفی از شیر آفریقایی  که از کشورهای مختلف با یکدیگر مخلوط شده اند تولید و دارای ژن خالص طبیعی نیستند. بنا براین تکثیر این گونه ها نه تنها کمکی به حفظ گونه شیر آفریقایی نمی کند که به ژن زیر گونه های شیر آفریقایی هم آسیب می رساند.

هم قفس کردن تایگون و شیر

این دامپزشک حیات وحش تصریح کرد: اما این تهدید ها و آسیبهای ژنتیکی زمانی جدی تر می شود که دو گونه متفاوت آمیخته شوند. این اختلاط گونه ها در گربه سانان بیشتر ناشی از جفتگیری ببر بنگال و شیر آفریقایی است که به تولد تایگون (ببر نر و شیر ماده) و لایگر (شیر نر و ببر ماده) منجر می شود.

وی با بیان اینکه در حقیقت تایگون و لایگر موجوداتی با ژنی کاملا معیوب هستند که به وضعیت ژنتیکی دو گونه مهم از گربه سانان آسیب جدی وارد می کند، افزود: این آمیزش گونه ها در صورتیکه در کشورهای پیشرفته و باغ وحشهای استاندارد انجام شود بطور جدی مورد برخورد قانونی قرار خواهد گرفت و مجموعه را از زنجیره باغ وحشهای بین المللی خارج کرده و از چرخه کمکهای بین المللی و برنامه های بین المللی تکثیر گونه های در خطر انقراض محروم می کند.

هم قفس کردن تایگون و ببر

معماریان با بیان اینکه در حال حاضر باغ وحش مشهد اقدام به نگهداری ببر و شیر در قفس های مشترک و درنتیجه تولید و تکثیر تایگونو لایگر می کند تأکید کرد: گذشته از آسیب ژنتیکی، با توجه به جثه بزرگ تایگون و لایگر، برای توله های حاصل از آمیزش دو گونه باید شرایط و جایگاه مناسب مهیا باشد در حالیکه در باغ وحشی مانند مشهد حتی والدین هم از شرایط نگهداری مطلوبی برخوردار نیستند.

این دامپزشک حیات وحش اظهار داشت: از نارساییهای عمده در تایگونها و لایگرها به طول عمر کوتاه، ناباروری و مهمتر از همه نارسایی های قلبی از قبیل مرتبط بودن دهلیزها و بطنها می توان اشاره کرد.

تایگون

وی یادآور شد: با توجه به اینکه تکثیر تایگون به نسبت لایگر امکان پذیرتر است، باغ وحش داران به تکثیر آن تمایل بیشتری دارند که این تکثیر به علت جثه بزرگتر ببر نر نسبت به شیر ماده، تلفات زیاد و آسیبهای جدی برای شیر ماده به همراه دارد که درگیری ها و آسیبهای پیش از بارداری و آسیبهای هنگام زایمان به دلیل جثه بزرگ توله ها از جمله این تلفات به شمار می روند.

هم قفس کردن ببر و شیر

معماریان تصریح کرد: متاسفانه در برخی موارد باغ وحشداران پا را فراتر نهاده و برای کسب افتخار کاذب بیشتر برای مجموعه تحت مدریتشان، مقدمات جفتگیری را برای تایگون/لایگر با شیر یا ببر فراهم می کنند تا توله هایی اصطلاحا دو نسلی حاصل شوند که از نظر ژنتیکی تهدیدی دو چندان محسوب می شوند.

وی افزود: در ایران تنها باغ وحش تهران و مشهد از ببر نگهداری می کنند و باغ وحش مشهد تنها باغ وحشی است که در آن نه تنها ببر و شیر برای تولید تایگون هم قفس هستند که تایگون و شیر نیز هم قفس شده اند تا توله هایی دونسلی تولید شود و این باغ وحش به یکی از جدی ترین تهدیدات و مراکز آسیب ژنتیکی در جهان برای دو گونه مهم از گربه سانان که اتفاقا هر دو در معرض انقراض هستند تبدیل شود. /مهر