پیشروی خزر پس از 20 سال

مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر که پیش از این از توقف پسروی آب این دریا خبر داده بود ، اکنون با گذشت یک ماه از سال آبی جدید اعلام کرد که دوره افزایش تراز آب خزر و پیشروی آن به سمت ساحل آغاز شده است .

بر اساس گزارش رسمی مراکز عملی و تحقیقاتی در این مدت 130 سانتی متر از تراز آب این دریا کاسته شده و حدود یکهزار و 760 هکتار از آب های ساحلی این دریا خشک شد.مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر گفت : سطح آب این دریا در نخستین ماه از سال آبی جدید چهار سانتی متر افزایش یافته است.داریوش یوسفی کبریا افزود : این افزایش نشان می دهد دوره 20 ساله پسروی دریای خزر پایان یافته و این دریا وارد سیکل پیشروی شده است .

بر اساس مطالعاتی که در سال های اخیر صورت گرفته ، آخرین سیکل از پسروی آب دریای خزر از سال 74 آغاز شده بود و انتظار می رفت از پائیز سال 95 با پشت سرگذاشتن دوره 20 ساله پایان یابد. ظاهرا سیکل پیشروی با یک سال تاخیر آغاز شده ، ولی نکته مهم این است که با خیز چهار سانتی متری در یک ماه همراه بوده است.

** افزایش 2 و نیم متری ، نتیجه آخرین سیکل پیشروی

مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر گفت که آخرین بار سیکل پیشروی دریای خزر سال 1356 آغاز شده بود و پس از آن که در سال 74 وارد مرحله پسروی شد ، آب این دریا 2 متر و نیم افزایش یافته بود.یکی از نتایج پیشروی این دریا از اواخر دهه 50 تا نیمه اول دهه 70 زیر آب رفتن بخشی از جنگل های ساحلی و همچنین سازه های نیم بندی بود که به عنوان رستوران و دیگر اقامتگاههای پذیرائی فعال بودند .با این وصف ، پسروی آب در دو دهه گذشته سبب شد تا برخی از افراد سودجو مرز ساحلی را وارد حریم دریا کرده و پدیده دریاخواری را شکل دهند . ایران دومین کشور با تراکم جمعیتی بالا در میان کشورهای حاشیه دریای خزر است و ثبت تراز آبی دریا و بررسی علت کاهش و یا افزایش آن در کنار حراست از حریم ساحلی هنگام پیشروی و پسروی آب برای مردم منطقه اهمیت زیادی دارد.دریای خزر یک هزار و 200 کیلومتر طول و 310 کیلومتر عرض دارد و 130 رودخانه به این دریا می ریزند.مازندران با داشتن حدود 338 کیلومتر از ساحل خزر بیش از نیمی از ساحل این دریا را در بین استان های شمالی کشور در اختیار دارد.

** پیش بینی افزایش نیم متری در سه سال آینده

مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر آغاز سیکل پیشروی دریای خزر را قطعی دانست و گفت : بر اساس نتایج مدل‌های پیش بینی تراز آب ، تا سه سال آینده آب دریا حدود 42 سانتی متر افزایش خواهد یافت. وی افزود : در سال آبی 96-1395 که از مهر سال 95 شروع شده و تا پایان شهریور 96 را شامل می‌شود، پیش‌بینی‌های ما محقق شده و بنا بر این دوران عقب نشینی دریا متوقف و دوره کوتاه مدت سه ساله پیشروی دریا پیش رو خواهد بود .یوسفی کبریا یکی از دلایل مهم افزایش تراز آبی دریای خزر در چند ماه اخیر را ناشی از افزایش میزان آبدهی رودخانه ولگا در روسیه و سیلاب های فصلی آن ذکر کرد.80 درصد آب دریای خزر از رودخانه ولگا و بقیه نیز از رودخانه های کشورهای ایران ، قزاقستان و آذربایجان تامین می شود .

** جان گیری تالاب ها

اگر چه پیشروی آب دریای خزر همواره با خسارت های مادی برای ساحل نشینان همراه بوده ، ولی بزرگ ترین دستاورد مثبت آن تضعیف و محو تدریجی خشکسالی در حوزه آبریز و مهم تر از همه احیای دوباره بخش های خشک شده تالاب ها خواهد بود.به گفته مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر ، پیشروی آب دریای خزر در سیکل جدید سبب پایان خشکسالی و کم‌آبی 2 دهه ای تالاب های حوزه آبریز این دریا خواهد شد.یوسفی کبریا با تقسیم مناطق ساحلی دریای خزر به کم شیب و پرشیب ، پیش بینی کرد که در مناطق کم شیب همچون میانکاله و آستارا پیشروی آب ملموس تر باشد و 20 تا 30 متر از سطح این اراضی به زیر آب برود .دریای خزر به عنوان بزرگترین آبگیر بسته در جهان با مساحت حدود 378 هزار کیلومترمربع و حجم آبی معادل 78 هزار کیلومتر مکعب (برابر با 44% ذخیره آبی دریاچه‌های جهان) بزرگترین دریاچه داخلی دنیا به شمار می رود . قدمت این دریا را بیش از 10 میلیون سال برآورد می شود و گفته می شود نوسانات آن از 12 هزار سال قبل آغاز شد و همچنان ادامه دارد.خزر ، در عین حال زیستگاه حدود 400 گونه آبزی است و علاوه بر آن از نظر ذخایر نفت و گاز موجود در ساحل و زیربستر این دریا پس از خلیج فارس و سیبری مقام سوم را به خود اختصاص داده است.