نگاه استاندارد به بسته‌بندی محصولات کشاورزی

گروه اقتصادی: شاید حفاظت و نگهداری از کالا اصلی‌ترین هدف از بسته‌بندی باشد اما این صنعت به عاملی تأثیرگذار برای جلب مشتری، ایجاد نام و نشان و حتی ارائه اطلاعات جانبی در‌خصوص کیفیت و ویژگی‌های کالاست. بسته‌بندی جزء لازم و ضروری یک محصول است که شناساندن و نگهداری محصول را از تولید تا مصرف بر‌عهده دارد.بسته‌بندی، حلقه مفقوده تولید در ایران و ترسیم کننده مسیر صادرات با نام و نشان کالای ایرانی است. این صنعت تنها با هزینه کرد 10 درصد ارزش کالای تولیدی قادر به ایجاد 90 درصد ارزش افزوده است.صنعت بسته‌بندی ریل‌گذار اصلی حرکت به‌سوی برند‌سازی و بازاریابی کالا در بازارهای صادراتی و تحقق برونزایی در اقتصاد ایران است.نبود بسته‌بندی مناسب در صادرات انواع محصولات کشاورزی بعضا سبب می‌شود تا محصولات صادراتی و ارزآور ایرانی از جمله زعفران و حتی پسته به صورت فله‌ای صادر شود و به نام دیگر کشورهای واسطه‌ای مجددا بسته بندی و به کشورهای هدف صادر شود که البته این ضعف نه تنها باعث از بین رفتن برندی به نام ایران خواهد شد، بلکه ارزش افزوده و ارزآوری بیشتر را از آن کشورهایی خواهد کرد که هیچ نقشی در تولید این محصولات ندارند و تنها واسطه صادرات محصولات کشاورزی ایرانی گمنام به دیگر کشورها هستند.کمبود صنایع بسته‌بندی و تبدیلی محصولات کشاورزی، تاثیر شگرفی بر کاهش ارزش‌افزوده و از دسترس خارج شدن سود تولید کشاورز است. سالانه هزاران تن انواع محصولات کشاورزی در سراسر کشور تولید می‌شود ولی متاسفانه مقدار زیادی از این محصولات به صورت فله‌ای، بدون فرآوری و بسته‌بندی به دیگر مناطق ایران و کشورهای دیگر صادر می‌شود. حفاظت و نگه‌داری از محصول، اصلی‌ترین هدف از بسته‌بندی است و در کنار آن، اطلاعات جانبی در خصوص کیفیت و ویژگی‌های کالا و تاریخ مصرف، این صنعت را به عاملی تاثیرگذار برای جلب مشتری می‌کند. مهم‌ترین ضعف موجود در صنعت بسته‌بندی، کمبود تکنولوژی‌های روز دنیا است. بالاترین تبعات منفی تجاری و اقتصادی این کمبود، کاهش جایگاه محصولات غذایی و دارویی صنعتی کشور ما در دنیا است.برخی از محصولات باکیفیت داخلی ما به دلیل ضعف در بسته‌بندی و صادرات فله‌ای، جایگاه جهانی خود را از دست داده‌اند، به طوری که به علت بهینه نبودن بسته‌بندی، محصولات صادر شده را به کشور بازمی‌گرداند.حفاظت و نگه‌داری محتوای بسته، هدف اصلی بسته‌بندی است و مدیریت بر این صنعت در درجه اول بر عهده وزارت صنایع است که با تشکیل کمیته‌ای استراتژی و برنامه عملیاتی، تدوین و سپس پیاده‌سازی شود.برای به دست آوردن ارز حاصل از صادرات، نیازمند محصول خوب، بسته‌بندی مطلوب و برند خوب هستیم که نبود هر کدام از این فاکتورها از ارزآوری می‌کاهد. ضرورت حفظ جایگاه صنعت بسته‌بندی ایجاب می‌کند که تکنولوژی را در این صنعت ارتقا دهیم و حلقه مفقوده بسته‌بندی و فرآوری را بگشائیم. بالا بودن قیمت نهایی محصولات کشاورزی، نداشتن واحدهای فراوری محصول، فعال نبودن تشکل های مرتبط ، ضعف زیرساختی در زمینه حمل و نقل بخصوص سردخانه ای، همراه نبودن بانکها در ارایه تسهیلات به بخش کشاورزی، نبود واحدهای بسته بندی محصولات از مهمترین مشکلات در بخش توسعه صادرات کشاورزی در مازندران است.

* تدوین استانداردهای بسته بندی

رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان محصولات کشاورزی گفت: با توجه به نامناسب بودن بسته‌بندی محصولات کشاورزی و انواع میوه که این ضعف سبب شده بود صادرات آنها با مشکل مواجه شود، استانداردهای بسته بندی با سازمان توسعه تجارت بررسی و تدوین شد که از نیمه آبان ماه امسال اجباری می‌شود.سید رضا نورانی اظهار کرد: یکی از مشکلات اساسی برای صادرات محصولات کشاورزی، بسته بندی نامناسب و نه چندان استاندارد آنهاست که بعضا مشکلاتی را در این زمینه ایجاد می‌کند و در این راستا به دنبال تدوین استانداردهایی برای بهبود وضعیت بسته بندی محصولات صادراتی، کشاورزی به ویژه انواع میوه بودیم.وی افزود: در این راستا با سازمان توسعه تجارت جلسات متعددی برگزار کردیم و موفق شدیم تا استانداردهای بسته بندی صادرات محصولات کشاورزی و انواع میوه‌ها را تدوین کنیم که رعایت این استانداردها از پانزدهم آبان‌ماه اجباری می‌شود.

*بسته بندی مناسب بازارهای هدف نیست

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز معتقد است، صادرکنندگان استان دغدغه بسته‌بندی متناسب محصولات را برای بازارهای هدف ‌دارند. دلاور حیدر پور افزود: بیشتر تولیدکنندگان استان خرده‌پا هستند و عدم ثبات قیمت در بازار سبب می‌شود که تاجر صادراتی ریسک‌پذیر نباشد.وی اظهار داشت: تغییرات قیمت تضمین لازم را برای صادرات مطمئن را از بین می‌برد و لازم است تا تشکل‌های تعاونی برای جمع‌آوری محصولات و ایجاد حلقه واسط بین تولیدکننده و صادرکننده راه اندازی شود.وی ایجاد بازار مطمئن را برای صادرات لازم برشمرد و گفت: ظرفیت انبارهای فنی در استان کم است و باید این ظرفیت‌ها ارتقاء یابد.حیدر پور با اشاره به اینکه بسته‌بندی‌های موجود متناسب با صادرات نیست یادآور شد: اکنون صادرکنندگان دغدغه بسته‌بندی متناسب با بازار هدف رادارند و باید این دغدغه را رفع کرد.رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران، مشکل حمل‌ونقل را از دیگر مسائل فراروی برشمرد و گفت: تعرفه‌های گمرکی نیز از دیگر دغدغه‌های فراروی تولیدکنندگان است.وی با تأکید بر اینکه شرایط را برای بازارهای دنیا فراهم کنیم عنوان کرد: باید بخش‌های مختلف دست‌به‌دست هم دهند تا مشکلات صادرکنندگان برطرف شود.