نگاهی به راهکارهای مغفول توسعه استان؛ روابط سرد دانشگاه و صنعت

بر اساس آمارهای رسمی، مازندران یکی از پر دانشگاه‌ترین استان‌های کشور است و هم‌اکنون نیز حدود ۱۵۰ هزار دانشجو در ۲۰۰ دانشگاه این استان درحال تحصیل هستند. البته تنها ۱۵ درصد از این دانشجویان در دانشگاه‌های دولتی استان به تحصیل اشتغال دارند و بقیه در دانشگاه‌های آزاد ، غیرانتفاعی ، پیام نور و علمی و کاربردی هستند.

این استان با ۳۹ شهرک صنعتی و ۲ هزار واحد تولیدی ، در زمره استان‌های صنعتی نیز محسوب می‌شود. همچنین بر اساس یک گزارش رسمی که به‌تازگی در حضور وزیر علوم ارائه شد، دانشگاه‌های مازندران سهم ۶ درصدی در تولید علم کشور دارند.

بااین‌وجود، نبود ارتباط مستمر میان دانشگاه‌ها و صنایع و واحدهای تولیدی سبب شده تا هر دو طرف در نشست های مختلف از یکدیگر به خاطر بی‌توجهی انتقاد کنند. البته در این میان انتقاد صنایع از دانشگاه‌ها همواره شدیدتر است چراکه چشم‌انتظارند تا محققان دانشگاهی با ورود به عرصه ، مشکلاتشان را حل کنند.

مدیرکل صنعت ، معدن و تجارت مازندران هم درباره روابط سرد دانشگاه و صنعت اظهار داشت: دانشگاه تمام توان خود را برای تولید مقاله ، پایان‌نامه و کارهای پژوهشی کتابخانه‌ای صرف می‌کنند و اصلاً با بیرون خود ارتباط برقرار نمی‌کنند.

حسینقلی قوانلو با اشاره به اینکه ارتباط کمرنگ صنعت و دانشگاه مشکلی ملی است ، افزود: متأسفانه دانشگاه‌های مازندران نیز مستثنی نبوده و گرفتار این معضل هستند. وی با بیان اینکه ارتباط دانشگاه و صنعت باید دوسویه باشد ، گفت: صنعت نیازهایی دارد که می‌طلبد دانشگاه برای برطرف کردن آن‌ها پا پیش بگذارد. مدیرکل صنعت مازندران با اشاره به اینکه تولید مقاله برای ثبت دستاوردها ضروری است، تأکید کرد : اما نباید دانشگاه رسالت اصلی خود را که همان رفع نیاز پیرامون است ، نادیده بگیرد. قوانلو اضافه کرد: مازندران با نیازها و مشکلات اساسی در بخش صنعت ، زباله ، زراعت چوب و موارد دیگر روبه‌رو است که فقط دانشگاه می‌تواند آن‌ها را برطرف کند.وی تأکید کرد: دانشگاه‌های مازندران به‌خصوص دانشگاه‌های مادر باید از لاک پژوهشی خارج‌شده و به‌سوی صنایع و مشکلات بخش‌های دیگر حرکت کنند. مدیرکل صمت مازندران تداوم برگزاری نمایشگاه‌های صنعتی و دانشگاهی ، ایجاد نشست ها و همایش‌های در زمینه علم و صنعت را برای پیوند این دو حوزه ضروری و مؤثر دانست و گفت: در سال‌های اخیر با ورود دولت شاهد نزدیکی این دو حوزه هستیم. 

پژوهش‌های بی‌هدف و کمبودهای صنعت

سرپرست تیم تحقیق و توسعه یکی از شرکت‌های صنعتی مازندران دراین‌باره به خبرنگار ایرنا گفت: متأسفانه یکی از بزرگ‌ترین مشکل کشور در حوزه صنایع کمبود پژوهش‌هایی است که هدفمند و برای برطرف کردن نیاز و مشکلات صنعت باشد.

کریم زمانی  نقش اساتید را بسیار تعیین‌کننده توصیف کرد و افزود : اساتید عمدتاً به دانشجویان برای نوشتن پایان‌نامه موضوعاتی را تحمیل می‌کنند تا خود بتوانند از درون آن برای ارتقای شغلی مقالات بین‌المللی استخراج کنند که عملاً هیچ تأثیری بر آینده و احوال دانشجو ندارد.وی گفت: علاوه بر این دانشجویان نیز از هیچ قدرتی برای غلبه دغدغه و موضوع موردنظر خود بر نظر اساتید برخوردار نیستند و هر مخالفتی از سوی دانشجویان، از طرف اساتید با مقاومت روبه‌رو می‌شود و جز وقت‌کشی برای دانشجو ثمره‌ای ندارد.زمانی با اشاره به اینکه برخی اساتید خود نیز در چندین شرکت صنعتی فعال هستند، گفت: متأسفانه همین اساتید شرکت‌ها را از نزدیک شدن به دانشگاه منع کرده و می‌خواهند تمامی پروژه‌های را خود به دست بگیرند که عملاً منجر به طولانی شدن مشکلات می‌شود. این محقق تأکید کرد: اکنون‌که بیش از هر زمان دیگری نیاز به حضور دانشگاه در کنار صنعت داریم، باید در درجه اول این موانع شناسایی‌شده و از بین برود.

صنایع و دانشگاه تعارف نکنند

دکتر مرتضی تهرانی دانش‌آموخته رشته مواد در این مورد گفت: متأسفانه صنعت و دانشگاه هرکدام یا مغرور شده و یا باهم تعارف دارند ، به این معنی که هرکدام منتظر است دیگری به‌سوی او قدم بردارد. وی افزود : احساس می‌شود شکاف عمیق چندین دهه‌ای میان دانشگاه و صنایع تبدیل به سدی شده که هرکدامشان در یک‌طرف آن قرار گرفتند و اکنون نیز منتظرند تا یکی پا پیش بگذارد و این سد را بشکند و هیچ‌کدامشان هم حاضر نیستند خودشان پیشگام شوند.تهرانی رابطه سرد دانشگاه و صنعت را در سراسر کشور مشابه توصیف کرد و گفت : اما در استان مازندران این مشکل شدیدتر است و دانشگاهیان به سطحی از غرور رسیده‌اند که حتی درشان خودشان نمی‌بینند به کارگاه‌های صنعتی مراجعه کنند.

وی با اظهار این‌که در مازندران مشکل کمتر مربوط به صنعت است، افزود: متأسفانه دانشگاه‌های حوزه انسانی و تجربی در مازندران نیز در موضوعات اجتماعی استان ورود نمی‌کنند و فقط به فکر حضور در سطح بین‌المللی هستند.

آنچه مسلم است این‌که قدرت و توان صنعتی هر جامعه به پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیکی وابسته است که در درون دانشگاه‌ها ایده پردازی ، تجزیه‌وتحلیل و نتیجه‌گیری می‌شود. در کشورهای توسعه‌یافته تحولات صنعت ابتدا از مراکز علمی و تحقیقاتی آغـاز می‌شود و درنهایت به شکل صنایع و محصولات جدید و رقابت‌پذیر در بازارهای جهانی نمود می‌یابد.

هر چه ارتباط بین صنعت و دانشگاه ضعیف باشد، توسعه فناوری به‌کندی صورت می‌گیرد؛ درنهایت موجب پیدایش کاستی در صنعت، وابستگی صنعتی، بهره‌برداری نامطلوب از منابع طبیعـی، اتلاف سرمایه‌های اجتماعی و نظایر آن خواهد شد.

آنچه امروز سنگ بنا و ریل توسعه بسیاری از کشورها در عرصه صنعتی و تولید را تشکیل می‌دهد، بهره‌مندی مستمر از یافته‌های علمی دانشگاه‌ها درروند تولید است که برخی از کوچک‌ترین کشورها را به بزرگ‌ترین و باکیفیت‌ترین تولیدکنندگان جهان تبدیل کرده است.