نگاهی به انواع برنج در ایران و میزان برداشت انواع برنج + عکس

برنج یکی از مهم ترین مواد غذایی در جهان است به نیمی از جمعیت جهان به عنوان غذای اصلی به ان وابسته هستند .

در حال حاضر گونه های مختلفی از برنج وجود دارد که در مطلب ذیل به معرفی ارقام مختلف برنج در شمال کشور بخصوص مازندران و میزان برداشت برنج از سطح شالیزارهای مازندران اشاره می کنیم .

تاریخچه کشت برنج

طبق یافته ها برنج از 8000 تا 13000 سال پیش در دره رودخانه پرل چین کشت می شده و باستان شناسان حدس می زنند که منبع اصلی کشت برنج در دره رودخانه یانگ تسه باشد . سپس برنج از آسیای شرقی، به مناطق جنوبی‌تر و آسیای جنوبی گسترش یافت و بعد از ان توسط استعمارگران از آسیای غربی به اروپا و قاره آمریکا معرفی شد.

گیاه‌شناسی برنج

ارقام زودرس برنج با طول دوره رشد ۱۳۰ تا ۱۴۵ روز و متوسط رشد ۱۵۰ تا ۱۶۰ روز می باشند و ارقام دیررس برنج با ۱۷۰ تا ۱۸۰ روز می‌باشد.ریشه برنج سطحی و افشان بوده که تا عمق 20 سانتی‌متری خاک نفوذ می کند . برگ های برنج در دوجانب ساقه قرار دارد و تعداد ان در ارقام مختلف متفاوت است . ساقه برنج نیز بند بند و توخالی است و بین ساقه فضای وجود دارد که باعث تامین قسمتی از اکسیژن مورد نیاز ریشه می شود. به جوانه های اولیه گیاه پنجه می گویند که از مرحله 4تا5 برگی شدن گیاه پنجه زنی اغاز می شود .برنج دارای ۶ پرچم است. نافه کوتاه و بساک‌ها به صورت دوخانه‌ای یک مادگی و یک تخمدان می‌باشد. کلاله برنج نیز دو شاخه و پردار است. برگک فوقانی یا گلوم گل دهنده لما (گلومل یا پوشینه سنبله که ریشک روی آن می‌رود) و پالئا (گلومل یا پوشینه گیاهان گرامینه که فاقد ریشک است)، همراه با گل دربرگرفته شده یک گل را تشکیل می‌دهند.

ارقام ایرانی برنج

از انواع ایرانی برنج می‌توان به برنج گرده، هاشمی، دابو، طارم، چرام۱، چرام۲، صدری و … اشاره کرد .
در مازندران ارقام سنتی همچون طارم محلی، طارم هاشمی و بینام کشت می‌شود که در سالهای اخیر رقم روشن و دیگر ارقام پرمحصول مانند فجر، خزر ، ندا ، شیرودی هم در این شالیزارها رواج یافته و این استان با حدود 214 هزار هکتار سطح زیرکشت برنج و تولید سالیانه یک میلیون و ۴۲۰ هزار تن شلتوک حدود ۴۵ درصد تولید برنج کشور را به خود اختصاص داده است.

شرایط محیطی لازم برای کشت برنج

دمای مورد نیاز کشت برنج باید به طور میانگین حدود ۲۰ تا ۳۷ درجه باشد. یکی از نکات مهمی که سبب به تاخیر رسیدن دانه های برنج می شود سرمای هوا یا ابیاری با اب سرد است و از طرف دیگر بالا بودن دما هوا نیز باعث کاهش وزن دانه های برنج می شود . مناسب‌ترین میزان رطوبت نیز برای کشت برنج در زمان گلدهی بین ۷۰ تا ۸۰ درصد می باشد . اب موردنیاز برنج از دیگر غلات بیشتر بوده و دمای اب کمتر از 19 درجه باعث به تاخیر افتادن رشد دانه های برنج شده و دمای اب بیشتر از 30 درجه نیز باعث کاهش بازدهی برنج می گردد
در میان برنج هایی که در کشور کشت می شود برنج طارم در عطر وطعم و پخت بسیار مرغوب بوده که برنج طارم فریدونکنار در استان مازندران مشهور و طرفداران زیادی دارد . این در حالی است که این برنج بازدهی کمتری نسبت به دیگر ارقام داشته و خواستگاه ان در روستای درام در شهر طارم از معروف ترین مناطق کشت این برنج است که در مجاورت کوه های تالش و زنجان و رود قزل اوزن قرار دارد.

ویژگی های برنج طارم

برنج طارم با توجه به منطقه کشت به انواع مختلفی تقسیم می شود که دارای خصوصیاتی از قبیل طول دانه بلند، رنگ سفید ، میزان ری زیاد و استفاده کمتر از کودهای شیمیایی می باشد .

طارم هاشمی

در میان انواع برنج طارم ، طارمی هاشمی با طول دانه 6/7میلی متر و ری 1/13 میلی متر از شهرت بیشتری برخوردار است .میزان ری برنج طارم هاشمی ۶۸ درصد و عطر آن ۸۰ درصد است .

طارم عطری

برنج طارم عطری که یکی دیگر از انواع طارم می باشد نسبت به طارم هاشمی کوچک تر است و ری کمتری دارد . برنج طارم عطری در هر هکتار میزان کمتری محصول می دهد که با توجه به این نکته با وجود کیفیت بالا کشاورزان تمایل به کشت ان ندارند .

طارم صدری

نوع دیگر برنج طارم، طارم صدری است که در استان گیلان کشت می شود و عطر و طعم ان از طارم هاشمی بیشتر است . رنگ دانه برنج طارم صدری سفید متمایل به کرم می باشد و طول دانه ان ۸٫۷ میلی متر و بعد از پخت ۱۱٫۷ میلی متر است.
میزان برداشت برنج طارم صدری در هر هکتار ۲۴۰۰ کیلوگرم در هرهکتار است.

طارم دم سیاه

طارم دم سیاه نیز یکی دیگر از انواع برنج های طارم می باشد که رنگ دانه ان مانند طارم هاشمی و طول دانه ۷٫۵ میلی متر و ری ۱۲٫۵ میلی متر از خصوصیات این برنج می باشد . این برنج از دسته برنج های کم محصول با بهره وری پایین و قیمت بالا می باشد .

برنج طارم سنگی

این برنج نیز بیشتر در بابل، بابلسر، فریدونکنار و جویبار کشت شده و دارای رنگ نباتی است که طول دانه ان 7 میلی متر وبعد از پخت به 4/8 میلی متر می رسد و دارای عطر قوی می باشد

میزان برداشت برنج در هر 1000 متر زمین

طارم هاشمی در هر 1000 متر زمین حدود 8 گونی بار می دهد که با توجه به وزن شالی در هر 1000 متر 525 کیلوگرم شالی و 263 کیلوگرم دانه برنج می دهد .
برنج شیرودی نیز در هر 1000 متر حدود 9 گونی (72 کیلوگرم ) بار می دهد که با توجه به وزن شالی در هر 1000 متر حدود 612 کیلوگرم شالی و 476 کیلوگرم دانه می دهد .
بینام در هر 1000 متر زمین حدود 8 گونی بار می دهد که با توجه به وزن شالی در هر 1000 متر 612 کیلوگرم شالی و 323 کیلوگرم دانه برنج می دهد .
فجر در هر 1000 متر زمین حدود 13 گونی بار می دهد که با توجه به وزن شالی در هر 1000 متر 788 کیلوگرم شالی و 413 کیلوگرم دانه برنج می دهد .
ندا در هر 1000 متر زمین حدود 15 گونی بار می دهد که با توجه به وزن شالی در هر 1000 متر 938 کیلوگرم شالی و 476 کیلوگرم دانه برنج می دهد .

نحوه محاسبه میزان بازدهی شلتوک در هر 100 کیلوگرم

همچنین از هر 100 کیلوگرم شلتوک حدود 20 کیلوگرم پوسته ، 75 کیلوگرم برنج قهوه ای و 5 کیلوگرم ناخالصی و کاهش رطوبت استخراج میشود . از 75 کیلوگرم برنج قهوه ای حدود 10 کیلوگرم سبوس و 65 کیلوگرم برنج سفید استخراج می شود . و با توجه به نوع شالیکوبی از 65 کیلوگرم برنج سفید حدود 16 کیلوگرم برنج شکسته و 49 کیلوگرم برنج سالم استخراج می شود .