موزه زنده ای از دوران ژوراسیک در معرض نابودی

زهرا اشکیود: با وجود فواید بی‌شمار جنگل‌ها برای بشر  تعدادی از افراد ناآگاه یا سودجو با اقدامات نسنجیده و غیرحرفه‌ای خود موجبات نابودی جنگل‌ها را فراهم می‌کنند و ضمن آسیب رساندن به اکوسیستم، کشور نیز از این منابع حیاتی محروم می‌شود. جنگل‌های هیرکانی یکی از منحصربه‌فردترین نوع جنگل‌ها در دنیا هستند که همچون نوار سبزی بر شیب‌های شمالی جبال البرز قرار گرفته و سواحل جنوبی دریای خزر را می‌پوشاند. این ناحیه از حوالی آستارا در شمال غرب تا حوالی گرگان در شرق ایران ادامه می‌یابد.

این جنگل‌ها که از دوران ژوراسیک به جای مانده‌اند، سه و هفت دهم میلیون هکتار پوشش جنگلی ایران را تشکیل می‌دادند که هم اکنون به یک و هشت دهم میلیون هکتار تقلیل یافته‌اند. قدمت این جنگل‌ها که جزو بقایای دوران سوم زمین‌شناسی هستند از یک سو و وجود ۸۰ گونه گیاهان چوبی به همراه گونه‌های گیاهی بسیار نادری مانند راش، بلوط، توسکا، نارون، گیلاس وحشی، بارانک، سرخدار، نمدار و غیره از سوی دیگر، نشان می‌دهد که این اراضی می‌توانند همچون موزه زنده‌ای مورد استفاده قرار بگیرند.در بسیاری از موارد مسئولان با بی توجی به این منابع ارزشمند دست به تخریب آن می‌زنند که برای حفاظت از این منابع باید در این زمینه اطلاع رسانی و فرهنگسازی شود که به همین دلیل دومین همایشی نیز برای حمایت از جنگل های هیرکانی با نگاه ویژه به شمشادهای در حال نابودی در دوم آذر ماه سال 96 در مازندران برگزار خواهد شد.

عباد طیبی سیف کتی فعال حوزه فرهنگ و منابع طبیعی گفت: در راستای حفظ و حراست از جنگل‌های هیرکانی و آگاهی بخشی از اهمیت این منابع ارزشمند ملی و همچنین دستیابی به یک نتیجه قابل حل جهت جلوگیری از نابودی شمشادهای هیرکانی با تشکیل یک گروه دوستدار محیط زیست کشور قصد داریم “دومین همایش حمایت از جنگل های هیرکانی” را  با تأکید بر حفظ و حراست و جلوگیری از نابودی ذخیره گاه شمشاد هیرکانی جهان که در شمال کشور است در دوم آذرماه سالجاری در استان مازندران برگزار کنیم.

این عضو ستاد اجرایی دومین همایش حمایت از جنگل‌های هیرکانی، عنوان کرد: اکنون با توجه به تغییر شرایط آب و هوایی و  تغییر نوع تخریب یعنی جنگل خواری و کوه خواری آن هم با امکانات پیشرفته که  نظارت‌های سازمان‌ها و نهادهای نظارتی به تنهایی جلودار این فاجعه بزرگ نیستند.وی یادآور شد: باید با آگاهی بخشی در سطح منطقه کاری اصولی انجام دهیم که هر خانواده‌ای در سه استان شمالی کشور به عنوان یک اداره و نهاد محیط زیستی عمل کند و با ارائه دلایل درست و منطقی وارد عمل شوند و نگذارند بیشتر از این جنگل‌ها نابود شوند اگر در تابستان امسال به دل جنگل رفته باشیم می‌توانستیم شاهد خشک شدن چشمه‌ها و رودخانه‌هایی بوده که هیچ وقت تا کنون خشک نشده بودند.

طیبی گفت: در بالا دست به دلیل بهره برداری از درختان  زیبا و در حال انقراض با جاده سازی غیر اصولی برای انتقال چوب‌های برداشت شده که این کار موجب تغییر مسیر چشمه‌ها، رودخانه‌های فصلی و تغییر کاربری طبیعی آن گشته و تمام موجوداتی که سالیان سال از این منابع خدادادی استفاده می‌کنند با این نوع تخریب به طور کلی نابود خواهند شد.

وی تصریح کرد: این تخریب همچنان در موضوعات دیگر هم نقش داشته است که این هم فاجعه بزرگی است اکثر مسیرها بدونه هماهنگی سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری بوده و با جاده سازی در مسیرهایی که نیاز به کاوش و بررسی‌های باستان شناسی دارد انجام می‌پذیرد موجب نابودی تپه‌های باستانی و بناهای تاریخی و محوطه‌های باستانی می‌شوند که اصلاً این فاجعه بزرگ برای کسانی که دلشان برای منابع تاریخی و طبیعی کشورمان ایران می‌تپد قابل درک نیست. وی یادآور شد: با توجه به برگزاری  پنجمین همایش سوادکوهی‌های مقیم تهران در تاریخ 20 شهریور ماه سالجاری بنا به درخواست ستاد اجرایی و  کمیته محیط زیست انجمن سوادکوهی‌ها در یک غرفه مستقل در حاشیه همایش به آگاهی بخش مردم خونگرم دیارمان در زمینه اهمیت و حفظ محیط زیست کشورمان بپردازیم.

همچنین محمد حسن‌نژاد فرامرزی فعال حوزه محیط زیست نیز  گفت: حکایت‌ها در مازندران در سال‌های اخیر بیانگر سرما بیش از حد در فصل سرما و گرما و بارش باران کم در فصول گرم سال است و همیشه خبرها  از کم آبی در مناطق و اوضاع جوی نابه سامان خبر می ‎ دهند. اندیشیدن به این موضوع که چه عواملی در ایجاد این بحران تأثیر گذار بوده است یا می تواند باشد خالی از لطف نیست.حسن‌نژاد خاطرنشان کرد: هنگامی که از تمام شدن جنگل‌های هیرکانی سخن به میان می‌آمد پدرانمان با لبخندی تمسخرآمیز و بعضاً نظرهای کارشناسانه مهر ردی بر اینگونه خبرها می‌گذاشتند و اگر هم در مورد بحران آب برای مادرانمان می‌گفتیم آنها هم رفتاری مشابه با پدران انجام می‌دادند و بعضاً بعد شنیدن این خبرها برای نشان دادن دروغ بودن مسائل به مصرف بیش از اندازه می‌پرداختند.وی افزود: فکر کردن به این موضوع که رفتار نیاکان ما ناشی از چه است چیزی جز نبود آموزش، فرهنگ مصرف و نبود باور به امانتداری از میراث به جا مانده محیط زیست برای نسل‌های آینده  را به ذهن  نمی‌آورد.این عضو عضو اصلی گروه حمایت از جنگل های هیرکانی، تصریح کرد: ریشه یابی به این برخوردها و شاید نگرش‌ها کم کاری سازمان‌های ذیربط به این حوزه را در جدول عوامل تخریب پررنگ‌تر می‌کند.این فعال حوزه محیط زیست، گفت: چندین هکتار و هزاران متر جنگل یک شبه نابود می‌شود و کسی خبر ندارد و یا اینکه برجی ساخته شود و چند سال از ساخت آن بگذرد و بعد نهادهای ناظر تازه به فکر تخریب آن باشند و بعد باز هم با پرداخت جریمه صاحب امتیاز برق و گاز و آب شود پس باید دست در دست هم دهیم تا با آگاهی کامل به همه دوستان و فرزندان خود بیاموزیم که اگر هر جایی شاهد تخریب و نابودی منابع طبیعی بودید به نهادهای ناظر ذیربط گزارش داده و خواستار بررسی و اعلام نتیجه باشیم چراکه همگان امانتدار آیندگان هستیم و نباید بگذاریم تا این میراث گران‌ها یعنی جنگل‌ها و دریاها و چشمه ساران نابود شوند امانتی که هم اکنون به ما سپرده شده متعلق به فرزندان و  آیندگانمان نیز است.