منطقه آزاد مازندران ، رویایی برای آن سوی خزر

افزایش کاذب قیمت زمین در مازندران که زمین به طبیعت و محیط زیست آن گره خورده است، تغییر فرهنگ از محل مهاجرت به بهانه توسعه اقتصادی در این استان و نیز وابسته شدن به منطقه آزاد و چشم‌پوشی از اقتصاد کشاورزی و صنایع در حال فعالیت، نگرانی‎هایی است که مخالفان این مصوبه رویایی در مازندران به آن اشاره می‌کنند. از سویی نیز موافقان این مصوبه که حالا پس از 20 سال توانسته‌اند، سه منطقه از مازندران را به منطقه آزاد تبدیل کنند، آن را تحقق رویایی برای تجارت با آن سوی خزر عنوان می‌کنند.

احیای فرصت توسعه بین‌المللی مازندران پس از 20 سال

سید محمود حسینی‌پور استاندار مازندران در این همایش با اشاره به اینکه، با تصویب منطقه آزاد مازندران پس از 20سال، فرصت توسعه بین المللی مازندران احیا شده است، تصریح کرد: در طی 20 سال، فرصت‌های بین المللی توسعه مازندران در مسیر حمل و نقل بین المللی میسر نشده بود.

وی با اشاره به اینکه مازندران از مسیر دریای خزر در دو کریدور تراسیکا و کریدور شما به جنوب قرار گرفته و تفاهم‌نامه‌های آن از 1993 تاکنون وجود دارد، بیان کرد: تمام کشورهای عضو این معاهدات توانستند از فرصت بین‌المللی پیش رو استفاده ببرند اما این مساله در دریای خزر و استان مازندران علیرغم بستر استراتژیک موجود در آن میسر نشده بود.

استاندار مازندران تاسیس منطقه آزاد این استان را زمینه‌ساز فرصت احیای توسعه بین‌المللی مازندران توصیف کرد و گفت: دولت با توجه به سیاست‌های راهبردی توسعه همکاری‌های اقتصادی با آسیای میانه به تصمیم رسید که مازندران مرکز ثقل کریدور شمال جنوب و شرق به غرب که در این فضا هم نقش موثری داریم، در چهارراهی برای توسعه تجارت و اقتصاد قرار گیرد.

منطقه آزاد فرصتی بکر برای توسعه مازندران است

علی اصغر باقرزاده نماینده مردم بابلسر و فریدونکنار در مجلس شورای اسلامی نیز منطقه آزاد فرصتی بکر برای توسعه مازندران دانست و بیان کرد: دولت رئیسی تلاش بیست ساله مازندرانی‌ها برای دارا شدن منطقه آزاد را اجرایی شد و امروز این مجوز فرصتی برای استان مازندران است تا بتواند فرصت‌ها و تهدیدهای آن را شناسایی و از آن بهره ببرد.

نماینده مردم بابلسر و فریدونکنار با اشاره به اینکه سه لکه در استان مازندران به عنوان منطقه آزاد انتخاب شده است، گفت: لکه‌های امیرآباد و نوشهر دارای زیرساخت‌های این بخش هستند و تنها با تغییر قوانین و آیین‌نامه‌ها می‌توانیم منطقه آزاد در این مناطق را استارت بزنیم اما منطقه بابلسر و به عبارتی منطقه مرکزی مازندران راه دشواری در پیش دارد و حتی در مرحله دریافت مجوز هم زحمت بسیاری برای تصویب آن کشیده شد.

باقرزاده ادامه داد: این منطقه بکر و مستعد است اما باید بپذیریم که باید کار بیشتری در این منطقه صورت گیرد، ظرفیت منطقه مرکزی مازندران شاید بیشتر نباشد اما کمتر از مناطق دیگر منطقه آزاد استان نیست و آن هم  به دلیل موقعیت جغرافیایی، ظرفیت دانشگاهی، نزدیکی شهرهای مرکزی به هم و دارا بودن مراکز دامپروری و کشاورزی است.

وی یادآور شد: ویژگی‌های نیروی انسانی و فعالان اقتصادی در این منطقه فضای بکری در لکه مرکزی منطقه آزاد ایجاد کرده است که باید به آن توجه ویژه شود.

چشم‌اندازهای اقتصاد دریامحور مازندران با منطقه آزاد

نماینده مردم قائم‌شهر، جویبار و سوادکوه بر استفاده از ظرفیت سواحل استان‎های شمالی از محل راه‌اندازی منطقه آزاد در این استان تاکید کرد.

کمال علیپور امروز با تاکید بر اینکه امروز همه نگاه‌ها باید به اقتصاد دریامحور در مازندران معطوف باشد، یادآور شد: امروز با کسانی که گلایه دارند چرا منطقه آزاد تجاری در مازندران تشکیل شده است، آمادگی برگزاری مناظره‌ها و نشست‌ها را داریم اما باید بدانیم که اقتصاد دریامحور به ما کمک خواهد کرد که بتوانیم با کشورهای حاشیه خزر ارتباط برقرار کنیم و این جز از مسیر منطقه آزاد میسر نمی‌شود.

این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه بیش از 700 میلیون نفر آن سوی خزر زندگی می‌کنند و باید از فرصت این تبادل اقتصادی استفاده کنیم، یادآور شد: حذف روادید در سفرهای خارجی و تسهیل سرمایه‌گذاری‌ها از جمله مزایای منطقه آزاد است که نباید آن را نادیده گرفت.

علیپور تاکید کرد: امروز معتقدیم منطقه آزاد، مسیری برای رشد و توسعه اقتصادی برای استان مازندران است که به ویژه در 800 کیلومتر سواحل خزر فرصت خوب توسعه را ایجاد کرده است.

منطقه آزاد از نگاه وزیر اقتصاد

وزیر اقتصاد و دارایی هم مهمان ویژه این همایش بود که بر تبیین و تدوین کارویژه های منطقه آزاد مازندران تاکید کرد.

دکتر احسان خاندوزی با اشاره به اینکه بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و انتفاع از فرصت‌های خدادادی نیازمند بررسی آسیب‌ها و نقاط ضعف و قوت است، تصریح کرد: امروز در کشور مواجهیم که بهره‌مندی‌ها، بهره‌مندی‌های درخوری نیست و این مساله نیازمند آسیب‌شناسی نوع مواجهه‌ای است که سیاست‌مداران و سیاستگذاران کشور و به صورت غیررسمی در لایحه‌های اجتماعی وجود دارد، است.

وی با تاکید بر اینکه جایگاه جغرافیایی کشور و ارتباط از شمال به جنوب و نعمت‌های خدادادی و همین موضوع سواحل و دریا باید مساله محور و با برنامه نگریسته شود، افزود: اینکه چرا نتوانسته‌ایم و باید از این فرصت‌ها بهره ببریم و رو به آینده حرکت کنیم، مساله برگزاری چنین همایش‌هایی است.

وزیر اقتصاد با بیان اینکه در دنیا فلسفه تشکیل منطقه آزاد بعد از اجرای آن در شرق آسیا بر دلایلی بوده است که بررسی آنها تجارب ارزشمندی به دست می‌دهد، عنوان کرد: در کشورها برخی مناطق برجسته شده و به عنوان منطقه آزاد انتخاب شدند تا بخشی از تجارت کشورها با درجات سهل‌تری از مقررات اصلی صورت گیرد و کمتر در چنبره مقررات سرزمین اصلی گرفتار بماند.

ضرورت توجه به سرمایه‌گذاری صادرات‌محور در مناطق آزاد

وی ادامه داد: از سویی نیز مناطق آزاد جایگاهی برای سرمایه‌گذاری‌های صادرات‌محور در نظر گرفته می‌شود، افزود: اساسا نگاه به منطقه آزاد موقعیتی بود که بتوانیم ویژه برای سرمایه‌گذاران خارجی درنظر بگیریم اما با هدف و نگاه تسخیر بازارهای صادراتی خارج از کشور باید باشد اما اصولا نگرانی از واردات محور شدن این مناطق نیز وجود دارد.

خاندوزی با تاکید بر اینکه دلیل استقرار مناطق آزاد این است که برخی مناطق نیازمند نقطه کانونی پیونددهنده با اقتصاد منطقه و بین‌الملل هستند، افزود: اما این به این معنا نیست که آن را بخشی جدای از استان بدانیم و بقیه مناطق خالی از فرصت‌ها بمانند.

وی با اشاره به اینکه در قانون اداره مناطق آزاد نیز طیفی از اهداف برای تشکیل این مناطق ذکر شده است اما هیچ کدام نقش محوری ندارند، گفت: این از ضعف شناختی و ادراکی ما از زمان تاسیس و تدوین قوانین قریب به 30 سال است در کشور ادامه دارد و باید این نقاط ضعف بررسی و اصلاح شود.

وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه مناطق آزاد، پیچ و خم بروکراسی‌ها و دیوانسالاری‌های ضد تولید و صادرات که کار را برای سرمایه‌گذاران سخت و پرهزینه می‌کند را نخواهند داشت، بیان کرد: تمام دولت یک نمایندگی در مناطق آزاد داشته باشد که آن نماینده تام‌الاختیار، تصمیم گیرنده نهایی باشد و چندگانگی نظام اداری و بروکراسی در این مناطق تسهیل می‌شود.

وی ثبات و عدم تغییر قوانین با ابلاغیه‌ها و مقررات در مناطق آزاد را نیز از جمله مزایای این مناطق برشمرد و ادامه داد: مجموع نظام مقرراتی ما چنین حمایتی از سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی را نیازمند است که در این مناطق دیده شده است.

چگونه مزیت منطقه آزاد از دست می‌رود؟

خاندوزی به بخش دیگری از مسائل مربوط به مناطق آزاد اشاره کرد و افزود: مناطق آزاد کشور رنگ و بوی مناطق شهری گرفته‌اند و زیست و بوم مردم است، جوامع محلی آن را بر علیه خود می‌دانند و بنابراین پیاده کردن این مقررات و رصد کردن اینها تقریبا برای دولت‌ها در مناطق آزاد سخت و غیرممکن شده است، وجه تمایز مناطق آزاد به دلیل افزایش نظارت‌ها  و تداخل‌ها رنگ می بازد این روست که در ریشه‌یابی آن به این مساله می‌رسیم که جانمایی درستی نشده است.

وی یادآور شد: با این تجارب 30ساله در حوزه مناطق آزاد و امروز که پس از مناطق آزاد نسل اول، مازندران و تعدادی از استان ها در زمره مناطق آزاد نسل دوم قرار گرفته اند، تاکید می شود که حتما ابتدا طرح تفصیلی و بررسی های جامع صورت گرفته باشند. طرح تفصیلی که ابتدا با وسواس طراحی و پردازش شود و طبق آن مزیت ویژه این استان هم به جهت سرمایه‌های طبیعی و اقتصاد دریا تعیین شود، این فرصت و مزیت راکد نخواهد ماند.

وزیر اقتصاد و دارایی با اشاره به اینکه در منطقه آزاد مازندران، چه در حوزه سرمایه‌های انسانی، حوزه فناوری‌های نو و محصولاتی که می‌تواند خاص مازندران باید اتفاقاتی رخ دهد، گفت: سرمایه‌ها و فرصت‌های برون مرزی مازندران در ارتباط با مجموعه اوراسیا در پهنه شمال کشور، با نگاه به سیاست‌های اقتصادی رئیس‌جمهور مبتنی بر دیپلماسی همسایگی نشان می‌دهد که از روز ابتدا یک طراحی درست از کارویژه‌های منطقه آزاد مازندران باید صورت گیرد تا مزیت‌ها بر واقعیت منطبق باشد.

خاندوزی تاکید کرد: پیوند منطقه آزاد با کل الگوی توسعه استان و کشور باید برقرار باشد و جامعه محلی نباید با ایجاد دوگانگی و تضاد مدل طراحی شده را زیر سوال ببرند.

وی در پایان یادآور شد: در مرحله تدوین برنامه منطقه آزاد، با ظرفیت‌های خوبی که در مازندران وجود دارد و ظرفیت‌های حاشیه خزر، این مزیت‌ها به فرصت تبدیل خواهند شد.

گزارش از الناز پاک‌نیا