مقصد اول گردشگران ایرانی

حرف آنلاین:مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «نمایه آماری گردشگری» به تحلیل آمار سفرهای ایرانیان با استفاده از گزارش های منتشر شده مرکز آمار ایران، سازمان جهانی گردشگری و شورای جهانی سفر و گردشگری در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۴ پرداخته و با استفاده از گزارش‌های منتشر شده توسط سازمان جهانی گردشگری و شورای جهانی سفر و گردشگری در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ نیز گزارش های مرکز آمار ایران در سال‌های ۸۷ تا ۹۲ تلاش شد تا جایگاه گردشگری در نظام کلان اقتصادی کشور، وضعیت گردشگری درون مرزی، برون مرزی و داخلی ترسیم شود.

براساس گزارش های مذکور در سال ۲۰۱۳ سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی کشور برابر با ۶.۱ درصد بوده است. جالب توجه اینکه ۸۱.۵ درصد از این سهم، متعلق به مخارج گردشگری داخلی است. علاوه بر آن، گردشگری توانست در مجموع یک میلیون و ۱۸۴ هزار شغل به وجود آورد.

رشد ۱۰ درصدی گردشگری ایران

بنابر پیش بینی شورای جهانی سفر و گردشگری براساس شاخص رشد گردشگری در تولید ناخالص داخلی، ایران در سال ۲۰۱۴ با رشد ده درصدی نسبت به سال ۲۰۱۳ در جایگاه چهارم دنیا قرار خواهد گرفت. (تحلیل آمار مربوط به سال ۲۰۱۴ هنوز منتشر نشده است) در حوزه گردشگری برون مرزی این گزارش تاکنون به میزان سفرهای برون مرزی، کشورهای مقصد واردات گردشگری کشور اشاره ارائه کرده است که براساس آن، کشورهای ترکیه، عراق، عربستان به ترتیب برترین مقاصد گردشگری ایرانیان را تشکیل می دهند.

از سوی دیگر براساس گزارش مرکز آمار، مسافران ایرانی در مجموع در تابستان ۹۲ بیش از ده میلیون ریال در خارج از کشور صرف کرده‌اند که بیشترین این هزینه ها به ترتیب متعلق به تور و گشت، حمل و نقل و خرید سوغاتی بوده است.

نتایج این بررسی، ضرورت سیاستگذاری و تدبیر جدی مجلس شورای اسلامی و قوه مجریه را آشکار کرد.

تراز گردشگری ایران همچنان منفی است

در حوزه گردشگری ورودی، در سال ۲۰۱۲ تعداد گردشگران ورودی سه میلیون و ۸۳۴ هزار نفر و درآمد حاصل از جذب این گردشگران یک میلیارد و ۱۱۴ میلیون دلار آمریکا بوده است. در سال ۲۰۱۳ مهمترین مبادی گردشگری به ترتیب کشورهای عراق، آذربایجان، افغانستان و ترکیه بود.

ناگفته نماند که بالاترین سهم از ورودی ها به مناطق خاورمیانه و اروپا تعلق دارد. مخارج گردشگری خروجی بالغ بر ۷ میلیارد و ۵۱۷ میلیون دلار بوده است. با توجه به بیشتر بودن هزینه کرد گردشگران خروجی، تراز گردشگری ایران منفی و بالغ بر ۶ میلیارد و ۴۰۳ میلیون دلار است.

در حوزه گردشگری داخلی، عمده‌ترین ویژگی‌ها ناظر بر تمایل اندک گردشگران داخلی برای سفر با تور، تمرکز بیشتر سفر در فصول خاصی از سال و نیز اقامت های مرتبط با دوستان و آشنایان و یا اقامت در اقامتگاه‌های دستگاه‌های اجرایی است که نقش مجلس در تدوین یا نظارت بر اجرای قوانین را پررنگ می کند.

برای مثال توزیع سفر در طول سال در قالب قوانین ناظر بر ساماندهی تعطیلات و یا نظارت بر اجرای دقیق قوانینی مانند ماده ۲۳ قانون مدیریت خدمات کشوری که دستگاه‌های اجرایی را از اداره و تصدی گری مکان های اقامتی منع می‌کند از این جمله است.

اطلاعات این گزارش در شفاف سازی وضع موجود و کمک به سیاستگذاری حوزه گردشگری می تواند نقش موثری داشته باشد. ضمن اینکه الگو قراردادن چارچوب گزارش حاضر در تدوین آمارهای حوزه گردشگری خود به درک جامع از این حوزه کمک می کند.

نواقص موجود در آمار گردشگری ایران

به رغم اهمیت اطلاعات این گزارش، در آمار گردشگری کشور نواقصی نظیر در دسترس نبودن اطلاعات مرتبط با برخی شاخص ها و یا به روز نبودن برخی داده ها به چشم می خورد که  می بایست تکمیل شود.

علاوه برآن همانگونه که شورای جهانی سفر و گردشگری اشاره می کند، داده های ارائه شده در برخی از کشورها نظیر ایران که مجهز به نظام حساب های اقماری گردشگری نیست براساس تخمین به دست آمده است.

از این رو تدقیق و تصحیح شیوه های گردآوری و تالیف داده ها اولویت دیگری در  راستای دستیابی به نظام شفاف آماری در حوزه گردشگری است. از این رو تدبیر مجلس شورای اسلامی برای ایجاد و به کارگیری چارچوب آماری دقیق و کاربردی نظیر حساب های اقماری گردشگری در قالب قانون برنامه ششم توسعه ضروری به نظر می رسد.