معمّای پول و پارلمان

درحالی برخی نامزدهای انتخابات مجلس هزینه‌های میلیاردی می‌کنند که حتی اگر تمام حقوق و مزایای آن‌ها در طی ۴ سال نمایندگی را جمع کنند به یک چندم عدد تبلیغاتشان نمی‌رسد؟ چرا این هزینه‌ها انجام می‌شود؟ و چرا کسی نظارت نمی‌کند؟

به گزارش تسنیم، در حالیکه مسئله شفافیت و دموکراسی دو موضوع مهم و پیوندخورده با هم در نظام‌های سیاسی محسوب می‌شود، اما خوشایند نیست که بگوییم یکی از جاهایی که شفافیت وجود ندارد، هزینه‌کردها در انتخابات مجلس است.

واقعیت آن است که چگونگی تأمین هزینه‌های انتخاباتی و منابع مالی داوطلبان و نحوه هزینه‌کرد آن همواره جزو ابهام‌آلودترین سؤالاتی بوده که نه‌تنها هیچ‌گاه پاسخ شفافی به آن داده نشده بلکه اساساً هیچ قانون جامعی هم وجود ندارد که بتواند کاندیداهای مجلس را به شفاف‌سازی یا محدودسازی هزینه‌های تبلیغاتیشان مجاب کند. از همین روست که وضعیت برخی تبلیغات در انتخابات این سؤالات را در افکار عمومی ایجاد کرده که چگونه ممکن است یک کاندیدا هزینه‌های میلیاردی برای انتخابات متقبل شود؟ مگر میزان دریافتی یک نماینده مجلس در تمام سال‌های نمایندگی‌اش چقدر است که برخی از کاندیداها تا میلیاردها تومان برای کسب کرسی‌های پارلمان هزینه می‌کنند؟

سؤال این است این مبالغ آن‌هم برای نامزدی در یک شهرستان بسیار کوچک از چه محلی تأمین‌شده؟ ضمن اینکه به چه دلیل این مبالغ و به چه منظوری هزینه می‌شود؟

درواقع در چنین روندی که شفافیت مالی در آن وجود نداشته باشد و چنین تخلفاتی در قانون جرم‌انگاری و حتی تخلف انگاری نشده باشد، سلسله‌ای از فسادها که وابسته و متصل‌به‌هم است، رخ می‌دهد. یعنی به‌صورت بالقوه این ظرفیت وجود دارد که زدوبندهایی در پشت پرده بین کاندیداهای انتخابات با اسپانسرهای میلیاردی صورت می‌گیرد و این امر موجب ورود پول‌های بی‌ضابطه و با منابع نامعلوم به انتخابات بشود. ورود احتمالی کاندیداها با این سیاق به مجلس به‌صورت منطقی می‌تواند باعث می‌شود که:

اولاً: پول جای دموکراسی را بگیرد. درواقع با شفاف نبودن منابع مالی کاندیداها و نبود قوانین مصرح در این زمینه، این استعداد به وجود می‌آید که با پول بتوان بر روی نتیجه انتخابات که یکی از مهم‌ترین ارکان دموکراسی است، تأثیر منفی گذاشت.

2. وامدار شدن نمایندگان مجلس به افراد و گروه‌ها: نمایندگانی که حمایت مالی افراد و کانون‌های قدرت و ثروت وارد عرصه تصمیم‌گیری کشور می‌شوند، قطعاً وامدار این افراد خواهند شد و در پی جبران آن برمی‌آیند. مشخص است حامیانی که برای نامزدها مبالغ میلیاردی هزینه می‌کنند بعدها مطالباتی دارند که ممکن است تهیه و تأمین آن‌ها فسادهایی را در برداشته باشد.

3. کارآمدی مجلس پایین می‌آید و به کارهای اصلی نمی‌پردازد: روشن است مجلسی که نمایندگان تشکیل‌دهنده آن وامدار افرادی در خارج از مجلس هستند، مهر‌ه‌هایی هستند که مطالبات اسپانسرهای خود را سرلوحه امور قرار می‌دهند و تمام تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات نظارتی و قانون‌گذاری آن‌ها در جهت تأمین منافع حامیان خود خواهد بود .

** رنجبرزاده: 330 میلیون هزینه تبلیغات کردم

اکبر رنجبرزاده نماینده اسدآباد در مجلس شورای اسلامی درباره هزینه‌های تبلیغات انتخابات به  تسنیم می‌گوید: هزینه‌های انتخابات بار سنگینی بر دوش کاندیدای نمایندگی مجلس است چراکه محلی برای تأمین این هزینه‌ها دیده نشده است. درواقع بهتر است دستگاه‌های متولی انتخابات مبالغی را برای تبلیغات اجتناب‌ناپذیر در اختیار هر کاندیدای واجد شرایط قرار دهند تا بسیاری از افرادی که صاحب اندیشه و فکر بوده و می‌توانند در روند توسعه کشور مؤثر باشند، از رقابت‌های انتخاباتی بازنمانند.

وی با تأکید بر لزوم عادلانه بودن هزینه‌ها در رقابت‌های انتخاباتی تصریح می‌کند: ممکن است فردی توانایى مالی داشته باشد و دیگری نداشته باشد و آن فردی که توانایى مالی ندارد، توانمندتر و سزاوارتر برای نمایندگی مردم در مجلس باشد. رنجبرزاده در مورد هزینه‌ تبلیغات خود در انتخابات هم می‌گوید: من سه یا چهار دوره در انتخابات بودم و هیچ‌گاه از کسی کمک مالی نگرفتم حتی برادرم. البته برادرانم وضعیت مالی خوبی ندارند اما حتی کمک اندک هم از کسی دریافت نکردم. در دوره قبل حدود 300 تا 330 میلیون هزینه انتخابات کردم که این حداقل مخارجی بود که با توجه به گستردگی حوزه انتخابیه خود می‌توانستم انجام دهم.

این نماینده مجلس بابیان اینکه گاهی دیده می‌شود کاندیدایی هزینه‌های میلیاردی انجام می‌دهد، گفت: دیده‌ام که چنین هزینه‌ای صورت می‌گیرد و مستقیماً به افراد پول می‌دهند مثلاً چندین میلیون به افراد پول می‌دهند تا با خانواده و فامیل و طایفه‌اش برای یک کاندیداکار کرده و تبلیغ کنند. من این کار را حرام شرعی و خلاف مصلحت کشور میدانم.

** هزینه 426 میلیونی برای تبلیغات یک‌هفته‌ای!

همچنین سید ابوالفضل موسوی نماینده مردم یزد در مجلس درباره هزینه‌های انتخابات می‌گوید: من دوره قبل به‌واسطه اینکه دیر به صحنه انتخابات وارد شدم و تازه یک هفته قبل از انتخابات نهائی شد که از یزد کاندیدا شوم، نتوانستم پول‌هایم را جمع‌وجور کنم لذا برادرم کل هزینه‌ها را پرداخت کرد. همچنین این ورود دقیقه 90 سبب شد نتوانیم هزینه‌ها را مدیریت و ارزیابی کنیم و هرکسی هر قیمتی برای خدمات می‌داد، مجبور بودیم، بپذیریم.

وی این‌گونه ادامه می‌دهد: کل هزینه‌هایی که انجام شد 426 میلیون تومان شد.موسوی در مورد اینکه آیا پیشنهادانی برای حمایت داشتید که بخواهند وارد معامله و درخواست‌هایی شوند، تصریح می‌کند: از الان برای نمایندگان مجلس پیام می‌دهند که برای معرفی شما چنین خدماتی ارائه می‌دهیم یا این کار ها را انجام می‌دهیم. درواقع پیشنهادات مختلف به همه نمایندگان  داده می‌شود که مسلماً چشمداشت‌هایی هم در پشت آن‌ها پنهان است.

** طرحی محدود کردن هزینه‌های انتخابات در مجلس رأی نمی‌آورد

سیدحسن حسینی نماینده مردم شاهرود در مجلس شورای اسلامی از نمایندگان دور اولی مجلس دهم است، که معتقد است: هزینه کاندیداها می‌تواند از 50 میلیون تا 50 میلیارد تومان باشد و این بستگی به کاندیدا دارد که چگونه و چقدر می‌خواهد هزینه کند. اگر یک نماینده فقط بخواهد خود را به مردم معرفی کند و هزینه ایاب و ذهاب و چاپ پوستر و زندگینامه را انجام دهد،  برای یک شهر متوسط هزینه‌ای بیش از 50 میلیون ندارد. اما اگر بخواهد ریخت‌وپاش داشته و رأی خریداری کند، تا 50 میلیارد هم می‌رسد.وی همچنین می‌گوید: من برای این دوره مجلس زیر 100 میلیون هزینه کردم که 50 میلیون پس‌انداز داشتم و 40 میلیون از برادرم قرض گرفتم که هنوز این قرض را ادا نکردم. این نماینده مجلس همچنین تأکید دارد: بنده به‌شدت معتقدم که باید طرحی به تصویب برسد که هزینه‌های انتخابات را محدود و شفاف کند، هرچند در مجلس رأی نمی‌آورد اما دولت باید موظف شود در هر حوزه انتخابیه هزینه تبلیغات را از کاندیداها وصول کند و به‌صورت یکسان نسبت به انتشار زندگینامه، عکس و پوستر کاندیداها اقدام کند و مکان‌هایی را برای نصب و تبلیغ توسط دستگاه‌های زیرمجموعه دولت تعیین کند و اجازه ندهد کاندیداها بیش از این تبلیغ کنند.

** از سهم خانواده‌ام نمی‌زنم تا برای انتخابات هزینه کنم

دیگر نماینده‌ای که برای این مصاحبه به سراغش رفتیم، سید علی ادیانی‌راد بود. او در مورد هزینه‌های کاندیداهای نمایندگی مجلس می‌گوید: هزینه‌های انتخابات نمایندگان به اقتضای حوزه انتخابیه‌شان و بزرگی و کوچکی آن باهم تفاوت دارد. یکی دیگر از تفاوت‌ها مربوط به مرام خود کاندیدا است. اساساً نوع خطابه، نوع رویکردها و نوع برنامه‌های گفتمانی که کاندیداها و داوطلبان نمایندگی نسبت به مردم دارند، یکی از مؤلفه‌های ایجاد هزینه یا صرف هزینه است.

این نماینده مجلس در مورد میزان هزینه‌کرد خود نیز می‌گوید: صادقانه می‌گویم که من خودم نمی‌دانم، چقدر هزینه‌ کرده‌ام. البته باید تأکید کنم در تمام ادواری که نماینده بودم و کاندیدا شدم، هزینه بسیار کمی انجام دادم اما رقم دقیق آن را نمی‌دانم. بنده در ایام انتخابات به مردم شفاف گفتم از سهم خانواده‌ام نمی‌زنم تا برای انتخابات هزینه کنم.  ادیانی‌راد بابیان اینکه پیش از نمایندگی مشغول تدریس در مدرسه و سپس دانشگاه‌ بودم، درباره رقبای خود که هزینه‌های میلیاردی در انتخابات داشتند، می‌گوید: از اینگونه افراد دیده‌ام. در حوزه انتخابیه قائم‌شهر یکی – دو نفر بودند که در افکار عمومی به نماد فروپاشی در انتخابات معروف هستند. یکسری آدم‌هایی هم داریم که به لودگی اخلاقی معروفند. یکسری آدم‌هایی هم داریم که ادبیات و نوع گفتارشان، استفاده از نقاط ضعف مردم برای اخذ رأی است. آدم‌هایی هم داریم که شفاف، صادق و در چارچوب ضوابط و وظایف و اختیارات نمایندگان با مردم سخن می‌گویند. شفاف می‌گویم هیچ‌کس از زبان بنده در زمان انتخابات خارج از وظیفه و اختیارات نمایندگی چیزی نشنیده است. همین‌جا هم رسماً می‌گویم هرکسی شنیده، مستند در اختیار من بگذارد، بنده به او جایزه می‌دهم.