لاک تراشی مازندران طرفدار دارد اما چوب ندارد!

لاک تراشی یا به زبان طبری چو تراشی یا تراشیدن چوب درخت به معنای تراشکاری و شکل دادن چوب برای رفع نیاز روزمره از هنرهای اصلی مردم مازندران است. قدمت این هنر با مردم مازندران عجین شده و از گذشته تاکنون زینت بخش خانه‌های این دیار بود.

هنر لاک تراشی به اعتقاد برخی از کارشناسان به بیش از 8 هزار سال پیش برمی‎گردد و برخی نیز به قدمت 11 هزار ساله آن تکیه می‌کنند.

در گذشته لاک تراشی یکی از شغل‎های عمده در روستاهای مازندران بوده و حتی در بخش‌هایی از مازندران روستاها و آبادی‌ها نام ” لاک تراش ” یا ” لاک تراشان ” بر روی آنها نامگذاری شده است که امروز فقط یک روستا در شهرستان نکاء در شرق استان با همین نام باقی مانده است.

لاک تراشی بر خلاف حال حاضر در گذشته جنبه صنایع دستی نداشت و یکی از تولیدات مصرفی روزانه مردم محسوب می‌شد  که بیشترین کاربرد آن در آشپزخانه‌ها بود و افراد بسیاری در این حرفه مشغول بودند اما امروزه با ورود وسائل صنعتی آشپزخانه و استفاده کردن از ابزارهای پلاستیکی و فلزی، لاک تراشی به یک محصول تزئینی تبدیل شده است.

تغییر شکل و سبک زندگی موجب شده تا لاک تراشی فقط در ویترین خانه‌ها دیده می شود.

هنر لاک تراشی برخلاف دیگر هنرهای دست، از لحاظ شکل و ظاهر و ماهیت ارتباط تنگاتنگی با طبیعت پیرامون خود دارد و با توجه به اینکه لاک تراشی هنر چوب محسوب می‌شود و مازندران نیز به دلیل جنگل‌های انبوه و دارای چوب متنوع، بهتر می‌تواند ارتباط لاک تراشی با طبیعت مازندران را درک کرد.

مصنوعات چوبی که از طریق هنر لاک تراشی ساخته می‌شود شامل ظروفی همچون کچه یا قاشق چوبی، جوله که در واقع وسیله‌ای شبیه پارچ چوبی، برنج شور نیز کاسه‌ای گود و بزرگ، قند چوله، کترا یا کف گیر، پلاکر، دونه پاج یا همان دیس گرد چوبی برای تمیز کردن برنج و کلز یا ملاقه و غیره است که بیشتر در تمامی فعالیت‌های آشپزی کاربرد دارد.

چوب برای لاک تراشی نداریم

صفر علی یخکشی هنرمند لاک تراش از یخکش بهشهر در گفت و گو با حرف آنلاین با بیان اینکه حدود ۳۰ سال سابقه لاکتراشی دارد، گفت: صنایع دستی چوبی که به لاکتراشی معروف است را با ابزارهای مخصوص و با ظرافت تولید می‌کنم و در نهایت بر روی آن نقش و نگارهایی که مربوط به هنر گذشگانمان است نشان داده می‌شود.

یخکشی افزود: در گذشته مردم از وسایل چوبی برای انجام کارهایشان استفاده می‌کردند و من تمامی وسایل چوبی که در گذشته از آنها استفاده می‌شد را می‌توانم بسازم.

وی یادآور شد: از دوره جوانی اینکار را انجام می‌دادم اما در مقطعی به دلیل نبود بازار فروش، نتوانستم تولیداتی داشته باشم‌ اما در حال حاضر وسایل چوبی که با دست ساخته می‌شود بسیار طرفدار دارد و حتی با توجه به استقبالی که مردم به این وسائل نشان می‌دهد موجب می‌شود تا مشوقی برای هنرمندان دیگر باشد تا این هنر را ادامه دهند.

این هنرمند لاکتراش به دغدغه‌های هنر لاک تراشی پرداخت و تصریح کرد: مهم‌ترین مشکلی که بر سر راه هنر لاک تراشی وجود دارد این است که منابع طبیعی چوب در اختیارمان قرار نمی‌دهد و حتی حق استفاده از چوب‌هایی افتاده بر روی زمین را هم نداریم.

وی گفت: در گذشته چون ممنوعیتی در برداشت چوب جنگلی وجود نداشت، هنرمندانی همچون من با مشکلی مواجه نبودیم اما از حدود ۴ الی ۵ سال اخیر در زمینه مواد اولیه این کارمان با مشکل مواجه شدیم.

به گزارش حرف آنلاین، مواد اولیه‌ای مورد نیاز لاک تراشی چوب‌ درختان توسکا و نمدار است.