سرنوشت تلخ «نساجی» در کمین «کاغذ»

بزرگترین و مهم‌ترین کارخانه تولید کاغذ تحریر کشور یعنی کارخانه چوب و کاغذ مازندران این روزها حال مناسبی ندارد و شرایط نامناسب تولید آن زنگ‌های خطر را به صدا در آورده است، باید مراقب بود تا کاغذ به سرنوشت تلخ کارخانه نساجی مازندران دچار نشود.

شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران در سال 1351 مطالعات اولیه را آغاز و سال 68 تنها به خرید زمین اکتفا کرد، از سال 68 با واگذاری سهام کارخانه به بانک ملی ایران و سازمان صنایع ملی ایران نقدینگی فراهم شد و در ادامه مسیر دستگاه‌هایی را خریداری کرد، با کنسرسیومی قرارداد بسته شد و پس از عقد قرارداد شرکت چوب و کاغذ مازندران در سال 76 توسط حجت‌الاسلام اکبر رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت افتتاح شد.

کارخانه چوپ و کاغذ مازندران در کیلومتر 12 جاده ساری به کیاسر واقع شده و بزرگ‌ترین تولیدکننده انواع کاغذ در ایران است که دارای ظرفیت اسمی 175 هزار تن کاغذ در سال است. این 175 هزار تن شامل 90 هزار تن کاغذ روزنامه،‌ چاپ و تحریر و 85 هزار تن کاغذ فلوتینگ (کاربردی در مقواسازی) است. بانک ملی ایران،‌ صندوق بازنشستگی کشوری و شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی و شیمیایی عمده سرمایه‌گذاران این کارخانه هستند که با سرمایه 530/5 میلیون دلار آمریکا و 553/595 میلیون ریال از سال 1376 مشغول به فعالیت است.

برای راه‌اندازی این کارخانه 480 میلیون دلار آمریکا شامل سرمایه‌گذاری ریالی و ارزی و هزینه‌های فاینانس، سرمایه‌گذاری دارد. این شرکت یک شرکت سهامی عام است.

چوب و کاغذ مازندران در حال حاضر بزرگترین تولید کننده کاغذ در خاورمیانه است، توان تولید سه محصول اساسی شامل کاغذهای روزنامه چاپ و تحریر و کاغذ فلوتینگ دارد، یعنی توان تولید 175 تن ظرفیت اسمی تولید این کارخانه است چرا که این کارخانه در سال 91 و 90 به همت کارشناسان ایرانی موفق شد برای نخستین‌بار رکورد تولید را بشکند و به جای ظرفیت اسمی 175 تن در سال تا 192 هزار تن هم تولید کردیم که در نوع خود این میزان تولید در زمان تحریم بی سابقه بوده است.

* حال ناخوش بزرگترین کاغذ تحریر کشور

اما نکته بسیار مهم و زنگ خطر برای مسئولان نظام این است که این روزها حال کاغذ مازندران خوب نیست، همان کاغذی که برای کشور بسیار مهم شمرده می‌شود. ماجرا را از اینجا آغاز کنیم که اغلب شرکت‌های خصولتی چنین سرنوشتی دارند همان شرکت‌هایی که نه دولتی‌اند و نه خصوصی.

این امر موجب می‌شود با تغییر مدیریت‌‌ها روند اداره شرکت‌ها دگرگون شود. در مورد کارخانه کاغذ مازندران هم مشکل همین‌جاست، کارخانه عظیم تولید کاغذ تحریر کشور در مدت حدود یک سال و نیم اخیر سه مدیر به خود دیده است؛ در مرتبه نخست که «ابوالفضل روغنی گلپایگانی» بعد از 7 سال جای خود را به «محمدشیخ مونسی» داد، او از 18 مهر 95 رسما مدیرعامل شد ولی شش ماه مدیرعامل بود و طی این 180 روز کارخانه رسما 120 روز را در تعطیلی به سر می‌برد، این نکته از آن جهت به مخاطره میرسد که یک روز تعطیلی کارخانه زیانی حدود 500 میلیونی دارد.

اما تغییرات همچنان ادامه داشت و پس از او «علی آهی» به عنوان مدیر عامل شرکت چوب و کاغذ مازندران از اردیبهشت ماه سال‌جاری فعالیت خود را آغاز کرد.

کارخانه چوب و کاغذ مازندران  ظرفیت تولید 80 هزار تن کاغذ تحریر را داراست، اما در حال حاضر حدود سه هزار تن تمام تولید این کارخانه است، در حالی که در سال‌های اخیر کشور نیازمند شدید به کاغذ تحریر و روزنامه است و اگر این کارخانه در سال‌جاری می‌توانست این دو کاغذ را تامین کند سود هنگفتی را دارا بود. در همین اوضاع اما تنها به تولید کاغذ فلوتینگ پرداخت و در بازار توزیع کرد.

زمان شناسی و آسیب شناسی کوچکی لازم بود تا مسئولان بیدار شوند و بدانند اگر در همین مدت زمان کم که بازار تشنه کاغذ تحریر و روزنامه می‌توانستند تولید مکفی داشته باشند، حداقل‌ها انجام شده بود.

اما در ادامه بد نیست بدانید، ظرفیت خط یک این کارخانه کاغذ حدود 80 هزار تن است و تولید سه هزار تن حال حاضر یعنی این کارخانه تنها 15 روز فعال بوده است (از حدود 80 هزار تن ظرفیت امسال تنها 3 هزار تن تولید شده است) و این در حالی است که در همین تشنگی بازار، مازندران اقدام به تولید کاغذ بسته بندی می‌کند.

این یک سوی ماجرا بود، اما از سوی دیگر سازمان جنگل‌ها دستورالعملی را ابلاغ کرد که طی آن برداشت از جنگل ممنوع شد؛(سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در ابلاغیه‌ای از توقف قراردادهای بهره‌برداری صنعتی و تجاری در جنگل‌های شمال طی سال جاری خبر داد. تصمیمی که در راستای پایداری جنگل است و براساس قانون پنج ساله ششم توسعه انجام می‌شود چراکه میزان جنگل‌هایمان طی 10سال گذشته از 18 میلیون هکتار به 11میلیون هکتار رسیده است‌) در صورتی که بندی با عنوان «شکسته افتاده» در آن گنجانده شد بدین معنا که تنها درختانی که ریشه‌های کهن دارند و به مرور سقوط کرده و شکسته می‌شوند امکان برداشتن دارند. (ابلاغیه‌ای که در سایه‌اش جنگل نفس می‌کشد، اما کاغذ جان می‌دهد).

تمام این‌ها از حال بد این روزهای کارخانه کاغذ مازندران که رو به سقوط است خبر می‌دهد. از جانب مقابل هم اما خبرهایی دیگر به گوش می‌رسد و آن اینکه «محمد دامادی نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس» درباره این کارخانه می‌گوید: این کارخانه حدود 2 هزار و 450 نفر پرسنل دارد که حقوق‌های آنها با مشکلات معوق همراه است.

*  کوتاهی وزارتخانه!

وی با بیان اینکه جلسه‌ای با حضور علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی ، وزیر جهاد کشاورزی در راستای حل مشکلات این کارخانه برگزار شد و در ادامه صورت جلسه نوشته شد گفت: متاسفانه وزارت جهاد بندهای این صورت جلسه را اعمال نکرده است. نکاتی در این جلسه مطرح شد، یکی از موارد این بود که کارخانه طلبی 80 میلیاردی از منابع طبیعی دارد که همچنان پرداخت نشده است! که اگر پرداخت می‌شد بخشی از مشکلات حل شده بود.

نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه ما تجربه تعطیلی کارخانه نساجی مازندارن را داریم که هنوز پس از این همه سال نتوانسته راه‌اندازی شود، متذکر شد: با توجه به اینکه شب عید نزدیک است و ما نگران حقوق پرسنل هستیم از این رو حقوق کارگران نیازمند پیگیری است.

دامادی در پاسخ به این سوال که آیا مجلس دوباره خواهان جلسه با وزارت جهاد شده است یا نه؟ گفت: بنده دوباره به آقای لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نامه نوشتم و متذکر شدم که بندهای جلسه قبل اجرایی نشده است، ایشان نیز دستور موکد پیگیری داده‌اند.

وی افزود: این موارد در یک سوی ماجرا قرار دارد، اما از سوی دیگر هنوز برای کارخانه کاغذ مازندران مجوز استفاده از درختان شکسته افتاده داده نشده است، این هم به مشکلات دیگر کارخانه افزوده است.

* برای تامین درآمد تجهیزات فروخته شد

این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که شما اعلام کرده‌اید ژنراتور 15 میلیاردی را آقایان در این کارخانه 2 میلیارد فروخته‌اند، این حقیقت دارد؟ ابراز داشت: کارخانه امکاناتی دارد، نباید برای تامین درآمد تجهیزات فروخته شود و نمی‌توان با فروش لوازم درآمد را تامین کرد.

نماینده مجلس درباره تغییر مدیران عامل این کارخانه طی مدت محدود هم ابراز نگرانی کرد و بیان داشت: این مسئله هم یکی از مواردی است که به مشکلات افزوده است، کارخانه چوب و کاغذ مازندران  طی دو سال اخیر سه مدیر به خود دیده است تغییر مدیریت خودش مشکل‌زاست، نباید مدیریت در این کارخانه سلیقه‌ای باشد بلکه باید فنی عمل شود.

دامادی با انتقاد از بی‌توجهی وزیر جهاد کشاورزی، گفت: کارخانه چوب و کاغذ مازندران نامی آشنا برای صنعت کشور و مازندران است که نقش مؤثری در اشتغال‌زایی دارد پس باید بیشتر به این صنعت توجه شود.

این مسئول در پایان در پاسخ به اینکه قرار نیست جلسه‌ای دیگربار با وزارت جهاد تشکیل شود؟ توضیح داد: ما اکنون منتظر تنظیم جلسه دفتر رئیس مجلس هستیم تا هماهنگی‌ها صورت گیرد.