دستورالعمل حاشیه ساز؛حقوق براساس عملکرد یا درآمد؟ !

حرف آنلاین: فاطمه عربی/ همزمان با آغاز به کار دولت یازدهم، بسته های جدید خدماتی در غالب ” طرح تحول سلامت” در وزارت بهداشت و درمان تعریف شد و بسته های جدید در چند فاز اجرا شد. گرچه طرح تحول سلامت توانست بسیاری از مشکلات 30 ساله حوزه سلامت به ویژه در حوزه تعرفه های پزشکی و زیرمیزی را کاهش دهد اما بعضی از منتقدان اجرای این طرح را شتابزده دانسته که اجرای آن مشکلاتی را به همراه داشت.

با توجه به اینکه طرح پزشک خانواده در بسیاری از استان‌ها اجرا نشده است، موجب تشکیل صف زیادی از مردم برای استفاده از خدمات دولتی در پشت درب بیمارستانها شده است.

منتقدان نبود تعداد متناسب کادر بیمارستان، اهم از پزشک، نیروهای خدماتی و تجهیزاتی از جمله مشکلات اجرای این طرح دانسته چرا که متناسب با افزایش مراجعان تعداد پزشکان، پرستاران، نیروهای خدماتی و تجهییزات افزایش پیدا نکرد و این مساله می‌تواند مشکلاتی را در ارایه خدمات به دنبال داشته باشد ضمن اینکه اگر مدیریت درستی در بحث هزینه ها صورت نگیرد، افزایش هزینه های طرح تحول سلامت می‌تواند در درازامدت مشکلاتی را در اجرا داشته باشد.

اواخر سال گذشته وزیر بهداشت و درمان از آغاز اجرای طرح پرداخت مبتنی برعملکرد به دنبال پرداخت کارانه به کادر بیمارستان‌ها خبرداد. بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت تحت عنوان طرح “پرداخت مبتنی بر عملکرد پزشکان و کارکنان شاغل در دانشگاه های علوم پزشکی کشور”، نحوه پرداخت ها به پرستاران بر اساس نظارت هایی انجام می شود که به گفته محمد شریفی سخنگوی کمیته پیگیری مطالبات پرستاری، تا حدود زیادی، غیرکارشناسی، ناعادلانه و به دور از واقعیت است.

در این طرح شیوه ارزیابی بدین صورت است که از مجموع 110 امیتاز، 40 امتیاز توسط واحد حاکمیت بالینی، 15 امتیاز توسط واحد اعتبار بخشی، 10 امتیاز واحد درآمد و ترخیص، 5 امتیاز واحد تجهیزات پزشکی، 10 امتیاز واحد بهداشت محیط، 3 امتیاز واحد فناوری اطلاعات، 10 امتیاز واحد آموزش، 8 امتیاز واحد کنترل عفونت و 12 امتیاز توسط دفتر پرستاری، به عملکرد پرستاران داده می شود.

به گفته دبیرکل خانه پرستار، بررسی این شیوه امتیاز دهی به عملکرد پرستاران در بیمارستان های دولتی و دانشگاهی، نشان می دهد که نظارت بر عملکرد کادر پرستاری، تا حدود زیادی خارج از حیطه مراقبت های پرستاری است. بطوریکه تنها 10 درصد مربوط به مراقبت پرستاری و مابقی را، گروه هایی امتیاز می دهند که هیچ وجه اشتراکی با مراقبت های پرستاری ندارند.

* آغاز اعتراض علنی پرستاران

شش ماه پس از آغاز طرح؛ پرستاران بیمارستانهای کشور نسبت به نحوه پرداخت کارانه معترض شدند، آنها معتقدند که توزیع کارانه ها عادلانه نیست و تعرفه ها باید بر اساس سختی کار افزایش یابد.شماری از پرستاران طی روزهای گذشته در تعدادی از استانهای کشور به اعتراض پرداختند و دامنه این اعتراض ها به شهرهای مازندران نیز کشیده شد، تعدادی از پرستاران در اقدامی اعتراض آمیز مقابل درب بیمارستان‌هایی که در آن مشغول به کار هستند تجمع کردند.

پرستاران بیمارستان آیت الله طالقانی چالوس و بیمارستان امام رضا(ع) آمل در اقدامی اعتراض آمیز نسبت به نحوه اجرای ناعادلانه طرح پرداختی مبتنی برعملکرد تمجع کردند همچنین جمعی از پرستاران بیمارستان امام خمینی فریدونکنار نیز در نامه ای سرگشاده اعتراض خود را نسبت به نحوه اجرای این طرح بیان داشتند.

در نامه ای سه صفحه ای که با امضا جمعی از پرستاران بیمارستان امام خمینی به دفتر روزنامه ارسال شده است آمده است:

«چندماه پیش طرح پرداخت عملکردی کارکنان غیر پزشک از طرف وزارت بهداشت و درمان با سرو صدا و تبلیغات بسیار زیادی در صداو سیما و رسانه ها مطرح شد. حقیقت این طرح سرپوشی برای خاموش کردن اعتراضات کارکنان غیر پزشک بود و از زمان مطرح شدن تا عملیاتی شدن آن که شش ماه به طول انجامید هیچ گونه پرداختی به جز حقوق صورت نگرفت، در حالی‌که مشاهده می شود در بعضی از مراکز مجاور حداقل مبلغی علی الحساب به کارکنان پرداخت شده است.»

در بخش دیگری از این نامه آمده است، «پرسنل حتی به عدم دریافت مبلغ ناچیز علی الحساب نیز قانع شده، در انتظار اجرایی شدن این طرح بودند اما متاسفانه چشمان بهت زده به این سراب که وعده ای توخالی بیش نبود به کم شدن پرداختی ها در مقایسه با پرداختی طرح قدیم و نیز تبعیض در پرداخت ها دوخته شد و بعضی از پرسنل درمانی و خدماتی نیز با داشتن ساعات اضافه کار زیاد بدهکار شدند.»

پرستاران معترض بیمارستان‌های آیت الله طالقانی چالوس و امام رضا آمل نیز معتقدند،نحوه پرداختی اولیه این طرح تاکنون بسیار ناعادلانه و غیرمنصفانه بوده است. به گفته آنان،عنوان طرحی که پرداخت مبتنی بر عملکرد بوده در ظاهر خوب و نیروهای درمانی آنالیز و براساس کارکرد مفید و سختی کار دربخش های درمانی دریافتی خواهند داشت، که درعمل با تفاوت زیاد آن مواجه شدند.

این پرستاران گفته اند، براساس ابلاغ و دستورالعمل وزارت بهداشت پرداخت به پرستاران بر اساس میزان و نحوه عملکرد صورت خواهد گرفت ، در حالی که امروز شاهدیم بسیاری از افرادی که فعالیت نسبتا کمتری داشته اند مبالغ زیاد چند میلیونی دریافت کرد ه اند و از سویی دیگر برخی از پرستاران حتی کارانه چند هزار تومانی خود را نیز دریافت نکردند.

از سوی دیگر نیز این پرستاران معترض ابراز می‌دارند که چرا قانون طرح تعرفه گذاری پرستاری که در سال86 به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسیده است اجرایی نشده است؟ اگر قرار است عدالت اجرا شود چرا این قانون پس از هشت سال اجرایی نشد؟

حال سوال پرستاران معترض این است که آیا این طرح مبتنی بر عملکرد است یا مبتنی بر درآمد؟ درآمد واحدهای مالی و اداری از کجا تامین میشود که باعث اختلاف پنج برابری بین پرستار و کارمند واحد اداری بدون اضافه کار شده است؟

به گفته آنان ضریب عملکردی پرستار2-1، سرپرستار4-2، امور مالی و اداری6-4، مترون8، مدیر12، رئیس بیمارستان20-17 است، یعنی اگر پرستاری یک میلیون از درآمد بیمارستان دریافت کند مسولان فوق به ترتیب4-6-8-12و20 برابر دریافت می‌کنند.

پرستاران معترض می‌گویند: در بخش های خدماتی مانند داخلی، دیالیز وICU تمام خدمات انجام شده توسط پرسنل در قالب هتلینگ قرار گرفته و مبلغی عاید پرسنل شاغل در این بخش نمی‌شود، آیا شایسته است که از پرستاران توقع درآمد زایی داشته باشیم؟

* بی توجهی به سنوات

به گفته آنان در اجرای این طرح، سنوات پرسنل لحاظ نشده در توجیح این موضوع می‌گویند که پرسنل تازه کار ممکن است بیشتر از پرسنل رسمی کار کنند که این امر کلیت ندارد چون کم کاری را می‌توان با نمره ارزشیابی پوشش داد.

براساس اعلام غیر رسمی مسئولین دانشگاه علوم پزشکی تنها در چند شهر مازندران پرستاران نسبت به وضعیت موجود اعتراض داشتند، اما آیا پرستاران سایر بیمارستان‌های دولتی که اعتراض نکردند از وضعیت موجود راضی هستند؟ آیا خدماتی که این بیمارستان ها انجام می‌دهند رضایت بیماران را به همراه دارد و کادر درمان این بیمارستان‌ها و نیروهای خدماتی وظایف خود را به خوبی انجام می‌دهند که توانسته اند در طرح پرداخت مبتنی برعملکرد نمره مطلوبی را از دانشگاه علوم پزشکی دریافت کنند و یا اینکه آن‌ها نیز بنابر دلایلی نخواستند تجمع اعتراض آمیز داشته باشند. به همین دلیل طی تماس تلفنی با تنی چند از پرستاران بیمارستان شهرهای نور و ساری ، موضوع را پیگیر شدیم.

پرستاران یکی از بیمارستانهای شهرستان نور که حتی حاضر نشد گفتگوی آنها را بدون نام در روزنامه انعکاس دهیم به این نکته بسنده کردند که ما هم همانند سایر همکاران خود از این وضعیت ناراضی هستیم.

* پرستاران بدهکار شدند!

در ادامه با یکی از پرستاران بخش داخلی بیمارستان امام خمینی ساری گفتگو کردیم، وی نیز که تمایل به معرفی خود نداشت، گفت: با اجرای این طرح، تقریبا تمامی همکاران ما بدهکار شدند. وی افزود: حتی همکارانی‌که حق سنوات را طلب داشتند و یا پرستارانی‌که شیفت درگردش هستند نیز پس از اجرای این طرح بدهکار شدند، عدم اعتراض همکاران نسبت به این موضوع دلیل بر رضایتمندی آنها نیست.

این پرستار ادامه داد: با توجه به گرمای طاقت فرسا و هوای شرجی مازندران ما حتی در بخش‌ها و اتاق‌های بیماران وسایل سرمایشی نداریم و بیماران از منزل پنکه می آورند، تنها پاسخی هم که در جواب اعتراض‌ها به ما می‌دهند این است که چیلرها خراب است و باید تعمیر شود.

با یکی دیگر از پرستاران بیمارستان امام ساری نیز گفتگو کرده ایم؛ وی نیز که تمایل نداشت نامش در روزنامه درج شود، گفت: این مشکل تنها مختص این بیمارستان و بیمارستانهای دیگر نیست تا آنجا بنده اطلاع دارم تمامی همکاران ما در بیمارستانهای دولتی از نحوه پرداخت کارانه ها ناراضی اند. وی افزود: تفاوت در پرداختی آنقدر زیاد است که به عنوان مثال اگر دریافتی پرستاری100هزارتومان باشد، دریافتی پزشک همین بیمارستان80 میلیون تومان است، پزشکان به تعداد مریضی که ویزیت می‌کنند دستمزد دریافت می‌کنند اما اگر در یک شیفت پرستاری به20 تا مریض خدمات بدهد فرقی هم در افزایش حقوقش ندارد.

این پرستار ادامه داد: بخش اروولوژی این بیمارستان از داشتن امکانات سرمایشی محروم است و حتی در روزهایی که بسیار گرم است مریض ها از اتاق‌هایشان بیرون می آیند و یا اینکه از خانه با خود پنکه می آورند.این پرستار با اشاره به کمبود نیروی پرستاری در بیمارستان امام خمینی ساری، گفت: در بخشی که بنده مشغول هستم با یک تیم سه نفره به بیماران خدمات ارایه می‌دهیم ما تنها می‌توانیم کار اورژانسی مریض را انجام دهیم. به گفته وی، بارها بیماران از ما خواسته اند که کارشان را انجام دهیم اما چون با تعداد کم نیرو مواجه ایم نتوانسته ایم به موقع به درخواست هایشان پاسخ دهیم و همین موضوع نیز نارضایتی بیماران را به همراه دارد.

به دنبال این اعتراض ها طی تماس تلفنی که با رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران داشتیم ایشان ابراز داشتند که روابط عمومی دانشگاه هر اطلاعاتی را که نیاز باشد در اختیار قرارخواهد داد. در نهایت پس از صحبت با روابط عمومی برآن شدیم تا آخرین مطلبی که بر خروجی سایت دانشگاه موجود است را از زبان رئیس دانشگاه انتقال دهیم.

بنا بر اطلاعیه منتشر شده در سایت دانشگاه علوم پزشکی، طرح پرداخت مبتني برعملكرد به دنبال اصلاح پرداخت كارانه به كاركنان بيمارستان ها با اهدافي همچون عادلانه شدن سيستم پرداخت مالي به كاركنان،همسو كردن اهداف كاركنان با اهداف سازمان،افزايش تعهد سازماني،افزايش علاقمندي به كار و انگيزه بين كاركنان كه در نهايت منجر به بهبود خدمات ، افزايش كارايي ، كاهش هزينه و افزايش درآمد مراكز درماني گردد از سوي وزارت بهداشت و درمان به كليه بيمارستانها ابلاغ شد .

دانشگاه علوم پزشکی مازندران در این اطلاعیه همکاران خود را مورد خطاب قرار داد كه هيچ طرح و برنامه اي درزمان اجرا در هيچ كجاي دنيا خالي از اشكال نبوده و مستلزم بررسي ، اشكال يابي وصبوري جهت حل مشكل مي باشد.

به نظر به می رسد با این اطلاعیه دانشگاه علوم پزشکی غیرمستقیم از پرستاران خواسته که صبوری پیش بگیرند تا مشکلات بر طرف شود. البته روزنامه حرف نیز در روزهای آینده مجددا پیگیر این ماجرا خواهد شد و از پرستاران نیز می خواهیم که تحولات جدید در این طرح را به ما اطلاع دهند.