حاشیه‌نشینی؛ کلاف سردرگم مدیران مازندران

پرداختن به بافت‌های فرسوده و روند رو به رشد حاشیه‌نشینی شهرهای مازندران امروزه به کلاف سردرگم مدیران این استان تبدیل شده که رونق زندگی روستایی راهکار مناسبی برای حل این معضل تلفی می‌شود.در جهان امروز یکی از مهم‌ترین معضلات گریبان‌گیر کلان‌شهرها و حتی شهرهای با نسبت مساحت و جمعیت کمتر به موضوع بافت‌های فرسوده و حاشیه‌نشین‌های شهری مربوط می‌شود که به نوعی با جدا شدن از بافت اصلی و رو به پیشرفت شهرها به کانون اصلی ایجاد مشکلات و نارسایی‌ها تبدیل شده‌اند.در شرایطی که با نگاه معقولانه و منطقی باید اذعان کرد که این بافت‌ها دارای ظرفیت‌ها و قابلیت‌های پیدا و پنهان فراوانی هستند که در صورت دیده شدن و وجود برنامه همراه با عملی شدن آن می‌تواند این مناطق را با الحاق مناسب به بدنه اصلی شهر تبدیل به موتور محرکی در راستای افزایش سرعت پیشرفت و توسعه شهرها تبدیل سازد.با درک این موضوع، توجه به بافت‌های فرسوده شهری به منظور نوسازی و بهسازی این مناطق در صدر اهداف نوسازی و تکامل شهرها قرار گرفت به طوری که راه‌ها و برنامه‌های مختلفی به منظور رفع معضلات این مناطق در اختیار مسئولان شهرها قرار گرفته است.اما باید به این موضوع نیز توجه شود که پرداختن به بافت‌های فرسوده و تلاش برای نوسازی آن‌ها با هدف افزایش کیفیت زندگی مردم ساکن در آن صورت می‌گیرد که لازمه دستیابی به آن نیز توجه به همه ابعاد اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی شهر و جامعه پیرامونی است که درک و پذیرش عمومی در راستای تحقق آن را به همراه دارد.توان مسئولان و کارشناسان در توجیه درست و منطقی مردم اثرات فراوانی را به همراه دارد که افزایش مشارکت مردمی، کمک به تسهیل امور و حتی کمک‌های مردمی چه از نظر مالی و چه از نظر نیروی انسانی تنها موارد مختصری از آن به شمار می‌آیند.با این رویکرد ضمن افزایش حس مسئولیت‌پذیری مردمی، درک درست متقابل از مسئولان و اصل فعالیت، کمک‌رسانی به جای ممانعت، سنگ‌اندازی و در نهایت نیز افزایش پایداری طرح‌ها را به همراه خواهد داشت، همچنانکه در گذشته بدون رعایت خواست ساکنان منطقه، عدم توجه به جوانب اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در کنار فعالیت طراحانه بدون ماهیت عملیاتی در بیشتر اوقات به شکست انجامیده است.شهرهای مازندران نیز از اصل بهره‌مندی از بافت‌های فرسوده بی‌بهره نبوده و طبق آمار 38 شهر این استان رکوردی قابل تأمل نسبت به برخورداری از این معضل را به ثبت رسانده‌اند تا زنگ خطر جدی را برای مسئولان به صدا در آورده باشد.بافت‌های کهنه و فرسوده‌ای که به سرعت در حال افزایش گسترده خود در شهرها بوده که باتوجه به وقوع حوادث مختلف طبیعی و غیرطبیعی فراوان مانند زمین‌لرزه، سیلاب‌ها، رانش زمین، آتش‌سوزی، طوفان و غیره در مازندران هرساله تلفات مالی و جانی مختلفی را بر ساکنان شهرها تحمیل می‌کند.بررسی آمار از وجود حدود پنج‌ هزار هکتار بافت فرسوده در مساحت شهری مازندران خبر می‌دهند که البته در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای نوسازی و بهسازی این اماکن با معرفی به بانک‌ها و انجام برخی اقدامات صورت گرفته که بهسازی حدود 15 درصدی را در سراسر مازندران به همراه داشته است.مازندران از این معضل شهری نیز مستثنی نشده و بر کسی پوشیده نیست که امروزه بسیاری از مشکلات و تبعات اجتماعی شهرها از دل همین مناطق کم‌برخوردار حاشیه‌نشین نشأت می‌گیرد که در نگاه کلان تمام مردم شهرهای این استان را تهدید می‌کند.این درحالی است که مسئولان مازندران وجود حاشیه‌نشینی را در این استان کتمان کرده و پایان سال 95 را موعد خداحافظی با این پدیده در مازندران می‌پنداشتند اما برای درک وجود و روند رو به رشد این پدیده کافی است تا سری به حاشیه شهرهای مختلف مازندران زده و از کم و کیف ماجرا بازدید کنیم.آمار از زندگی حدود 100 هزار نفر از مردم مازندران در حاشیه شهرهای این استان حکایت دارد که شاید در بازدیدها و آمارهای میدانی اعداد و ارقام ابعاد ناگوارتری را نیز بازگو کنند که در هر صورت امکان کتمان وجود بافت‌های فرسوده و حاشیه نشینی در شهرهایی مانند ساری، بابل، قائمشهر، آمل، چالوس، نوشهر، تنکابن و حتی نکا نیز وجود ندارد. به گزارش بلاغ،در همین راستا علی‌محمد شاعری نماینده مردم شرق مازندران در مجلس شورای اسلامی در نشستی به منظور بررسی سکونتگاه‌های غیر رسمی و بافت فرسوده شهر نکا از وجود 40 هزار حاشیه‌نشین در مازندران خبر داد.وی حاشیه‌نشینی را یکی از معضلات این استان از دیرباز تاکنون و به عنوان بلای شهرهای کشور به خصوص مازندران توصیف کرد و افزود: بنابراین باید از رشد بی‌رویه حاشیه‌نشینان در شهرستان‌ها پیشگیری شود.همچنین نریمان مصطفایی مدیرکل دفتر ستاد ملی باز آفرینی شهری پایدار وزارت راه و شهرسازی نیز در این نشست از پیگیری سهم مازندران برای بهره‌مندی از قیر رایگان مناطق خاص تا اواسط مردادماه خبر داد و اظهار کرد: برای بهسازی و آسفالت معابر مناطق خاص کشور یک هزار تن قیر رایگان با اعتبار سه هزار میلیارد تومان تصویب شده است.وی با اشاره به توان بالای جذب گردشگر در مازندران، افزود: شهرهای شمالی با توجه به دارا بودن ظرفیت‌های گردشگری از جمله رودخانه‌ها می‌توانند به خوبی از این ظرفیت‌ها در جهت اقتصاد سطح شهرها استفاده کنند.مدیرکل دفتر ستاد ملی باز‌آفرینی شهری پایدار وزارت راه و شهرسازی با بیان توجه به بهسازی حاشیه شهرهای مازندران، خواستار مصوبه‌ای مبنی بر تنظیم اعتبارات ردیف‌های اجرایی برنامه‌های سالانه دستگاه‌های اجرایی با اولویت سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت فرسوده در ستاد بازآفرینی پایدار شهری شد.