جوانی جمعیت؛ فرصتی بزرگ و چالشی جدی برای ایران

حامد اسمعیلی نویسنده و پژوهشگر: در دنیای امروز، جمعیت جوان به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه و پیشرفت کشورها شناخته می‌شود. ایران با جمعیتی بالغ بر ۸۰ میلیون نفر، یکی از کشورهای با پتانسیل بالای نیروی انسانی است. اما متأسفانه، نرخ رشد جمعیت کشور اکنون زیر ۱٪ و نزدیک به صفر است.

این وضعیت می‌تواند به بحران‌های اجتماعی و اقتصادی منجر شود و نیازمند توجه جدی مسئولان و برنامه‌ریزان است.

در دهه ۷۰، دولت ششم کارگزاران به دلیل استقراض از بانک جهانی، برنامه کنترل جمعیت را با هدف کاهش نرخ زاد و ولد به اجرا درآورد. این برنامه با شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» به سرعت و با تبلیغات گسترده‌ای انجام شد.

حتی در روستاهایی که امکانات اولیه آب و برق و گاز نداشتند، دفاتر بهداشت تأسیس شد تا وسایل پیشگیری از بارداری توزیع کنند. این برنامه که قرار بود در ۲۰ سال با یک شیب ملایم اجرا شود، به دلیل نفوذ عوامل خارجی و فشارهای سیاسی، به سرعت پیش رفت و موجب ایجاد شکاف جمعیتی در کشور شد.

در سال ۷۸، ایران به رتبه اول جهان در کنترل جمعیت دست یافت، اما این موفقیت به قیمت کاهش شدید نرخ زاد و ولد و بروز مشکلاتی در آینده جمعیتی کشور تمام شد.

چند عامل مؤثر در تشدید بحران جمعیت در ایران وجود دارد. افزایش سن ازدواج، کاهش تمایل به ازدواج، افزایش نرخ طلاق و ناباروری، و همچنین جلوگیری و کاهش تمایل به فرزندآوری از جمله این عوامل هستند. این چالش‌ها نه تنها به کاهش جمعیت منجر می‌شوند، بلکه می‌توانند به بحران‌های اجتماعی و اقتصادی نیز دامن بزنند.

با این حال، جوانی جمعیت می‌تواند فرصت‌های زیادی را به ارمغان بیاورد. نیروی کار جوان و پویا می‌تواند به رشد اقتصادی و نوآوری کمک کند. جوانان به عنوان پیشگامان تغییرات اجتماعی و فرهنگی، می‌توانند به بهبود وضعیت اجتماعی و فرهنگی کشور کمک کنند. اما برای بهره‌برداری از این ظرفیت، نیاز به برنامه‌ریزی و اقدام‌های مؤثر داریم.

دولت و بخش خصوصی باید با همکاری یکدیگر، فرصت‌های شغلی جدید ایجاد کنند و نظام آموزشی را به گونه‌ای تغییر دهند که مهارت‌های عملی و کارآفرینی را به جوانان آموزش دهد. همچنین، برنامه‌های حمایتی برای جوانان در زمینه‌های اجتماعی، روانی و اقتصادی باید تقویت شود.

در نهایت، جوانی جمعیت یک فرصت بزرگ برای ایران است که می‌تواند به رشد و توسعه کشور کمک کند. بیایید با هم تلاش کنیم تا آینده‌ای روشن و پایدار برای جوانان کشورمان بسازیم.

نویسنده: حامد اسمعیلی، نویسنده و پژوهشگر