تب قاتل در کمین تابستان

تب خونریزی دهنده ویروسی کریمه کنگو (CCHF) یک بیماری تب‌دار حاد و خونریزی دهنده مشترک بین انسان و حیوان است که توسط کنه منتقل می‌شود. این بیماری در بسیاری از کشور‌های آسیایی به‌ویژه منطقه خاورمیانه، اروپا و آفریقا به‌صورت بومی وجود دارد؛ در کشور ما نیز در طی سال‌های اخیر در استان‌های مختلف مشاهده‌شده که بیشترین موارد آن مربوط به استان سیستان و بلوچستان بوده است.

 عامل ایجاد تب کریمه کنگو

عامل بیماری تب کریمه کنگو نوعی ویروس است که مخزن اصلی آن در طبیعت برخی جوندگان به‌ویژه خرگوش و پستاندارانی از قبیل گاو، گوسفند، بز و غیره است؛ این ویروس به‌وسیله یک نوع کنه سخت که به‌طور طبیعی با این پستانداران و جوندگان زندگی می‌کند، منتقل می‌شود، کنه‌ها از طریق تخم، ویروس را به نسل‌های بعدی خود انتقال می‌دهند.

باوجوداینکه این بیماری مخصوص حیوانات است اما موارد تک‌گیر و همه‌گیری‌های ناگهانی این بیماری در انسان‌ها نیز اتفاق می‌افتد؛ ازآنجایی‌که اولین موارد شناخته‌شده این بیماری در شبه‌جزیره کریمه در روسیه و به دنبال آن در کشور کنگوی آفریقا رخ‌داده است، به این نام شناخته‌شده است.

علائم اولیه

یک متخصص بیماری‌های عفونی گفت: علائم اولیه بیماری تب کریمه کنگو بسیار شبیه سرماخوردگی و آنفلوانزاست و شامل تب، لرز، سردرد، بدن‌درد، درد عضلات، درد چشم و ترس از نور است.

دکتر محمدرضا ناظر بابیان اینکه تب کریمه کنگو جزوه بیماری‌های ویروسی «تب‌های خونریزی دهنده» محسوب می‌شود، اظهار کرد: تب کریمه کنگو بیماری عفونی است که فرد به دنبال درگیر شدن با ویروس‏‌ها علاوه بر خونریزی تب می‌کند. چنانچه فردی باهم دچار تب و خونریزی شد باید به وجود این ویروس در بدن خود شک کند.

ناظر با اشاره به اینکه ویروس‌های مختلف هستند که هرکدام به طرق مختلف می‌توانند ایجاد بیماری کنند که مهم‌ترین ویروس آن در ایران تب کریمه کنگوست و انواع دیگر آن هنوز ثابت نشده است، افزود: در کشورهای همسایه نظیر عربستان بیماری تب خرما نیز وجود دارد که علاوه بر کریمه کنگو می‌توانند تب‌های خونریزی دهنده در انسان را به دنبال تماس بادام آلوده ایجاد کند.

این متخصص بیماری‎های عفونی و فلوشیپ آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مهم‌ترین راه انتقال بیماری تب کریمه کنگو را تماس بادام آلوده و محصولات دامی عنوان کرد و با تأکید بر اینکه از طریق تماس با کنه آلوده و یا بیمار مبتلابه این بیماری نیز احتمال ابتلا به این بیماری وجود دارد، یادآور شد: علائم خونریزی جزو مراحل پیشرفته بیماری است بنابراین قبل از اینکه فرد دچار حمله خونریزی شود باید بیماری تشخیص و درمان صورت گیرد.

وی بابیان اینکه علائم اولیه بیماری تب کریمه کنگو بسیار شبیه سرماخوردگی و آنفلوانزاست، اضافه کرد: تب، لرز، سردرد، بدن‌درد، درد عضلات، درد چشم و ترس از نور علائم اولیه این بیماری است.

ناظر تصریح کرد: با توجه به اینکه این بیماری بسیار شبیه ویروس‌هایی ازجمله سرماخوردگی بوده پس تشخیص اولیه بیماری ممکن است با تأخیر صورت گیرد، همچنین مهم‌ترین نکته کلیدی برای رسیدن به تشخیص بیماری گرفتن یک شرح‌حال دقیق مبتنی بر تماس فرد بادام آلوده و محصولات دامی است.

رئیس اداره مدیریت بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت ضمن اعلام ابتلای ۵۴ تن در کشور به تب کریمه کنگو از ابتدای امسال و جان باختن پنج‌تن از آن‌ها، روش‌های انتقال این ویروس را توضیح داد و نسبت به رعایت موازین بهداشتی جهت جلوگیری از انتقال آن تأکید کرد…

دکتر بهزاد امیری بیماری‌های زئونوز را بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و حیوان معرفی کرد و گفت: زئونوز بیماری‌های عفونی هستند که قابلیت انتقال بین انسان و حیوانات به‌ویژه مهره‌داران رادارند. حدود ۶۰ درصد از بیماری‌های شناخته‌شده در انسان از طریق حیوانات به وجود آمده و حدود ۷۵ درصد بیماری‌های نوظهور و جدید در انسان منشأ حیوانی دارند. این بیماری‌ها قابلیت انتقال به دو روش مستقیم و غیرمستقیم به انسان رادارند.

وی در ادامه بیماری تب کریمه کنگو را یک بیماری ویروسی خون‌ریزی دهنده معرفی کرد و گفت: نام تب کریمه کنگو ازآن‌جهت به آن نسبت داده می‌شود که شروع علائم این بیماری ویروسی با تب همراه است و اولین بار در شهر کریمه کشور روسیه این بیماری شناخته‌شده است. در کشور ما نیز این بیماری از سال ۷۸ مشاهده‌شده و تاکنون ۱۴۲۴ مورد ابتلای به این بیماری گزارش‌شده است و ۱۹۰ مورد آن منجر به مرگ شده است.

رئیس اداره مدیریت بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت در ادامه استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، کرمان، اصفهان، فارس و مازندران را به ترتیب دارای بیشترین موارد ابتلا به تب کریمه کنگو معرفی کرد و افزود: در طی ۲۰ سال گذشته در استان سیستان و بلوچستان به‌تنهایی ۸۵۱ مورد شاهد ابتلا به این بیماری بوده‌ایم. این بیماری در فصول گرم سال بروز و شیوع بیشتری پیدا می‌کند؛ چراکه فصل شروع فعالیت کنه‌ها است.

وی در خصوص نحوه انتقال این ویروس به انسان گفت: این ویروس از چهار طریق به انسان منتقل می‌شود؛ هنگامی‌که کنه برای خون‌خواری از یک دام به بدنش می‌چسبد، ویروس به دام منتقل‌شده و اگر انسان در تماس با خون و ترشحات خونی دام قرار گیرد، شانس ابتلا به بیماری در او به وجود می‌آید. در همین زمینه یکی از گروه‌های پرخطر، کارکنان کشتارگاه‌ها هستند. روش دیگر انتقال به شکل مستقیم از کنه به انسان و روش چهارم انتقال از انسان ناقل به انسان سالم است.

امیری درباره روش‌های پیشگیری از ابتلا به تب کریمه کنگو نیز گفت: مهم‌ترین رکن آن است که دام‌ها قبل از ذبح تحت نظارت سازمان دامپزشکی باشند و همچنین مردم از خرید گوشت غیربهداشتی خودداری کنند. مصرف گوشت اگر درست طبخ نشده باشد و همچنین مصرف جگر خام شانس ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. همچنین گوشت دام پس از ذبح بهتر است به مدت ۲۴ ساعت در دمای چهار درجه سانتی‌گراد در یخچال نگه‌داری شود تا میزان ph آن کاهش‌یافته و اگر ویروسی در آن هست از بین رود.

وی در پایان با اشاره به اینکه در سال ۹۷ تعداد ۸۴ مورد ابتلا به تب کریمه کنگو و هشت مورد فوت ناشی از این بیماری داشته‌ایم، افزود: یکی از مهم‌ترین تأکیدات ما ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان کشتارگاه‌ها است تا از این طریق بتوانیم شاهد کاهش آمار ابتلا به این بیماری باشیم. کارکنان این مراکز باید در استفاده از وسایل حفاظت شخصی و رعایت قرنطینه دام مشکوک به آلودگی به ویروس و… اهتمام ورزند.