بیماری “پزشک خانواده” را درمان کنید!

گروه اجتماعی: پزشک خانواده و نظام ارجاع، یکی از برنامه‌های مهم چهارم توسعه در بخش بهداشت و درمان کشور است که از سال 74 کلید خورد و سال 91 در ابتدای دولت نهم جامه عمل به خود پوشاند، آن هم نه در همه کشور بلکه قرعه به نام دو استان مازندران و فارس افتاد.پس از انتخاب این دو استان به‌عنوان پایلوت کشوری، مراحل آزمایشی اجرای این طرح به اجرا گذاشته شد.براساس آنچه در قانون پنجم توسعه آمد، طرح پزشک‌خانواده باید تا پایان سال 94 در تمام کشور اجرایی می‌شد، اما تا به حال پیشرفتی در آن صورت نگرفت و هنوز برسر بودن یا نبودن آن بحث فراوان است.خدمات در تعهد پزشک خانواده پیشگیری، آموزش، ارتقاء سلامت و درمان اولیه، دبیری در فوریت‌ها و ارجاع و مدیریت سلامت است.قانون به هر پزشک خانواده اجازه داد حداقل 500 تا حداکثر 2500 نفر را تحت پوشش قرار دهد و در هر شهرستان با داشتن مرکز callceter تلفن ترجیحا 3 تا 4 رقمی در تمام 24 ساعت پاسخ‌گوی مردم باشد، و به ازای هر پزشک باید یک ماما به کار گرفته شود.بررسی‌های میدانی انجام شده در استان مازندران ، میزان مقبولیت مردم از برنامه پزشک خانواده و رضایت آنها، تا حد زیادی وابسته به اجباری بودن یا نبودن ارائه برگ ارجاع برای استفاده از خدمات متخصص است و عمده‌ترین دلیل نارضایتی از پزشک خانواده این است که بیماران نمی‌توانند به صورت مستقیم به پزشکان متخصص مراجعه کنند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران در این باره گفت: امروزه پزشک خانواده یک روش پیشرفته در کشورهای بزرگ دنیا است و یکی از مولفه‌های جوامع پیشرفته و توسعه یافته داشتن پزشک خانواده محسوب می شود.

قاسم جان بابایی با بیان اینکه پزشک خانواده در استان مازندران مانند همه دنیا بر اساس سرانه جمعیتی شکل گرفته است، افزود:  در کشورهای مختلف بر اساس منابع مالی تعداد پزشک خانواده بر اساس متوسط جمعیتی تعیین می شود، در استان های فارس و مازندران که پایلوت اجرای این طرخ بودند به ازای هر 2500 نفر یک پزشک خانواده تعیین شد اما در استان فارس این جمعیت به 3500 نفر افزایش یافته، در مازندران هنوز به ازای هر 2500 نفر یک پزشک خانواده انجام می شود و معتقدیم که باید این میزان کمتر نیز شود تا به استاندارد دنیا برسیم اما منابع کشور اجازه نمی دهد زیرا هزینه های پزشک خانواده شهری از سوی دولت تامین می شود.جان بابایی با بیان اینکه نتایج عملکرد پزشک خانواده در دراز مدت نمایان خواهد شد، اظهار کرد: امروز با اجرای طرح پزشک خانواده در استان 10 درصد از جمعیت حاشیه نشین مازندران که جمعیتی قریب به 300 تا 400 هزار نفر را شامل می شود و تحت پوشش بیمه نبودند بیمه شدند و ارائه خدمات مراقبتی  و خدمات اولیه به خانواده‌ها از جمله فعالیت‌های رایگان پزشک خانواده به این بخش است، در این طرح افراد کم درآمد رایگان ویزیت می شوند و تا سقفی نیز دارو رایگان است که این از مزایای پزشک خانواده شهری به شمار می رود.رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران با تاکید بر اینکه قطعا مردم آگاهی کامل از خدمات پزشک خانواده ندارند اما آگاهی مردم بهتر از سه سال پیش تاکنون شده است، عنوان کرد:  این رضایت از کاهش میزان شکایت ها مشهود است؛ همه بیماران دیابتی در مطب های پزشک خانواده پرونده دارند و به صورت فصلی کنترل می شود و مراقبت بارداری در طی 9 ماه رایگان انجام می شود.

*طرح پزشک خانواده از زاویه دید پزشکان

یکی از پزشک‌ها عدم پرداخت به موقع بیمه و رفع مشکل نرم‌افزاری را از مشکلات اساسی پزشکان در طرح پزشک خانواده عنوان کرد و گفت: طرح پزشک خانواده بسیار خوب است و با رفع نواقص، فرهنگ‌سازی مردم و از خودگذشتگی و تلاش بیشتر پزشکان روز‌به‌روز بهتر شده و به ثمر می‌رسد.یکی از پزشک‌های ماما در طرح پزشک خانواده متذکر شد: حقوق و مزایایی که برای ما در نظر گرفته شد، کم است و شرایط کاری که برای ما تعیین کردند مشخص نیست؛ چراکه یک زن باردار باید در یک اتاق با بیماران دیگر به انتظار بنشیند.لهراسبی که از حجم زیاد کار پزشک خانواده ناراضی است، تصریح کرد: مراقبت از بیماران دیابت، فشارخون و اعصاب و روان، سنجش و تزریقات بر عهده ما است، نه‌تنها شغلی ایجاد نکردند، بلکه مدرک ما را هم زیر سوال بردند و در قراردادنامه ما حکم کارفرما و کارگر عنوان می‌شود و حکم بیمه برای ما وجود ندارد.پزشک خانواده، این نهال تازه تنومند شده که امید هر چه بهتر شدن آن می‌رود، هنوز مشکلاتی را به دوش می‌کشد که بیشتر علت آن عدم فرهنگ‌سازی، زیرساخت‌ نامناسب، ناهماهنگی ارگان‌های وابسته و عدم نظارت کافی است، چراکه بعضی از پزشکان ساز خود را می‌زنند، و جانشین پزشکان از قوانین خود می‌گویند.بیمارانی که به پزشک خانواده مراجعه می‌کنند، بدون در نظر گرفتن حال خود، برگه ارجاع می‌خواهند که این مورد باعث نارضایتی پزشکان می‌شود و دلیل عمده آن عدم فرهنگ‌سازی درست و عدم شفاف‌سازی قوانین پزشک خانواده است.برخی از همشهریان مشکل انتخاب و یا تغییر پزشک خانواده را دارند، که سامانه پزشک خانواده توان رویارویی با این حجم عظیم را ندارد و این باعث بروز مشکلاتی می‌شود.نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی با یادآوری رضایت نسبی در اجرای طرح پزشک خانواده در مازندران، گفت: بدهی بیمه ها اهداف طرح را زیر سوال نمی برد.علی اصغر یوسف نژاد درباره اجرای پزشک خانواده در استان مازندران، افزود: اجرای طرح پزشک خانواده به صورت پایلوت در دو استان مازندران و فارس اجرایی شد که تاحدودی توانست رضایت نسبی ایجاد کند.نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و  پزشکیان نایب رئیس مجلس برای آخرین وضعیت اجرای طرح پزشک خانواده در استان مازندران بررسی میدانی انجام دادند تا نقاط ضعف و مثبت اجرای آن مورد ارزیابی قرار گیرد.این نماینده مردم در مجلس دهم، تصریح کرد: واقعیت آن است که طرح پزشک خانواده طرح قابل قبولی است اما ممکن است در عمل مشکلات اداری، اجرایی و سازمانی داشته باشد از سویی دیگر به دلیل بدهی بیمه ها به مراکز درمانی، در نحوه اجرا اختلال ایجاد می شود.وی یادآور شد: با وجود مشکلاتی که تا حدودی دامن گیر اجرای طرح پزشک خانواده در استان مازندران شده است اما این طرح توانسته رضایت نسبی ایجاد کند زیرا این طرح به دنبال تامین منافع مردم است تا مردم به درستی بتوانند از خدمات بهداشت و درمان بهره مند شوند.نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی، گفت: اگر چه انباشت بدهی بیمه ها به مراکز درمانی تا حد زیادی مشکل زا است اما بدون شک اهداف و منافع اجرای طرح پزشک خانواده را زیرسوال نمی برد.