بهداشت، هنر درست زندگی کردن

حرف آنلاین: 18فروردین ماه روزجهانی بهداشت نام گذاری شده و این روز در تقویم رسمی کشور روز سلامتی نامیده شده است. با توجه به اهمیت بهداشت و سلامت افراد جامعه همه ساله بهداشت جهانی شعار و برنامه های جدیدی را طرح می‌کند. در ایران نیز دولت ها سعی کرده اند به مقوله بهداشت و درمان بیشتر از حوزه های دیگر توجه کنند تا جایی‌که در دولت یازدهم  امر بهداشت و درمان در اولویت کاری دولت قرار گرفت.

درگام نخست دوت یازدهم با اجرای طرح تحول نظام سلامت سعی کرده تا هزینه های درمانی بیماران را کاهش دهد که در این بخش 9 بسته خدماتی ائم ازافزایش جمعیت تحت پوشش بیمه، حمایت از بیماران بستری در بیمارستان‌های دولتی، حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم، ارتقای کیفیت هتلینگ بیمارستان‌ها، حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستان‌های دولتی، ارتقای کیفیت ویزیت در کلینیک‌های ویژه، ترویج زایمان طبیعی، اورژانس هوایی و حمایت از بیماران صعب‌العلاج بوده است.

گام دوم طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت بوده است بر اساس آمار عامل بیش از ۷۴ درصد از مرگ ‌ومیرها در کشور بیماری‌های غیر واگیر هستند. با توجه به هزینه بالای درمان این بیماری‌ها، که بیش از ۷۰ درصد از منابع سلامت را به خود اختصاص داده‌اند، سیاست‌های پیشگیرانه و اقدامات تشخیصی به‌موقع مانند غربالگری برای بیماری‌های غیر واگیر اهمیت زیادی دارد. این در حالی است که هزینه پیشگیری از این بیماری‌ها بسیار کمتر از درمان آن‌ها است. بر اساس مطالعات به ازای هر هزار تومان هزینه در پیشگیری، ۷ تا ۱۰ هزار تومان صرفه‌جویی در هزینه‌ها اتفاق می‌افتد.

مهم‌‌‌ترین محور برنامه های حوزه بهداشت در راستای ارایه خدمات بهداشتی و درمانی به روستاییان و شهرهای زیر بیست هزار نفر، ارایه خدمات سلامت به ساکنان حاشیه شهرها، تکمیل برنامه پزشک خانواده در استان‌های فارس و مازندران، آموزش خودمراقبتی و ارتقای سواد سلامت مردم و تدوین برنامه ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر است.

و اما گام سوم طرح تحول در حوزه واقعی سازی تعرفه های درمانی بوده است. واقعی سازی تعرفه‌های درمان می‌تواند راهکار بسیاری از مشکلات نظام سلامت نظیر زیرمیزی و کیفیت خدمات درمانی در بخش دولتی را کاهش دهد و اما گام آخر این طرح، تحول در آموزش پزشکی است.

با پیچیده شدن زندگی شهری و رشد روز افزون تکنولوژی، بیماری‌های نوظهوری در جامعه پدیدار شد. هرچه جامعه به سمت توسعه و صنعتی شدن پیش می‌رود این بیماری‌ها نیز نام های عجیب به خود می‌گیرند، بیماری‌هایی که بعضا درمانی برای آنها وجود ندارد.

به همین دلیل هم وزرات بهداشت و درمان و هم سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه بیماری های خاص،هرساله برنامه‌های متنوع ای را برای ارتقا سطح آگاهی مردم برگزار می‌کنند.

شاید روزی تنها دغدغه وزارت بهداشت بیماران هموفیلی و یا کلیوی بوده است اما کنون بیماری‌هایی نظیر ام اس، اوتیسم،صرع، دیابتی، انواع تومور و سرطان  گوی سبقت را از سایر ‌بیماری‌ها گرفته اند.وزارت بهداشت توانسته با اعمال طرح غربالگری تا حدود زیادی  از تولد نوزاد هموفیلی و همچنین با ارایه آموزش هایی از شیوع بیماری کلیوی جلوگیری کند. بیماری قلبی وعروقی بیشترین آمار مرگ و میر و سرطان نیز رتبه دوم  را در کشور به خود اختصاص داده است.

اکنون بیماری‌های ویروسی نوظهوری با آلوده شدن محیط زیست در جامعه جهانی و کشور ما پیدار شده است. به عنوان مثال با رشد و توسعه آبزی پروری در کشور تعداد بیماری های نوظهور نیز در حال افزایش است، مرگ دست جمعی کفال ماهیان در مازندران و یا تلفات بچه ماهیان خاویاری در مرکز تکثیر شهید مرجانی استان گلستان و یا پرورش ماهی در قفس از جمله معضلات مهم در توسعه آبزی پروری محسوب می‌شود. حتی تغییرات در محیط زیست در فراورده های خونی نیز به شدت تاثیر گذاشته تا جایی‌که مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران نسبت به انتشار ۳ ویروس از نسل بیماری‌های نوظهور در دنیا هشدار داد که تغییر محیط زیست باعث ایجاد بیماری‌های نوظهور شده که این بیماری‌ها از چالش‌های بزرگ فرآورده‌های خونی به شمار می‌روند.

به دلیل تغذیه نامناسب، مصرف دخانیات،کم تحرکی، چاقی و اضافه وزن، دیابت و آلودگی هوا، آمار بیماری های قلبی عروقی در کشور افزایش یافته است. البته استرس نیز خطر ابتلا  شخص به بیماری قلبی و عروقی را نیز افزایش می‌دهد،  درگذشته این بیماری در سنین بالای65 سال خود را نشان می‌داد اما اکنون نوجوان16 ساله تا جوان35 ساله به این بیماری مبتلا شده اند.

شاید بتوان علت اصلی این بیماری ها را در تغذیه نادرست عنوان کرد. استفاده زیاد از فست فودها، استفاده بی رویه از نمک و چربی، مصرف دخانیات و آلودگی هوا در شهرهای بزرگ و صنعتی از جمله علت‌های افزایش این بیماری است.

مقوله بهداشت به آن جهت اهمیت دارد که بهداشت و سلامتی پایه اصلی فعالیت‌های اقتصادی و پیشرفت‌های اجتماعی یک جامعه است. به علت اهمیت این موضوع 7آوریل روزجهانی بهداشت و در تقویم رسمی کشور نیز18 فرودین به روز سلامتی نام گذاری شده است. جامعه ای سالم می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی وعلمی سالمی داشته باشد و در مقابل بسیاری از تهدید و بیماری‌ها مقاوم است.

واژه بهداشت بسیار گسترده و وسیع است و خود دارای زیر شاخه‌های بسیاری از جمله بهداشت روان، بهداشت مردان، زنان، بهداشت دهان و دندان، بهداشت چشم، بهداشت محیط زیست، بهداشت و ایمنی در محیط کار و…. تقسیم بندی می‌شود.

بهداشت در واقع هنر درست زندگی کردن، پیشگیری از بیماری ها، طولانی شدن عمر و افزایش سطح سلامت زندگی انسان است و هر فرد این هنر را به درستی بیاموزد می‌تواند از زندگی خود لذت ببرد. مسایل بهداشتی گسترده است و به دلیل رشد روز افزون علم هر روز مسایل جدید و نکات ریز بهداشتی مطرح می‌شود، ما انسان‌ها هریک با رعایت بهداشت فردی، عمومی و حفظ بهداشت محیط زیست علاوه بر ارتقای سلامتی خود در افزایش سلامتی جامعه و محیط زیست نیز سهم به سزایی داریم.

 

فاطمه عربی