برج‌های آرامگاهی، ویژگی تاریخی مازندران

سعید سلیمانی به بهانه روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی در گفت‌وگو با حرف مازندران، با اشاره به اینکه بناهای و محوطه‌های باستانی در مازندران تاحدی مظلوم ماندند، اظهار کرد: برای پرداختن به این بحث، در ابتدا لازم است به این نکته بپردازیم که در مورد اهمیت صیانت و حفاظت از این آثار تاریخی بدانیم اینکه چه شرایطی را نداریم یا چه عواملی مخل آن هستند که ما در انجام این وظیفه عقب افتادیم.

وی افزود: تعریف اصولی از تمدن این است که تمدن مجموعه‌ای از دستاوردهای مادی و معنوی یک قوم در طول تاریخ است، بخش زیادی از این دستاوردهای مادی شامل بناهای تاریخی و آنچه که از گذشتگان باقی مانده است و دستاوردهای مادی و معنوی ما هستند که در جهان امروز در بین کشورهای در حال توسعه رقابت شدیدی برای مال خود کردن این آثار و امتیازات فرهنگی پیش آمده است.

سلیمانی با بیان اینکه بخش زیادی از اطلاعات و دانسته‌های ما در رابطه با زندگی گذشتگان براساس اسناد و شواهدی است که امروزه به‌صورت آثار تاریخی به‌جای مانده، گفت: بناها و محوطه‌های تاریخی در صورت کاوش به‌عنوان یکی از گنجینه‌های پررمز و راز این دانسته‌ها هستند که نه تنها برای بهتر کردن زندگی امروز بله به‌عنوان چراغ راه آیندگان نیز میتوانیم از آن‌ها استفاده کنیم.

این کارشناس ادامه داد: بسیاری از کشورهای اطراف ما سعی کردند با ثبت جهانی برخی از دست‌یافته‌های فرهنگی تمدن ما اینها را مال خود کنند و مسلما این کار امتیازات ویژه‌ای برای اینها چه در راستای ارتقای گردشگری و توریست و یا تثبیت موقعیت خود در جغرافیای تاریخی منطقه و غیره خواهد داشت.

وی با بیان اینکه معمولا وقتی آثار تاریخی و گنجینه‌های مادی فقط با نگاه درآمدزایی دیده شود مسلما رقبای دیگری نیز برای این آثار پدیدار می‌شوند، به جذابیت‌های جنگل، محیط زیست زیبا، دریا، سواحل دیدنی و غیره در مازندران اشاره و تاکید کرد: برای این ظرفیت‌ها رقبای پرقدرت پدیدار شدند که این ممکن است باعث این شود که طی سال‌های اخیر برخی از مسئولان ما تمرکز خود را برای تامین زیرساخت‌ها و بهره‌برداری از این جاذبه‌ها بگذارند.

سلیمانی اضافه کرد: از آنجایی که شاید آثار تاریخی مازندران به‌دلیل شرایط متفاوت اقلیمی از نوع معتدل و مرطوب منطقه متفاوت از سایر اقلیم‌ها و استان‌ها باشد شاید مردم نگاه خاص و ویژه‌ای به آن‌ها نداشته و آن‌ها را با داشته‌های اصفهان و شیراز مقایسه کرده و اینها را کمی سبک بشمارند در صورتی که چنین نیست ما ویژگی‌های خاصی در بناهای تاریخی استان داریم.

کارشناس ارشد مرمت بناها و بافت‌های تاریخی از وجود بیشترین تعداد برج‌های آرامگاهی کشور در مازندران خبر داد و خاطرنشان کرد: ما حدود ۱۰۰ برج آرامگاهی در مازندران داریم که ثبت آثار ملی هستند و شاید به همین تعداد برجهای ثبت نشده و در انتظار ثبت هستند.

این فعال حوزه تاریخی، با اشاره به مشکلات در راه رسیدگی به آثار تاریخی، اعلام کرد: یک بحث صعب العبور بودن بعضی از محورهای ییلاقی و کوهستانی است که دسترسی و پایش یا مرمت آن‌ها نیاز به امکانات خاص خود است، از طرفی فصل کار مرمت در مازندران باتوجه به بارندگی کوتاه است که شرایط کار را سخت می‌کند و هم‌خوان نبودن زمان رسیدن اعتبارات و سرمایه لازم برای مرمت این آثار که از طریق دولت تامین می‌شود با فصل کاری مناسب هم مشکل مهم دیگر در این بخش است.

وی تاکید کرد: بر ما واجب است که ما به‌عنوان یک مازندرانی بدانیم که قرار است به چه چیزی و چرا ببالیم، تعصب خالی به استان کافی نیست، وظیفه همه ما این است که بدون اینکه منتظر ارگان و نهادی باشیم سعی کنیم با انجام اصلاحات فرهنگی با احترامی که برای این قبیل آثار قائل هستیم بدانیم که یکی از وظایف ما به‌عنوان یک ایرانی این است که این امانت‌ها را سالم به نسل‌های آینده واگذار کنیم.

سلیمانی در ادامه بیان کرد: فراموش نکنیم که در بسیاری از این آثار تاریخی در منطقه ما اسرار و دانستنی‌هایی نهفته که شاید هنوز ما قادر به شفافسازی و درکشان نشدیم، بنابراین باید با رعایت امانتداری این عناصر ارزشمند را انتقال بدهیم مسلما اگر کوتاهی ما باعث از بین رفتن برخی از آثار شود بدانیم که در دادگاه تاریخ باید جوابگو باشیم.

این کارشناس با تاکید بر اینکه اصلا نباید با دید بهره‌برداری به این آثار نگاه کنیم، گفت: بسیاریاز کشورها با بهره‌برداری مناسب و استفاده اصولی با رعایت شئونات یک اثر تاریخی اینها را وارد چرخه صنعت گردشگری کردند که تاثیرات مستقیم و غیرمستقیمی آن بر زندگی مردم آن منطقه مشهود است و گاهی درآمدی بسیار بیشتر از درآمد صادرات نفتی ما دارند، شاید ما به درستی به این بحث توجه نکردیم باید هر روزه به این مسئله توجه کرده و با افزایش آگاهی بر عشق و علاقه به این اثار افزوده میشود و میتواند مفید باشد.

وی همچنین خاطرنشان کرد: اینکه یک سازمانی همچون میراث فرهنگی، اداره اوقاف و برخی دیگر به‌عنوان متولی نگهداری و صیانت از آثار تاریخی تعیین شدهاند دلیل نمی‌شود که ما بقیه مردم خودمان را کنار بکشیم، امروزه میراث فرهنگی بیشتر باید نقش هدایتگر داشته باشد چرا که وضعیت اعتبارات دولتی مشخص است و شاید انتظار باعث از بین رفتن این آثار شود.

سلیمانی تاکید کرد: بهتر است همچون گذشته مردم به‌صورت خودجوش به صحنه بیایند و با توجه به اینکه برخی از مهارت‌های لازم را نداریم برای از دست ندادن زمان با هدایت ارگان‌های مربوط به صیانت از آثار فرهنگی بپردازیم، متاسفانه شاهد تعمیرات غیراصولی برخی از آثار بودیم که بسیاری از آن‌ها برگشت‌ناپذیر بوده است امیدواریم چنین مناسبت‌هایی باعث شود تا ما لحظه‌ای به واقعیت‌های پنهان اطرافمان فکر کنیم و بتوانیم درست‌ترین تصمیمات را با کمک هم بگیریم.