افزایش روند بیابان‌زایی در استان‌های شمالی

مدیرگروه پژوهشی مدیریت محیط زیست و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بیان شدت گرفتن روند بیابان‌زایی در کشور گفت: پیشنهاد من برای مهار چنین بحرانی این است با وضع قوانین مالیات بر کربن الزامات زیست‌محیطی را برای تولیدکنندگان فراهم کنیم.

همایون خوشروان به مناسبت روز جهانی بیابان‌زدایی در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه با افزایش درصد گازهای گلخانه‌ای از سال 1945 میلادی که دی‌اکسید کربن یکی از شاخص‌ترین گازهای گلخانه‌ای است شرایط جوی به سمت گرم شدن پیش رفته است، اظهار کرد: شاید در طول تاریخچه زمین‌شناختی کره زمین این نخستین باری است که سرعت گازهای گلخانه‌ای به شدت در حال افزایش بوده و غلظت آن در اتمسفر زیاد می‌شود.

*دو دهه در خشکسالی قرار داریم

وی افزود: نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد بحث تغییرات آب و هوایی و اثراتی که این تغییرات می‌تواند به‌صورت  آنومالی‌های حرارتی و یا آنومالی‌هایی که باعث کاهش بارندگی‌ها می‌شوند تأثیرات خود را برجای بگذارد.

مدیرگروه پژوهشی مدیریت محیط زیست و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به اینکه فلات ایران به‌عنوان منطقه‌ای در شمال آفریقا و خاورمیانه واقع شده یکی از مناطقی بوده آسیب‌پذیری بالایی را نسبت به گازهای گلخانه‌ای نشان داده است، تصریح کرد: بیش از دو دهه در شرایط خشکسالی به سر می‌بریم و گرم شدن کره زمین و افزایش درجه حرارت شرایط خشک‌زایی را در بیشتر نقاط کشور ما رقم زده است.خوشروان ادامه داد: همچنین سوءمدیریت ما در شرایط کلی منابع آب و آمایش سرزمین سبب شده که بحران خشکسالی امروز سایه خود را بر کشور مستولی کند و ما مشکلات زیادی داشته باشیم.

* افزایش روند بیابان‌زایی در استان‌های شمالی

وی با بیان اینکه در مناطق معتدل ما که امروز استان‌های شمالی کشور هستند روند بیابان‌زایی رو به گسترش است، اضافه کرد: بیشتر مناطق خود را که پوشش گیاهی غنی داشت و جزء علفزارها بود در حال از بین رفتن است و بیوم‌های شاخص زیست‌محیطی دارند به بیوم‌های جدید بیابانی تبدیل می‌شوند که این فرآیند را به‌خوبی می‌توان در استان‌های گلستان و شرق مازندران حتی در تالاب میانکاله به‌خوبی مشاهده کنیم.

*وضع قوانین مالیات تولید کربن در دنیا

مدیرگروه پژوهشی مدیریت محیط زیست و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: امروزه دنیا برای مقابله با افزایش دی‌اکسیدکربن موجود در جو قوانین خاصی را بر وضع کرده که یکی از این قوانین، قانون عرضه مالیات بر روی کربن است؛ به این معنا که کشورهای پیشرفته تصمیم گرفتند برای اینکه دی‌اکسیدکربن موجود در جو را پایین بیاورند برای صنایع بزرگ تولیدکننده دی‌اکسیدکربن مالیات‌هایی وضع کردند که آنها به‌ازای تولیداتی که دارند و توسعه تولید اقتصادی دارند باید به‌ازای همان مقدار دی‌اکسیدکربنی که در اتمسفر منتشر می‌کنند محاسبه کرده و به همان میزان مالیات پرداخت کنند.

وی ادامه داد: این مالیات فشار مالی بر صنایع بزرگ و کشاورزی اعمال می‌شود و آنها ناچار هستند برای اینکه این مالیات را کاهش دهند تولیدات خود را با بازدهی بالاتر همراه داشته باشند و در نهایت میزان گارهای گلخانه‌ای را پایین بیاورند.

خوشروان افزود: در کشور ما مالیات بر کربن نداریم قوانینی نداریم تا صنعت‌گران و کشاورزان ما ملزم به رعایت نکات زیست محیطی شوند و گازهای گلخانه‌ای را به مقدار کمتری در اتمسفر رها کنند.

*تکرار روند اشتباه آتش‌زدن کاه وکلش در استان‌های شمالی

وی با اشاره به اینکه در ابتدای فصل تابستان هستیم و تا دو ماه آینده بحث شالیزارها را داریم که باید کشاورزان محصولات خود را برداشت کنند، گفت: کشاورزان بعد از برداشت عمده علوفه‌های برجای مانده را می‌سوزانند که با این وضع حجم بسیار زیادی از گازهای گلخانه‌ای مثل دی‌اکسیدکربن و حتی اکسید نیتروژن وارد جو زمین می‌شود و باعث گرم شدن هوا در فصول گرم سال در این استان‌ها می‌شود.

مدیرگروه پژوهشی مدیریت محیط زیست و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: حتی این گرم شدن منجر به این می‌شود میزان مصرف انرژی بسیار افزایش پیدا می‎‌کند به این دلیل که بسیاری از منازل برای مقابله با گرما باید کولرها را بیشتر روشن کنند که در این صورت برق بیشتری مصرف شده و نیروگاه‌های بیشتری باید کار کنند که در نهایت رهاسازی گازهای گلخانه‌ای به شدت افزایش پیدا می‌کند این موضوع بحثی است که هنوز نتوانستیم به‌خوبی مدیریت کنیم و با وجود عوارض بهداشتی که این مقوله از خود برجای می‌گذارد که عمدتا بیماری‌های قلبی ـ عروقی و تنفسی است و می‌تواند اثرات بسیار مخرب زیست‌محیطی بر زمین‌های مختلف اراضی ساحلی و حتی رویشگاه‌های مختلف به وجود آورد.

مدیرگروه پژوهشی مدیریت محیط زیست و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری افزود: حتی این مسائل باعث می‌شود توزیع بارندگی در شهرهای مختلف ساحلی ما به هم بریزد و ما  هنوز نتوانستیم این مساله را مهار کنیم و این روش سنتی هنوز در شالیزارها و اراضی ما وجود دارد.خوشروان اظهار کرد: پیشنهاد من برای مهار چنین بحرانی این است با یک برنامه‌ریزی صحیح و مدیریت درست بیاییم قوانین مالیات بر کربن را جدی بگیریم و با وضع این قوانین وادار کنیم تولیدکنندگان الزامات زیست‌محیطی را رعایت کنند تا ما بتوانیم پوشش زمین مناسب و اکوسیستم‌های پویایی را در طبیعت داشته باشیم و مزایای از حفاظت آن بهره‌مند باشیم.

وی یادآور شد: همه ما در جامعه متخصصان علوم دریایی و علوم زیست‌محیطی کشور تمام تلاش خود را کنیم نرخ بیابان‌زایی را در کشور کاهش دهیم ؛ کشوری که امروز خشکسالی دارد تمدنش را تهدید می‌کند باید با عوارض نوین و مخاطرات حاصل از خشکسالی  آشنا و با آن مقابله کند.

مدیرگروه پژوهشی مدیریت محیط زیست و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پایان خاطرنشان کرد: مقابله با بیابان‌زایی مهم‌ترین برنامه زیست محیطی در قرن بیست‌ویکم و کاهش گازهای گلخانه‌ای موثرترین راهبرد برای جلوگیری از بحران خشکسالی است.