تهدید جدی کشت برنج در شرق مازندران

هشدار شرکت آب منطقه ای مازندران به کشت برنج در شرق استان پس از برداشت دانه روغنی کلزا در پی برداشت زودهنگام این محصول صورت گرفته است ، موضوعی که مدیر جهاد کشاورزی شهرستان گلوگاه را نیز نگران کرده تا جایی که از کشاورزان خواسته است به خاطر تعجیل در کشت برنج در برداشت کلزا عجله نکنند و تا خشک شدن کامل محصول صبر کنند تا از کمترین افت و کاهش قیمت برخوردار شوند.

گزارش از آمار رسمی جهاد کشاورزی مازندران نشان می دهد که امسال حدود ۱۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی که عمده در دشت شرق استان واقع است ، زیر کشت کلزا رفته است.

کلزا محصول کشت پاییزه است که در بهار برداشت می شود و بلافاصله زمین زیر کشت برنج می رود.

هشدارهای جهاد کشاورزی و آب منطقه ای مازندران در حالی است که جدول آماری پیش بینی بارش باران سه ماهه بهار امسال نیز حاکی از بارش  کمتر از نرمال است . بر اساس خروجی های مدل اقلیمی پژوهشکده اقلیم شناسی سازمان هواشناسی کشور که اول فروردین ماه امسال منتشر شد، میانگین بارش از فروردین تا نیمه اول اردیبهشت امسال گرایش به نرمال و از نیمه دوم اردیبهشت تا نیمه نخست خرداد در محدوده نرمال تا کمتر از نرمال و از نیمه دوم خرداد تا نیمه نخست تیرماه نیز در محدوده نرمال و در مجموع و به طور میانگین در سه ماهه نخست امسال کمتر از نرمال پیش‌بینی شده است.

بنابر این گزارش میانگین بارش فروردین ماه امسال در مازندران ۲۰ میلی متر بود که این میزان نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که حدود ۵۱ میلی متر بوده، ۹۱ درصد کاهش و مدت مشابه سال قبل که ۱۸ میلی متر بود، حدود ۱۱ درصد افزایش داشته است.

جدول پیش بینی هواشناسی از بارش باران در اردیبهشت و خرداد و تیر در مازندران نشان می دهد که  در اردیبهشت ۳۷ و خردادماه نیز ۲۵ و در مجموع در سه ماه فصل بهار امسال ۸۲ میلی‌متر باران پیش‌بینی شده است که سیاه بیشه در فروردین با ۸۱ و در اردیبهشت با ۶۰ میلی‌متر بیشترین میزان بارندگی را در سطح استان به خود اختصاص داده است و در ماه خرداد نیز بیشترین میزان بارندگی با ۴۹ میلی‌متر در رامسر پیش‌بینی شده است.یعنی طبق پیش بینی هواشناسی که البته هرساله محقق می شود  شرق استان کمترین بارندگی را خواهد داشت.

آمار رسمی شرکت آب منطقه ای ازوضعیت ذخیره آب در شرق مازندران نشان می دهد که ذخیره آب پشت سد شهد رجایی ساری به عنوان بزرگ‌ترین سد مازندران ۲۴درصد کاهش نسبت به سال قبل دارد و این موضوع یعنی این که کشت برنج پرمحصول در شرق استان با تهدید جدی کمبود آب مواجه است و در نتیجه هشدار مسوولان برای تغییر نوع کشت یا ارقام برنج در این مناطق را در پی داشته است.

از آن جایی که سد گلورد با ظرفیت ۱۱۵میلیون متر مکعب امسال نیز به دلال مختلف فقط حدود ۲۰ درصد آبگیری شد ،نقش محوری خود را برای رفع کمبود آب ۲۵ هزار هکتار اراضی کشاورزی شرق استان نمی تواند ایفا کند.

بر اساس آمار رسمی جهاد کشاورزی ،سهم شرق مازندران  از ۲۱۵ هزار هکتار اراضی شالیزاری مازندران ، حدود ۵۰ هزار هکتار شالیزاری است که  نیمی از آن یعنی ۲۴ هزار هکتار متعلق به شهرستان های ساری و میاندرود است ، ۱۲هزار و ۵۰۰ هکتار در شهرستان بهشهر واقع است ، ۱۰ هزار هکتار را کشاورزان نکایی در اختیار دارند و سهم شالیکاران گلوگاهی هم ۲هزار و ۵۰۰ هکتار است.

بنابر گزارش رسمی شرکت آب منطقه ای مازندران در مجموع در حال حاضر از ظرفیت ۴۴۲ میلیون متر مکعبی سدهای بزرگ و کوچک استان با احتساب سد گلورد ۶۲ درصد ظرفیت مخازن آبگیری شد ، اما بدون احتساب سد گلورد یعنی این که ۱۱۵میلیون متر مکعب از مجموع ظرفیت آبگیری سدهای مازندران را کم کنیم ،حجم ذخایر آب استان پشت سدها به ۸۱ درصد رسید ولی همچنان ۱۹ درصد  خالی است.این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۰.۴درصدی کاهش ذخیره آب پشت سدهای بزرگ و کوچک استان را نشان می دهد.

کم‌آبی و هشدار پایان کشت برنج در شرق مازندران کم‌آبی و هشدار پایان کشت برنج در شرق مازندران

کاهش ۴۰ درصدی میزان آورد رودخانه ای

مدیر دفتر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه ای مازندران در این خصوص گفت:  به دلیل کاهش ۴۰ درصدی آورد رودخانه‌ای، درحال حاضر میزان ذخیره آب در  سد شهید رجایی به عنوان بزرگترین سد استان به ۸۳میلیون متر مکعب رسید که در مقایسه با مدت مشابه پارسال حدود ۲۴ درصد کاهش ذخیره دارد.

جواد طوسی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد که کشاورزان پائین دست سد شهید رجایی به هیچ عنوان نباید به فکر کشت برنج به خصوص پس از برداشت کلزا باشند و از طرفی نباید ارقام پرمحصول برنج نظیر شیرودی ، ندا و فجر بکارند ،چون با توجه به مصرف بالای آب این نوع ارقام  و طولانی بودن دوره رشد با مشکل بیشتر تامین آب مواجه خواهند شد.

وی توضیح داد: این دسته از کشاورزان علاوه بر این که درآب تخت کردن با مشکل کمبود آب مواجه می شوند ، به طور یقین در ادامه پس از کشت نشاء در آبیاری مرحله داشت با قطعی کامل آب و در نتیجه رها شدن زمین دور از انتظار نیست.

مدیر دفتر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه ای مازندران با بیان این که کاهش دبی آب رودخانه سبب شد تا از ابتدای امسال نوبت بندی آب در دشت پر آب ۱۱۰ هزار هکتاری هراز نیز شروع شود، توضیح داد: به رغم این که امسال نیز همانند چند سال گذشته شخم و شیار زمستانه مورد توجه جدی شالیکاران این منطقه قرار گرفته است، اما اکنون در برخی از مناطق این دشت  به دلیل طولانی شدن رها سازی آب البته طبق نوبت بندی ، چاهای کشاورزی منطقه روشن شود.

طوسی در عین حال وضعیت آبگیری آب بندان های استان را مطلوب توصیف کرد و گفت: در حال حاضر در ۹۳ درصد از ظرفیت ذخیره سازی آب بندان های استان آب ذخیره شده وجود دارد که نسبت به مدت مشابه سال قبل برابر است.

وی افزود : ۸۰۰ قطعه آب بندان با ظرفیت حدود ۴۰۵ میلیون متر مکعب در استان وجود دارد ۳۹۰ میلیون متر مکعب از ظرفیت این سازه آبی سنتی استان آبگیری شده است.

در حال حاضر طبق آمار جهاد کشاورزی مازندران حدود ۴۰ هزار هکتار از اراضی شالیزاری مازندران نشا کاری شده است و ۹۰ درصد آن مربوط به  دشت ۱۱۰ هزار هکتاری هراز است.

مازندران استانی با محور تولیدی کشاورزی است که تقریبا کشت تمامی محصولات آن به بارندگی و ذخیره سازی آب بستگی دارد. طبق آمارهای رسمی تعداد بهره برداران بخش کشاورزی مازندران حدود ۵۰۰ هزار نفر است و هرگونه تغییر در بارندگی به صورت مستقیم بر زندگی و معیشت آنان و در نهایت بر امنیت غذایی کشور که مازندران نقش حدود ۱۲ درصدی در تولید ارزش افزوده آن دارد ، اثرگذاری خواهد کرد.

مازندران ۴۶۰ هزار هکتار زمین های کشاورزی دارد که سالانه بیش از هفت میلیون تن انواع محصولات زراعی و باغی تولید می کند . با آبگیری کامل سد ها و آب بندان ها ۲۰ درصد از آب کشاورزی استان از این طریق و با بقیه از آب های سطحی و زیر زمینی تامین می شود.

بر اساس آمارهای رسمی، توان بالقوه آب مازندران در حد ۶ میلیارد و ‎ ۶۰۰میلیون مترمکعب است که از این مقدار چهار میلیارد و۹۰۰میلیونمترمکعب آب های سطحی و بقیه آب های زیرزمینی است .

به طور میانگین سالانه حدود یک میلیارد و ‎ ۵۵۰میلیون مترمکعب آب در بخش آب های سطحی و یک میلیارد و ‎ ۳۵۰میلیون مترمکعب در بخش آب زیرزمینی بهره برداری می شود و بقیه آب سطحی طی سال به صورت هرز به دریا می ریزد./ایرنا