طی هفته گذشته اعلام دپوی دارو و بخشی از داروها و مواد اولیه مرتبط با کرونا، از سوی گمرک با بازتاب‌های متفاوتی همراه بود. گمرک ایران خواسته بود دستگاه‌های مربوطه جهت تعیین تکلیف این داروها آن هم در شرایطی که در بیمارستان ها، مراکز درمانی و داروخانه ها مردم نیاز به تامین آن دارند، اقدام کنند.

به دنبال آن با ورود دستگاه قضایی و طی چند مرحله بازدید از سوی معاون دادستان کل و البته معاونان دادستان تهران از انبارهای فرودگاه امام خمینی (ره)، در جلسه‌ای با حضور دستگاه‌های ذیربط از وزارت بهداشت گرفته تا بانک مرکزی، گمرک و وزارت جهاد کشاورزی دستور تعیین تکلیف فوری این داروها طبق چارچوب تعیین شده صادر شد که از جمله آن ترخیص و حمل یکسره داروها و مواد اولیه مرتبط با کرونا بود. 

مواضع وزارت بهداشت 

اما بعد از صدور این مصوبات و لازم‌الاجرا شدن آن، روز گذشته مسئولان وزارت بهداشت در مواضع خود اعلام کردند که جریان پیش آمده در رابطه با وضعیت داروهای دپو در گمرک جوسازی بوده است. همچنین اعلام شد که بخشی از کالاها مربوط به وزارت بهداشت نبود و بخشی دیگر مربوط به داروهای دامی و اقلام دیگر بوده است. موارد دیگر از دارو و مواد اولیه دارویی که در گمرک بوده مجوز وزارت بهداشت نداشته و بازرگانان این اقلام را آورده بودند و گمرک از ما می‌خواست که آنها را ترخیص کنیم، ولی وقتی مجوز ندارد آن را ترخیص نمی‌کنیم، چراکه سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد. این نیز مطرح شد که گمرک اجازه می‌دهد کالاهایی که مجوز ندارند وارد گمرکات شود. 

اشاره دیگر مسئولان وزارت بهداشت به این بود که ماجرای داروهای دپو در گمرک، در ادامه هجمه‌هایی است که علیه این وزارتخانه وجود داشته است و از سویی اقلامی که در گمرک بوده به وزارت بهداشت ارتباطی نداشته و آن بخش هم که مربوط بوده هیچ کدام از اقلام کرونا نیست. در عین حال که نسبت به داشتن مجوز و اهمیت حمایت از تولید داخل و ذخیره برخی اقلام از جمله رمدسیویر حتی تا سه ماه آینده تاکید شد.

اما این که در روزهای اخیر بعد از دستور دادستانی برای تعیین تکلیف داروهای کرونا چه اقدامی انجام شده و همچنین بررسی برخی مغایرت‌ها در مواضع اخیر وزارت بهداشت و گمرک ایران، موضوع از گمرک ایران پیگیری شد و ارونقی – معاون فنی گمرک ایران – توضیحاتی به ایسنا ارائه کرد.

گمرک مسئولیتی قبل از اظهار ندارد

این مقام مسئول در گمرک ایران در توضیح جریان ورود کالا و تخلیه در انبارها با اشاره به اینکه گمرک، با مراجع تحویل گیرنده کالا تفاوت دارد و مسئولیت این سازمان از زمان «اظهار کالا» به گمرک آغاز می شود، گفت: گمرک نمی‌تواند از ورود کالاهایی که هنوز اظهار نشده و در ابتدا به مراجع تحویل گیرنده مانند انبارهای عمومی و مناطق ویژه و آزاد می‌رسد جلوگیری کند و مسئولیتی در این رابطه ندارد. این در حالی است که بیش از دو سال است که این سازمان در مواضع خود اعلام می کند باید تدابیری اتخاذ شود تا کالاهای فاقد ثبت سفارش وارد گمرکات و بنادر کشور نشوند؛ بنابراین این تلقی یا طرز فکر که گمرک اجازه تخلیه کالاهای فاقد مجوز را به بازرگانان می‌دهد صحیح نیست و به نحوی پاک کردن صورت مساله است. 

برای ورود دارو به گمرک یا انبار نیاز به مجوز وزارت بهداشت نیست

به گفته وی، برای ترانزیت کالا از گمرکات مرزی به گمرکات داخلی نیاز به ارائه مجوز وزارت بهداشت و سایر مجوزهای قانونی نیست و صرفا مجوز قرنطینه برای اقلام مشمول اخذ می شود و آنچه وزارت بهداشت مجوز آن را صادر و موجب ترخیص کالای مربوطه می‌شود، در گمرکات مقصد این مجوز اخذ و سپس ترخیص کالا صورت می‌گیرد. 

صاحب مواد اولیه حتی برای ترخیص چند کیلوگرم هم بارها مراجعه دارد

معاون فنی گمرک ایران در ادامه در رابطه با جریان دپوی داروهای موجود در گمرک نیز توضیح داد: با توجه به شرایط بحرانی کرونا از ابتدای شیوع این بیماری در کشور، همواره ترخیص کالاها و داروهای مرتبط با آن در اولویت گمرک قرار داشته و طی بخشنامه‌هایی ضرورت ترخیص فوری آن تاکید شده است که در جریان ورود واکسن نیز مورد توجه بوده است؛ در مدت اخیر نیز با توجه به لزوم ترخیص فوری اقلام مربوطه از جمله سرم که باید به صورت حمل یکسره صورت بگیرد در مراجعه‌ای که به گمرک امام خمینی (ره) برای اقدام دراین رابطه داشتیم در بازدید از انبارها و سردخانه های مربوطه با داروها و مواد اولیه دارویی مرتبط با کرونا مواجه شدیم که البته همزمان وارد کنندگان و صاحبان کالا نیز برای تعیین تکلیف و ترخیص فوری مواد اولیه کرونا حتی به میزان چند کیلوگرم در گمرک حضور داشته و مراجعات مکرر داشتند. 

لیست منتشر شود، ابعاد مختلفی شفاف خواهد شد

وی با اشاره به این که بررسی های گمرک نشان داد حدود ۱۸ تن دارو و مواد اولیه مرتبط با کرونا در گمرک امام خمینی (ره) وجود دارد، گفت: این اقلام شامل بیش از چهار تن مواد اولیه داروی فاویپیراویر، ۸۰۰ کیلوگرم مواد اولیه بتادکس و بیش از ۱۳ تن داروی رمدسیویر بود. براین اساس طی جلساتی که با حضور دادستانی و دستگاه های مربوطه تشکیل شد، مقرر گردید فهرست کلیه کالاهای موجود در انبارها و سردخانه‌های مربوطه، با ذکر مشخصات، تحویل گمرک، وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی شود.

ارونقی گفت: زمانی که این لیست در خصوص کالاهای رسوبی منتشر شود، ابعاد مختلفی را شفاف خواهد کرد که امیدوارم این لیست در اختیار رسانه‌ها قرار گیرد. 

بخشی از رمدسیویری که با مجوز ترخیص شد، اکنون مجوز ندارد!

این مقام مسئول در گمرک ایران در ادامه یادآور شد: اینکه به میزان ۱۳ تن داروی رمدسیویر در سردخانه رسوب کند و گمرک در این شرایط بخواهد وضعیت این داروها تعیین تکلیف شود حائز اهمیت است، وزارت بهداشت به گمرک اعلام کرد که این دارو مشکل فنی دارد و در داخل تولید می شود، اما صاحب کالا همزمان به ما اعلام کرد که «پیش‌تر پارت هایی از این دارو با مجوز وزارت بهداشت ترخیص شده است و در حال حاضر در مراکز درمانی و بیمارستان ها در حال استفاده است». با این حال طی روز گذشته از داروهای مربوطه نمونه برداری شده تا در خصوص آن اعلام نظر و گمرک نیز طبق نظر وزارت بهداشت در رابطه با ترخیص آنها اقدام خواهد کرد. 

جزئیات ترخیص ۷ تنی

وی با اشاره به اینکه روز گذشته تا پیش از ظهر امروز(۲۶ مرداد) وزارت بهداشت مجوز ترخیص بخشی از اقلام دارویی مرتبط با کرونای موجود در گمرک را صادر کرد یادآور شد: بر این اساس به غیر از واکسن و سرم، حدود هفت تن دارو و مواد اولیه دارویی مرتبط ترخیص صورت گرفت که شامل حدود پنج تن فاموتیدین بود که به مقدار زیادی از آن در یکی از سردخانه‌ها قرار داشت. همچنین ۱۸۵۰ کیلو رمدسیویر، ۱۴۱۰ کیلو مواد اولیه بتادکس و ۱۰۰ کیلو سایر اقلام مرتبط با کرونا با مجوز مستقیم وزارت بهداشت از انبار گمرک امام خمینی (ره) ترخیص شده است. 

ما تاکید بر تعیین تکلیف داریم نه ترخیص؛ این دو باهم فرق دارند

ارونقی در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان این که گمرک هیچ گاه تاکید بر ترخیص بدون بررسی یا مجوز هیچ کالایی حتی دارو ندارد، اظهار کرد: ما همواره خواستار تعیین تکلیف کالا هستیم که دستگاه مربوطه و صاحب کالا ،جریان ترخیص، متروکه یا مرجوعی آن مشخص شود که اگر طبق ضوابط و چارچوب وارد شده و امکان ترخیص دارد باید فورا در مورد آن اقدام شود، این در حالی است که در مورد دارو و مواد اولیه دارویی در شرایط بحرانی فعلی، این تاکید به صورت ویژه خواهد بود.به گزارش ایسنا،وی در ادامه افزود: به هر صورت ما از وزارت بهداشت خواسته و در ادامه نیز می خواهیم و تاکید داریم که این اقلام را تعیین تکلیف و در صورت داشتن مجوز، صاحبان کالا فورا ترخیص کنند و لازم است توجه شود که واژه «تعیین تکلیف» با واژه «ترخیص» تفاوت دارد و نمی توان از دو واژه یک معنی را برداشت کرد.

هیچ ایستایی در دارو پذیرفته شده نیست

معاون فنی گمرک تصریح کرد: از نظر گمرک هرگونه ایستایی در خصوص داروها و اقلام مرتبط از سوی صاحب کالا یا دستگاه های ذیربط حتی خود گمرک، به هیچ وجه عنوان پذیرفته نیست و باید با همکاری دستگاه های مرتبط نسبت به تعیین تکلیف و ترخیص فوری دارو و مواد اولیه دارو در وضعیت خاص موجود اقدام شود. با این حال بدیهی است که گمرک، بدون اخذ مجوز قانونی از دستگاه‌ها به ویژه وزارت بهداشت، اجازه ترخیص کالاهای مرتبط را نمی دهد و تاکنون نیز به طور کامل و شبانه‌روزی با این همکاری ادامه داشته است.