چراغ خاموش موزه های مازندران در جذب گردشگر

 حرف آنلاین / سارا ربیعی: میزان ورود گردشگران و آمارهای بدست آمده از بازدید موزه ها در ایام پرتردد گردشگری در استان مازندران حکایت از مرگ خاموش موزه های مازندران در حوزه صنعت گردشگری دارد.

خانه کلبادی ها در ساری،موزه تاریخ آمل،موزه بابل،موزه کندلوس نوشهر،موزه تاریخ طبیعی خشکه دارن و تماشاگه خزرو…نامهاییست که هرچندآشنا می نماید اما در غبار فراموشی و بی توجهی ها قرارگرفته است.همواره در بیشتر ایام سال استان مازندران هزاران گردشگر را در خود پذیرا می شود و در واقع جز قطب های اصلی گردشگری کشور محسوب می گردد اما متاسفانه باید گفت سهم موزه ها از این میزبانی بسیارناچیز و کمرنگ است. برای رشد گردشگری و افزایش شمار گردشگران چه در سطح داخلی و چه  خارجی  و به اقتضای آن رونق و شکوفایی اقتصاد منطقه از طریق این صنعت زیرساخت های متعددی  باید مورد توجه قرار گیرد که یکی از آن ها استفاده از جایگاه موزه ها در این روند است.فرانسه کشوری نام آشنا برای تمامی جهانیان است اما شاید بسیاری از مردم جهان،  فرانسه را با موزه “لوور” بشناسند در حالی که در کشورما موزه ها ناشناخته ترین میراث های فرهنگی اند و حتی بسیاری از نهادها خود را بی نیاز از داشتن موزه می دانند.

*آمیزش موزه با صنعت  گردشگری

در جهان کارشناسان و برنامه ریزان در حوزه گردشگری، برنامه ریزی و تبلیغات گسترده  و دراز مدتی را برای جذب گردشگران از طریق موزه ها تدوین و به کار بسته اند و همین امر باعث شده است در حال حاضر گردشگران بی شماری با هدف بازدید از موزه ها به مسافرت به آن مکان ها بروند،این موضوع حکایت از آن دارد که جذب گردشگر می تواند بعنوان مهمترین کارکرد موزه ها به شمار رود و شکوفایی  آن سبب رونق صنعت توریسم  خواهد شد زیرا بازدیدکنندگانی که به هدف بازدید از یک موزه  به شهری سفر می کنند، در کنار بازدید خود از آن مکان به سراغ دیگر جاذبه های گردشگری آن شهر،خرید صنایع دستی و سوغات نیزا قدام می نمایند که این خود موجب افزایش نقدینگی در آن شهر، در نتیجه کسب و کار بیشتر و رونق اقتصادی می گردد.

در استان مازندران ما نمونه های بی نظیری از میراث های به جا مانده در قرون مختلف را در موزه ها دارا هستیم بطور نمونه  موزه تاریخ آمل دارای اشیای با ارزش تاریخی است که قدمت تعدادی از این آثار به بیش از سه الی چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح و دوره‌های آهن می‌رسد، همچنین ویترین سکه های به جا مانده از دوره‌های هخامنشی اسکندر، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان و دوره‌های اسلامی تا صفوی و قاجارچشم هر بیننده ای را به خود جلب می نماید  و یا منطقه طبیعی خشکه داران که در صد متری دریا قرار دارد به عنوان تنها جنگل جلگه‌ای و بکر و از آخرین بازمانده‌های اکوسیستم‌های جنگلی شمال ایران شناخته می شود.نمونه های این موزه ها با اشیایی غنی از گذشتگان دور در مازندران بسیار است اما متاسفانه باید اظهار داشت نقش واقعی این موزه ها در صنعت گردشگری استان هنوز تببین نشده است و اغلب موزه های استان بیشتر جنبه تشریفاتی دارند.

با نگاهی به موزه های مطرح در امر گردشگری می بینیم این موزه ها بااستفاده از پتانسیل های خود علاوه بر نمایاندن  فرهنگ خود به مسافران به برپایی فروشگاههای مختلف به منظور عرضه محصولات فرهنگی،صنایع دستی و…اقدام می کنند و در واقع با یک تیر چند هدف را نشان می کنند ،حتی برخی از موزه ها تمامی امکانات رفاهی چون رستوران،کافی شاپ  و …را در درون محوطه موزه ها تعبیه می کنند تا گردشگران توانند زمان بیشتری را در موزه ها سپری کنند و این همان چیزیست که استان مازندران برای رونق هرچه بیشتر صنعت توریسم  و بازشناساندن فرهنگ دیرینه مردمان طبرستان به آن نیازمند است.

*موزه ها به مثابه یک دانشگاه

شاید یکی از کارکردهای موزه در امر گردشگری باشد اما یک موزه تنها یک نمایشگاه با هدف جذب گردشگرنیست و فلسفه ظهور و بروز آن نیز از ابتدا چنین نبوده است.موزه ها گاهواره های فرهنگی هر منطقه ای محسوب می شوند،اصالت و هویت مردمان آن منطقه را با زبانی شیرین و گویا بیان می کنند.سالهاست که انسانها سعی درساخت ماشین زمانی دارند که آنها را به گذشته های دور بازگرداند ولی غافل از اینکه ماشین زمان در کنار آنهاست.موزه ها همان ماشین زمان اند که گذشته را به خوبی در برابر دیدگان بیننده می آفرینند.موزه ها دانشگاههایی هستند که می تواننداطلاعات مفید وموردعلاقه هر فرد را از آن مکان و اشیایی که قدمتی به وسعت تاریخ دارند بدست دهند.

*موزه های مازندران،چالش ها و فرصت ها

از مهمترین مشکلات استان مازندران در امر گردشگری موزه ها نداشتن برنامه ای راهبردی و مدون و   حتی نبود فضای مناسب در موزه ها منطبق با فعالیت های گردشگری،علایق و سلایق گردشگران است. به همین دلیل خیلی از همین موزه ها چون تماشاگه خزر و یا خانه کلبادی ها هنوز نتوانسته اند جایگاه خود را در جذب گردشگر بیابند،حتی برخی از موزه های استان کارکرد گردشگری را از لیست اهداف خود حذف کرده اند. در واقع مسئولان صنعت گردشگری استان هنوز نتوانسته اند به اهمیت موزه ها در توسعه و رونق گردشگری و خلق تجربتی تازه و بدیع در حوزه میراث فرهنگی پی ببرند.

نبود تبلیغات مناسب و کافی،ناشناخته بودن موزه ها،ریسک دانستن سرمایه گذاری در این بخش  ….مهمترین موانعیست که برسرراه جذب گردشگری موزه ها قراردارد.

تدوین طرح جامع گردشگری موزه ها،تبلیغات گسترده و صحیح،توسعه موزه ها برای اجرای طرح گردشگری و ارائه امکانات رفاهی در موزه ها،برپایی نمایشگاهها و فستیوالهای فرهنگی و صنایع دستی،لباس و غذاهای محلی در فضای موزه های می تواند گامی بزرگ و اساسی برای بسط این صنعت عظیم در استان باشد.

* این گزارش در شماره 1280 روز دوشنبه 26 آبان 1393 روزنامه حرف مازندران چاپ شده است