نگاهی به جاذبه‌های جشنواره‌ای محصولات کشاورزی مازندران؛ ظرفیت‌های پَستونشین

الناز پاک‌نیا: جشنواره میوه‌ها و محصولات کشاورزی استان مازندران در سال‌های اخیر، اگرچه به بهانه پایان برداشت و یا آغاز برداشت یک محصول کشاورزی به‌رسم دیرینه کشاورزان صورت می‌گیرد و می‌تواند نویدبخش، نشاط اجتماعی، دورهمی های روستایی، افزوده شدن جایگاه تولید و کشاورزی باشد، دارای نواقصی نیز در شیوه برگزاری هست.

در شکل ابتدایی کار، دورهمی های جشنواره مانند یا جشنواره‌های دورهمی، برای مازندران که قطب نخست تولید محصولات کشاورزی در کشور به شمار می‌رود، چندان حرفه‌ای و کارگشا نیست اگر به مسئله اقتصادی آن و هدفی که از این جشنواره‌ها حاصل می‌شود نگریسته شود.

محصولات غنی دارای توانایی افزایش ظرفیت تولید و درآمدزایی می‌تواند در جشنواره‌های کشاورزی با سطحی بالاتر زمینه‌ساز رونق شغل کشاورزی در استان مازندران باشد.

این جشنواره‌ها که به‌صورت تکراری، موجب انتقاد در ماه‌های اخیر شده بود، نیازمند برنامه‌ریزی بهتر برای اهداف آتی است آنچه به نظر می‌رسد در هفته‌های اخیر در جهاد کشاورزی مازندران دیده‌شده است. جشنواره‌هایی که در قالب معرفی ظرفیت‌ها و استعدادهای کشاورزی استان برگزار می‌شد خالی از رنگ و بوی مهمانان کشوری و استانی است تا با معرفی این ظرفیت‌ها زمینه‌ساز صادرات به استان‌های دیگر این محصول فراهم باشد. نبود تولیدکنندگان و معرفی صنایع تبدیلی هر محصول در کنار اینکه می‌تواند ارزش‌افزوده ایجاد کرده و درآمد حوزه کشاورزی استان را افزایش داده و از خسارت‌های ناشی از تازه خوری و تازه فروشی محصول کشاورزی جلوگیری کند نیز در این جشنواره‌ها دیده نمی‌شد.

فراخوان گروه‌ها و تورهای گردشگری در این حوزه می‌تواند جذابیت و درآمد ناخالص استان را نیز موجب شده و به غنای این جشنواره‌ها بیفزاید.

مهدی خلیلی به‌تازگی مسئول هماهنگی برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های استان مازندران معرفی‌شده است؛ وی دراین‌باره به خبرنگار حرف می‌گوید: تابه‌حال روند  اجرای جشنواره‌های مربوط به محصولات کشاورزی به این‌گونه بود که جهاد کشاورزی به‌عنوان متولی در برگزاری آن نقشی نداشت و این جشنواره بیشتر به جنبه اقتصادی آن یعنی فروش اختصاص داشت تا گرایش به معرفی محصول و توسعه برند. جهاد کشاورزی مازندران تصمیم گرفته است روند برگزاری جشنواره‌ها نظام‌مند شود و بر این اساس؛ برنامه‌ریزی‌هایی برای برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های بخش کشاورزی همسو باسیاست‌های بخش کشاورزی استان و کشور انجام‌شده است. در این دبیرخانه به دنبال این هستیم که محصولاتی را معرفی کنیم که در کنار صِرف برگزاری جشنواره و نمایشگاه، رشد اقتصادی در تولید آن حاصل شود.

وی می‌گوید: تولیدات کشاورزی مازندران باید صادرات محور شود و با افزایش کیفیت محصولات، ایجاد اشتغال بیشتر نیز حاصل‌شده و در راستای برندسازی محصولات و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی از رهاوردهایی از برپایی این نمایشگاه‌ها حاصل آید. درگذشته مراسم‌هایی که برگزار می‌شد بیشتر جنگ شادی بود، مثلاً جشنواره ذرت در کیاکلا اسم محصول را یدک می‌کشید اما در برگزاری آن، غرفه‌ای از محصول دیده نشد، هدف ما این است که این جشنواره‌ها هدفمند شود، به‌عنوان‌مثال از انجیر میوه، مربا، ترشی، آش، سرکه و شیره انجیر و سایر فرآورده حاصل می‌شود که باید به مردم معرفی شود. در ذرت نیز کنسرو آن و سایر خوراکی‌هایی که از این محصول حاصل می‌شد نیز باید گنجانده شود.

خلیلی با تائید این نکته که باید از یک محصول ارزش‌افزوده ایجاد کرد، می‌گوید: باید از محصول اصلی چندین محصول حاصل‌شده و ارزش‌افزوده آن ایجاد درآمد جدید داشته باشد، باید از هر جشنواره برای برندسازی آن محصول استفاده کنیم و جشنواره بعدی بزرگ‌تر باکیفیت بهتری برگزار شود. امروز نداشتن برند یکی از مهم‌ترین مشکلات کشاورزی مازندران در حوزه صادرات است، شناخته شدن محصولات تولیدی استان در این جشنواره اهداف و کارکردهایی است که باید دیده شود.

وی با تأکید بر اینکه جشنواره‌های کشاورزی باید به سمت تخصصی شدن پیش روند، می‌گوید: جشنواره‌های تخصصی کشاورزی مانند محصول کیوی که در تنکابن با وزیر صنعت و معاون وزیر برگزار شد، باید تدارک دیده شود، در این جشنواره آخرین یافته‌های علمی تحقیقاتی محصول هم ارائه شود و باغداران و تولیدکننده‌ها از یافته‌های یکدیگر استفاده کنند. باید بتوانیم محصول نهایی این جشنواره‌ها که تولید محصول موردنیاز بازار هدف باکیفیت علمی دنیا است را حاصل کنیم.

خلیلی معتقد است تمامی ایراداتی که این جشنواره‌ها درگذشته وارد می‌شد ناشی از این مسئله بود که برگزارکنندگان تعاملی با جهاد کشاورزی نداشتند و می‌افزاید: باید محصولی به‌عنوان جشنواره تدارک دیده شود که دارای اهمیت و شاخص باشد، مثلاً محصولی که در اصفهان، یزد یا استان‌های دیگر برند است و محصول شاخص است در مازندران نیازی به جشنواره ندارد، محصولات مازندران دارای اهمیت و شاخص استان مانند؛ برنج، گل و گیاه، مرکبات، عسل و کیوی محصولاتی است که برنامه‌ریزی می‌شوند تا جشنواره‌های آینده پربارتر باشند. همچنین از پراکنده شدن جشنواره‌ها در شهرستان‌ها جلوگیری می‌شود و در جشنواره‌های محوری همه شهرستان‌های مستعد همکاری خواهند داشت.

وی ادامه داد: محصولات دارای برنامه جشنواره، گل و گیاه محمودآباد، کیوی غرب استان، گل محمدی در ساری، زعفران در بهشهر، برنج در آمل، عسل سوادکوه و مرکبات قائم‌شهر خواهند بود که از ظرفیت همه شهرستان‌ها در برگزاری جشنواره محوری استفاده می‌شود؛ همچنین در برگزاری این جشنواره‌ها، در هر محصولی از رتبه‌های دوم و سوم و چهارم آن محصول در کشور دعوت می‌کنیم تا حضورداشته باشند تا تولیدکنندگان با تجهیزات و تجربیات یکدیگر آشنا شوند، کارگاه‌های آموزشی برای تولیدکننده‌ها درباره برندسازی، تولید و صادرات نیز در نظر گرفته‌شده است. در این جشنواره حتماً از ظرفیت اتحادیه‌ها استفاده می‌شود.

خلیلی یادآور می‌شود؛ آیتم‌هایی در جشنواره‌ها تدارک دیده می‌شود که صادرکنندگان نمونه پیوند جدید با تولیدکننده اصلی داشته و دست دلال‌ها نیز بازار کشاورزی کوتاه شود. معرفی صنایع تبدیلی هر محصول برای جلوگیری از خام فروشی نیز از اهدافی است که این جشنواره‌ها باید به آن دست یابند. همچنین تقویم جشنواره‌های کشاورزی استان تهیه و در اختیار تورهای گردشگری قرار می‌گیرد تا از ظرفیت گردشگران داخل و خارج استان نیز بهره‌مند شویم.