حجاب، انديشه و تكليف جهادي زن در اسلام

حرف آنلاین:

نامگذاري 21 تيرماه بعنوان روز عفاف و حجاب بهانه‌اي شد تا با نويسنده‌اي آشنا شويم كه در حال نگارش كتابي تحت عنوان «حجاب یک فرمان است» مي باشد.

تقی قدم‌پور اهل شهرستان بابلسر است. علاوه بر چهار سالي كه زمان صرف تحقيق و پژوهش كرده، امسال سومين سالي است كه نگارش اين كتاب حدود 400 صفحه‌اي را در دست دارد و اميدوار است تا سه ماه آينده آماده چاپ شود. با وجود اينكه از انديشه و علم سرشاري برخوردار است اما نه تحصيلات مرتبط دارد و نه مدرك دانشگاهي. معتقد است كه راه و روش اسلامی و همنشيني با قرآن باعث دستيابي وي به این علوم شده است و این كتاب را براي ادای زكات علم نوشته است و براي نوشتن آن هيچ دستمزدي دريافت نخواهد كرد. تفسير قرآن مي‌گويد و 7 سال زندگي خود را وقف تحقیق و نوشتن این كتاب كرده است تا جويندگان دليل فرامین خداوند درخصوص عفاف و حجاب و برکات بیشمار آن، بصورت علمی و کاربردی، منبعي كامل و غني در اختيار داشته باشند. در اين گفت‌وگو به وضعيت عفاف و حجاب در جامعه و عملكرد دولت پرداخته نشده و سعي شده تا بخشهايي از اين كتاب و دغدغه‌هاي نويسنده بازگو شود. به دليل بيان جامع و كامل دغدغه‌هاي نويسنده و اشاره مفيد به محتواي كتاب، چاره‌اي جزء طولاني شدن برخي پاسخها نداشتيم، در ادامه گفت‌وگوي حرف با تقي قدم‌پور را مي‌خوانيد.

* در ابتداي سخن اگر بخواهيد اين كتاب را در چند جمله معرفي كنيد، چه مي‌گوييد؟

نام كتاب «حجاب يك فرمان است» بهترين و مفيدترين معرفي براي اين كتاب است چرا که به واقع حجاب یک فرمان است و در این کتاب سعی شده تا به ابعاد گستردۀ این فرمان پرداخته شود، كتابي متفاوت، علمي و کاربردی است و منابع آن آیات قرآن و تفسير آیات مربوطه است كه انجام داده‌ام و همینطور احادیثی از نبی‌اکرم (ص)و امام علی(ع). در اكثر كتابهاي موجود به موضوع عفاف و حجاب بصورت کلی و مقطعي اشاره شده ولي ما از زواياي مختلف بصورت بنیادی و علمي و تشريحي به مقوله زن و حجاب پرداختيم.

در این کتاب ضمن اینکه بصورت علمی در مورد دلایل بنیادی حجاب و منع تحریک جنس مخالف صحبت شده به دیگر وظایف ذاتی زنان که بطور غیرمستقیم با حجاب در ارتباط می‌باشد هم توجه بایسته‌ای شده؛ مسائلی از قبیل انتخاب همسر برای ازدواج و همراهی همسر در مدیریت مسائل زندگی، تولید مثل، تربیت فرزندان و اینکه چرا غالباً مردان بایستی برای ازدواج قدم جلو گذارند و چرا پذیرش و یا عدم پذیرش پیشنهاد ازدواج برای تشکیل خانواده به عهده جنس زن باشد.همچنین برای پاسخی علمی به اهمیت و جایگاه ابعاد حجاب، ابتدا بصورت علمی به توضیح عملکرد عقل و قلب انسان و توضیح ابعاد فلسفۀ احکام و تفسیر آیۀ «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» پرداخته شد و سپس تأثیر احکام بر روح و روان انسان مورد ارزیابی قرار گرفت. در ادامه بصورت علمی استدلال شد که انسان مخلوق خداوند است و قرآن کلام وحی و دین برگزیده نزد خداوند، اسلام است که در طول فصول سالها به شکلی کارامد بطور زنده و پاینده قرار دارد و البته بصورت علمی در مورد دلائل اثباتی امامت حضرت علی(ع)هم توضیحاتی داده شد.

* شايد براي بسياري سؤال باشد كه چگونه بدون داشتن تحصيلات دانشگاهي و حتي شاگردي در محضر اساتيد حوزه و دانشگاه، به چنين توانايي و دانشي دست يافتيد كه بتوانيد قرن تفسير كنيد و كتابي به اين با ارزشي بنويسيد؟

در واقع همانطور که در کتاب هم توضیح داده‌ایم این ظرفیتی است که در قرآن وجود دارد و هر انساني با تفکر و تعقل در بکارگیری آیات قرآن بنگرد به علومي دست می‌یابد که سعادت دنیا و آخرت را به همراه خواهد داشت و من اين توانايي را مديون تفضلات خداوند سبحان هستم. از مقطع راهنمايي بصورت جدي همراه با  تفكر و انديشه با قرآن و نماز مأنوس بودم و به راحتي از كنار آيات قرآن گذر نمی‌كردم. ادای زكات علم، دغدغه من است و می باید زكات دانشي را كه به من عطا شد ادا کنم. پرداخت زكات را معاملۀ با خداوند می‌پندارم و معاملۀ با خداوند از برترین تجارتهاست و بی‌شک چندين برابر این زکات را در معاملۀ با خداوند رحمان بدست خواهم آورد.

البته همسرم در نگارش اين كتاب بسيار بنده را همراهی کرد و جناب آقای دكتر نيكزاد ریاست محترم نهاد رهبری در دانشگاه علوم پزشكي بابل نيز حمايتهاي خوبي داشتند که در همینجا از این دو عزیز تشکر می‌کنم.

* برای کشف فلسفۀ حجاب از تفسیر چه آیاتی بهره گرفته‌اید و با توجه به توضیحاتی که بصورت علمی و فلسفی در کتاب آورده‌اید ریشۀ فرمان حجاب را در کجا یافتید و فلسفۀ حجاب را با چه ابعادی توضیح داده‌اید؟

برای کشف فلسفۀ حجاب به تفسیر آیات «21» سوره روم و «32» و «33» و «59» سوره احزاب و«31» و«60» سوره نور پرداختیم و آشکار ساختیم که ریشۀ فلسفۀ حجاب در ساختار ذاتی زن و مرد قرار دارد چرا که خداوند حکیم در راستای خلقت موجودات عالم این‌گونه مقرر داشته‌اند تا موجودات در طبیعت بصورت غریزی در طول سال در زمانهای معین و شرایطی خاص در راستای بقای نسل، اقدام به تولید مثل کنند و این به آن معناست که زمان جفت‌گیری و تعداد دفعات آن در حیوانات، محدود و مشخص و قابل پیش‌بینی می‌باشد اما از آنجایی که انسان در زمان و دفعات جفت‌گیری برای بقای نسل مختار است تا با تعقل و با در نظر گرفتن شرایط، به صلاحدید خود رفتار کند، این رفتار معنای دیگری هم پیدا می‌کند و آن اینست که انسان، با توجه به اختیاری که دارد، همواره برای رابطه جنسی آمادگی خواهد داشت.

با این توضیح تمهیداتی در ساختار انسان  نیاز بوده تا انسان در عین اختیار به سمت تشکیل خانواده و تولید مثل حرکت کند و یکی از آن تمهیدات، پاسخ به نیازیست که خداوند در ذات انسان قرار داده است که پس از بلوغ در زن و مرد بروز می‌کند به این ترتیب، اختیاری که خداوند به انسان در راستای رابطه جنسی عطا فرموده، معنای دیگری هم پیدا می‌کند و آن اینکه انسان اختیار خواهد داشت تا لزوماً برای تولید مثل، اقدام به رابطه جنسی نکند بلکه می‌تواند تنها برای پاسخ به نیازی که بصورت ذاتی در درونش قرار دارد، اقدام به رابطه جنسی کند تا با پاسخ به آن به آرامش برسد و اینجاست که پای شیطان به میان می‌آید تا زن و مرد را با توجه به تمایلات غریزی که دارند بفریبد، تا با خوی حیوانی رفتار کنند و بدون تعقل و تعهد و با ضایع کردن حقوق یکدیگر، برای تأمین منافع خیالی خود در پی رابطه‌های ممنوعه حرکت کنند و در واقع اسباب گناه را پدید آورند. خداوند سبحان برای جلوگیری از وسوسه‌های شیطان و متعادل کردن روابط زنان و مردان در اجتماع بشری و حفظ منافع حقیقی آنان، بر زنان تکلیف فرموده تا در مقابل نامحرمان جاذبه‌های جنسی خود را پنهان کرده و رفتاری سنجیده و متناسب با پنهان کردن جاذبه‌های جنسی خود، داشته باشند تا به این طریق بر هوای نفس و وسوسه‌های درونی خود و جنس مخالف نهیب زنند از اینروست که حجاب تنها یک پوشش نیست بلکه یک حرکت در راستای یک اندیشۀ جهادیست.

در واقع حجاب در راستای فرمان خداوند شکل می‌گیرد و به همین دلیل شکل جهادی به خود می‌گیرد و دارای چهار بُعد بنیادی می‌باشد که از یک سو در راستای برتریست که مرد بر زن دارد و باعث می‌شود تا زنان با پنهان کردن جاذبه‌های جنسی خود در ملأعام، مانع تحریک جنس مخالف شده و خود را از تعرض احتمالی جنس مخالف در امان نگه دارند و همزمان حضور مسالمت‌آمیز خود را در اجتماع بشری تضمین کنند و از سوی دیگر باعث می‌شود تا زنان در راستای تهذیب نفس و جهاد علیه نفس اماره، خود را از هوای نفس و وسوسه‌های شیطان در امان نگه دارند تا مبادا وسوسه شوند و برای تأمین خواسته‌های خود در پی تحریک جنس مخالف حرکت کنند که در آن موقع خود متضرر شوند و از سوی دیگر شکوفایی و برکات بیشماریست که خداوند برای مؤمنان و پیروان فرمان حجاب قرار داده تا حجاب به عنوان شاخص عمل ‌کند و باعث ‌شود تا زنان به واسطه حجاب، وارد عرصه‌هایی شوند که با تواناییهای بالقوه ایشان همسو می‌باشد و منافع ذاتی و حقیقی ایشان را تأمین می‌کند و بالتبع از هدر رفتن وقت و انرژی زنان در زمینه‌های بیهوده جلوگیری به عمل می‌آورد و با حرکت در مسیری که با تواناییهای بالقوه زنان در تعامل می‌باشد، هر چه بیشتر موفقیت و شکوفایی ایشان را در جامعه بشری تضمین می‌کند و مسیر سعادت ایشان را هموار می‌سازد.

به این ترتیب بُعد چهارم فلسفه حجاب آشکار می‌شود و آن به شناخت خداوند و تربیت عقل و شکوفایی نفس انسان برمی‌گردد یعنی وقتی زنان با تفکر و تعقل در پی اطاعت خداوند به حجاب می‌پردازند، به مرور زمان به برکات فراوان حجاب پی می‌برند و با پی بردن به برکات حجاب، خداوند را بیش از پیش می‌شناسند و این شناخت و معرفت باعث تداوم اطاعت زنان نسبت به دیگر فرامین خداوند و به ترتیب، تربیت عقل و شکوفایی نفس ایشان می‌گردد که این امر هم از برکات بیشمار حجاب پرده برمی‌دارد.

* افرادي كه مي‌خواهند به نوعي با موضوع حجاب مقابله كنند، مهمترين مسئله را محدود شدن زن از طريق حجاب عنوان مي‌‌كنند، چه پاسخي به اين شبهه در كتاب داده شده؟

در این کتاب توضیح داده‌ایم که محدودیت به خودی خود بد نمی‌باشد بلکه باید دید که آیا محدودیت سازنده است و یا مخرب؟ برای مثال به مانند محدودیت در سرعت در جاده‌های پرخطر برای حفظ جانمان و محدودیت در پوشش در سرما و گرما و همینطور محدودیت در خوردن غذا برای تأمین و تضمین سلامتی. در واقع یک ورزشکار برای خود اهدافی تعیین می‌کند و برای تحقق آن اهداف، برای خود الگوی غذایی و تمرینی تعیین می‌کند تا به این طریق به اهداف خود دست یابد با این توضیح آیا باید گفت که ورزش محدودیت است؟

از بزرگترین نشانه‌های محدودیتی که مخرب است جلوگیری از شکوفایی می‌باشد یعنی محدودیت مانعی بر سر راه شکوفایی می‌شود اما با توجه به توضیحاتی که در مورد فلسفۀ حجاب و فلسفۀ احکام و توضیح عملکرد عقل و قلب انسان و توضیح شأن و منزلت که در کتاب آورده‌ایم، حجاب را نه تنها مانعی برای شکوفایی بلکه عاملی برای تضمین شکوفایی زنان معرفی می‌کنیم و در نقطۀ مقابل برهنگی و تبعات آن را عاملی برای عدم شکوفایی و انزوا می‌بینیم و کسانی که حجاب را محدودیت معرفی می‌کنند می‌خواهند اثرات شوم برهنگی را کمرنگ جلوه دهند و با فریب زنان آنها را به بردگی بکشانند و چون حجاب را مانعی بزرگ بر سر اهداف شوم و پلید خود می‌بینند و آن را به عنوان محدودیت معرفی می‌کنند، در حالی که حجاب محدودیت نیست بلکه حجاب محدودیتی سازنده می‌آورد و با پایبندی به اصول رفتاری در راستای قانونمندی باعث پیشرفت زنان می‌شود چرا که انسان هرگز در هرج و مرج به شکوفایی نمی‌رسد و به همین دلیل است که محدودیت در حجاب سازنده است و منافع ذاتی زنان را تأمین می‌کند اما برخی می‌خواهند با محدودیت خواندن حجاب از برکات آن بکاهند و اهمیت آنرا زیر سؤال ببرند غافل از اینکه حجاب با محدودیت است که منافع ذاتی زنان را تأمین می‌کند. با این توضیح زنانی که بدون تعقل به واسطۀ برهنگی توجه می‌بینند سعی می‌کنند تا حجاب را عامل انزوا و محدودیت معرفی کنند.

* در این کتاب چگونه به نقش حجاب در ارتباط با دیگر وظایف زنان پرداخته‌اید و چگونه حجاب را در شکوفا شدن استعدادهای زنان مؤثر معرفی کرده‌اید؟

برای کشف ارتباط حجاب با دیگر وظایف زنان به تفسیر آیۀ «223» سوره بقره و آیۀ«34» سوره نساء پرداختیم و به لحاظ علمی و کاربردی نقش حجاب در تضمین منافع ذاتی زنان ‌را آشکار ساختیم و توضیح داديم که چگونه حجاب در دیگر وظایف زنان هم مؤثر واقع می‌شود و همینطور توضيح داده‌ايم كه چرا نقش زنان در خانواده و اجتماع بسیار بنیادی و اساسی و در عین حال کلیدی به حساب می‌آید و اینکه چگونه عدم پوشش مناسب و رفتاری سنجیده از سوی زنان، تمامی ارتباطات اجتماعی زنان با افراد خارج از خانواده و به ترتیب داخل خانواده را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد و ضمن تأثیر در آن، به این روابط سمت و سو هم می‌دهد.

در واقع در این کتاب در بُعد سوم فلسفۀ حجاب توضیح داده‌ایم که حجاب به عنوان شاخص عمل می‌کند و به این طریق موجب می‌شود تا زنان عرصه‌هایی را که امکان رشد و ترقی ایشان فراهم است بشناسند و با حضور در زمینه‌هایی که با تواناییهای ذاتی ایشان همسو می‌باشد موفقیت و شکوفایی را برای خود به ارمغان آورند و در مقابل حجاب مانع ورود زنان به عرصه‌هایی می‌شود که در تقابل با تواناییهای ذاتی ایشان می‌باشد و بالتبع از به هدر رفتن وقت و انرژی زنان در زمینه‌های بیهوده جلوگیری به عمل آورد.

در واقع در این کتاب با بهره گرفتن از آیات قرآن و توضیح عملکرد عقل و قلب انسان، بصورت علمی و کاربردی توضیح داده‌ایم که در چه روندی انسان کر و کور و لال می‌شود و چگونه حجاب و بکارگیری دیگر احکام به مانند نماز و توبه، رشد این روند را به شکلی معکوس تغییر می‌دهد و انسان را هرچه بیشتر شنوا و بینا و گویا می‌کند.

از این‌ رو مطالب این کتاب ناظر بر توضیحاتی می‌باشد که به تأثیرگذاری حجاب در انتخاب جاده‌های پیش رو و تأثیر حجاب در دیگر مسئولیتهای زنان و تأثیر حجاب بر شأن و منزلت زن و تأثیر حجاب در بروز جاذبۀ ارزشی و موفقیت در ازدواج و شکوفایی و همینطور تأثیر حجاب بر سلامت روح و روان و حفظ کیان خانواده و… می‌پردازد.

در پایان با توجه به اینکه چندین سال است که وقت خود را صرف تحقیق و پژوهش در مورد ابعاد حجاب کرده‌اید چه راهکاری در کتاب برای گسترش این فرهنگ حجاب و عفاف معرفی کرده‌اید؟

در حقیقت همواره اختیار در انسان، آموزش و تربیت انسان را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد و تنها تعقل است که تربیت را برای انسان میسر می‌سازد. در واقع انسان صاحب اختیار از فرمانبری و اطاعت بیزار است مگر در صورت تعقل، چرا که انسان ذاتاً منفعت‌طلب می‌باشد و اگر اطاعت را تأمین‌کنندۀ منافع خود ببیند اطاعت می‌کند و انسان منافع خود را نمی‌بیند مگر با تفکر و تعقل.

برای گسترش فرهنگ حجاب در این کتاب سعی شده تا با بهره گرفتن از تفسیر آیات مربوطه به شکلی علمی و کاربردی به برکات فرمان حجاب و تبعات نادیده گرفتن این فرمان پرداخته شود تا عقلها را در این راستا بکار انداخت و با آموزش به باورهای انسانها شکل داد.