تهدید قارچی

گروه اجتماعی-حلیمه خادمی: براساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور،طی روزهای اخیر 11 نفر در کشور با علائم مصرف قارچ‌های سمی جان خود را از دست داده و به پزشکی قانونی معرفی شدند؛ از 11 فوتی با علائم مصرف قارچ‌های سمی 7 نفر مرد و 4 نفر زن بودند که در استان های کرمانشاه، لرستان، کردستان، آذربایجان غربی، مرکزی و همدان جان باخته اند.

براساس این گزارش، محل تهیه و مصرف قارچ‌ها در بیشتر موارد دامنه ارتفاعات و طبیعت پس از بارندگی های اخیر و در مواردی نیز خریداری قارچ به صورت فله ای از فروشندگان ناشناس و بازارچه های روستایی بوده است.

علائم مسمومیت در قارچ های سمی 6 تا 8 ساعت پس از مصرف بروز می کند که متأسفانه شاهد بودیم در مواردی مرگ افراد را نیز به دنبال داشته است. در مازندران اما مشکل، مرگ ناشی از سوء مصرف قارچ نیست، بلکه بحران اقتصادی دامنگیر کارگاه های تولید قارچ صدفی با انتشار این خبر است.

*تشخیص قارچ سمی و غیرسمی دشوار است

تشخیص قارچ سمی از قارچ خوراکی کار بسیار مشکلی است. جهت تهیه گزارش ابتدا به ییلاقات سوادکوه رفتم و چند گونه قارچ جنگلی را چیده و در نایلونی قرار دادم. قارچ (در گویش محلی گوشک) ها را به چند نفر از اهالی و دامداران منطقه که با این گیاه آشنایی داشتند، نشان دادم و از آن ها خواستم قارچ های سمی را خوراکی جدا کنند. تشخیص هر کدام با دیگری متفاوت بود. آن ها کوتاه و بلند بودن، رنگ و حالت پفی یا سفتی را ملاک قارچ سمی و غیرسمی قرار داده بودند.

* مسمومیت در اثر مصرف قارچ های پرورشی وجود ندارد

در ادامه به کارگاه پرورش قارچ دکمه ای آقای زمان سنجابی می روم. این پرورش دهنده قارچ که به همراه خواهرش سالنی را راه اندازی کرده، می گوید نتوانسته شغل مناسبی بیابد و به همین دلیل یک سالن 30 متری پرروش قارچ ایجاد کرده است.سنجابی می گوید: مراحل یک دوره قارچ دکمه ای تا مرحله تخلیه با شرایط نگهداری خاص، 55 روز طول می کشد.این کارآفرین جوان با اشاره به خرید کمپوست و بذر از شرکت های معتبر بهداشتی ادامه می دهد: دمای کمپوست باید 25 تا 27 درجه باشد. بعد از 12 روز به مرحله خاک دهی و سپس مرحله رافل می رسیم که این مرحله چهار روز طول می کشد. در تمام این مراحل باید دمای کمپوست ثابت باشد.وی ادامه داد: وقتی به مرحله شوک دهی وارد شدیم، طی سه روز باید دمای کمپوست به 15 درجه کاهش یابد. این مرحله کار، قارچ ها جوانه زده که با ثابت نگه داشتن دما قارچ ها رشد می کنند.سنجابی با تاکید بر استریل شدن کمپوست ها و بذر بیان کرد: مسمومیت در اثر مصرف قارچ های پرورشی وجود ندارد، البته امکان اینکه سالن پرورش قارچ دچار بیماری شود، وجود دارد، ولی مسمومیت بعد از وارد شدن به بازار فروش امکان پذیر نیست.وی بیان کرد: هزینه های پرورش قارچ در یک مرحله حدود سه میلیون تومان و سود حاصل از آن دو میلیون تومان است.

*کاهش فروش قارچ پرورشی با انتشار خبر مسمومیت

سنجابی با تاکید بر اینکه در دوره آخر با انتشار خبرهای مربوط به مسمومیت و مرگ ناشی از قارچ های سمی، فروش سختی داشتیم، خاطرنشان کرد: در یک مرحله پرورش قارچ ما سه دوره چیدن قارچ را خواهیم داشت که در این دوره با مشکلات فروش مواجه شده ایم.وی با اشاره به این که قارچ های فله ای در هوای آزاد سه تا چهار روز ماندگاری دارد، اظهار کرد: علاوه بر داشتن مجوز، پروانه بهره برداری و سردخانه، هزینه بسته بندی هم داریم که برای پرورش دهنده ها اقتصادی نیست.وی با اشاره به اینکه در پایان دوره، کمپوست ها کودهای مناسبی برای زمین های کشاورزی هستند، ادامه داد: وجود تسهیلات و اعتبارات برای پرورش دهنده های قارچ برای افزایش سالن ها ضروری است. هر پرورش دهنده حداقل باید چهار سالن داشته باشد تا بتواند در هر روز قارچ تولید کند و با وجود یک سالن تقریبا 30 روز، پرورش دهنده هیچ تولیدی و درآمدی نخواهد داشت.

*فروش قارچ به صفر رسیده است

موسی عزیزی -کارشناس گیاه شناسی جهاد کشاورزی سوادکوه- در گفت وگو با حرف مازندران با تاکید بر اینکه مسمومیت با قارچ های پرورشی در سالن ها صفر است، افزود: گونه های قارچ طبیعی متنوع و فراوان است و بهترین روش تشخیص قارچ های سمی از خوارکی، روش های آزمایشگاهی و در محیط طبیعی توسط افراد تقریبا غیر ممکن است.وی قارچ های زرد کیجا، تلا تشنی، اویه گوشک، انجیلی گوشک، افرا گوشک و مانند این ها را از گونه های قارچ های خوراکی طبیعی منطقه معرفی و خاطر نشان کرد: هر کدام از این گونه ها به زیر شاخه ها و مدل های متفاوت تقسیم بندی می شوند.این کارشناس کشاورزی قارچ های صدفی و دکمه ای را گونه های پرورشی معرفی کرد و گفت: پرورش قارچ های صدفی کم هزینه تر است، اما قارچ های دکمه ای بازار تقاضای بهتری دارد. یک دوره تولید قارچ حدود 60 روز طول کشیده و 3 مرحله چینی دارد.

وی تصریح کرد: قارچ هایی که در سالن پرورش داده می شود، به هیچ عنوان سمی نیست، زیرا بذرها در محیط های آزمایشگاهی کشت داده می شوند، اما از نظر بهداشتی بستگی به کیفیت قارچ دارد. مدت زمان نگهداری آن ها هم کم است و فاسد می شود.عزیزی ناآگاهی افراد در زمینه شناسایی قارچ خوراکی در طبیعت را موجب مسمومیت مردم دانست و تاکید کرد: هر فصل در طبیعت شاهد رویش قارچ های خوراکی نیستیم. بیش از 4 هزار گونه قارچ در طبیعت وجود دارد که بیشتر این گونه ها سمی هستند و افراد از روی ظاهر نمی توانند با اطمینان قارچ سمی و خوراکی را تشخیص دهند.

وی از وجود 25 واحد تولیدی پرورش قارچ در شهرستان سوادکوه خبر داد و خاطر نشان کرد: در سوادکوه سالانه 100 تن قارچ تولید می شود.عزیزی بیان کرد: گونه قارچ Amanita virosa را عامل مسمومیت هموطنان غرب کشور است و آگاهی نداشتن افراد در تشخیص گونه های خوراکی قارچ موجب مسمومیت شده است و تا کنون گزارشی مبنی بر مسمومیت قارچی در استان مازندران نداشتیم.کارشناس جهاد کشاورزی سوادکوه با اشاره به اینکه 500 واحد تولیدی صنعتی و نیمه صنعتی پرورش قارچ در استان مازندران فعال هستند، ادامه داد: در این واحدها 2 هزار شغل ایجاد شده که با اتفاقات اخیر و اطلاع رسانی نادرست در زمینه خرید قارچ های پرورشی، به واحدهای تولید استان حدود 500 میلیون تومان خسارت وارد شده و بعضی از واحدهای تولیدی به مرز ورشکستگی رسیده اند.

*تهدید 2 هزار شغل تولیدکنندگان قارچ در مازندران

وی با تاکید بر اینکه مصرف قارچ پرورشی اشکالی ندارد، افزود: اطلاع رسانی نادرست خسارت های میلیاردی به پرورش دهندگان قارچ در کشور وارد کرده است. در حال حاضر واحدها قارچ تولید می کنند، اما به دلیل اطلاع رسانی نادرست، فروش قارچ صفر شده و 2 هزار شغل در استان مازندران به خطر افتاده است که با ادامه این شرایط، امکان تعطیلی واحدها وجود خواهد داشت.

این کارشناس گیاه شناسی شرایط فصل زمستان و پاییز را برای پرورش قارچ مناسب تر دانست و بیان کرد: قارچ به صورت فله 4 تا 5 روز و به صورت بسته بندی به مدت 15 روز قدرت ماندگاری خواهند داشت. با توجه آنزیمی که در قارچ وجود دارد، بعد از اینکه قدرت ماندگاری این محصول از دست رفت، بوی بدی ایجاد می شود که در صورت مصرف این قارچ های فاسد، احتمال مسمومیت وجود دارد.وی با اشاره به اینکه اشتباه در روند تولید امکان پذیر است که موجب کاهش محصول می شود، ولی اشتباه در پرورش قارچ سمی امکان پذیر نیست، گفت: به هیچ عنوان بذر قارچ در بازار وجود ندارد.عزیزی شرایط رشد قارچ خوراکی طبیعی را ملزم بارش مداوم بیش از 10 روز دانست و ادامه داد: در فصل بهار قارچ خواراکی را در طبیعت نخواهیم داشت و فصل رویش این گونه قارچ ها بیشتر پاییز است.وی در پایان سود دهی یک واحد تولیدی 50 متری را دو میلیون تومان ذکر کرد و افزود:راه اندازی این واحد به 10 میلیون تومان سرمایه اولیه نیاز دارد و خرید مواد اولیه برای این واحد 3 میلیون تومان هزینه خواهد داشت.