خشکسالی پشت در است!

گزارش- النازپاک نیا : جلسات مقابله با بحران خشکسالی در مازندران منظم و به روز شده است، خشکسالی و کم آبی پشت درب خانه مازندرانی ها است. کم آبی در مازندران جدی شده آنقدر جدی که به زیر کشت نرفتن شالیزارها که عمده محصول کشاورزی استان و کشتی آب بر است در برخی شهرستان های مازندران کشت نشده است. دومین جلسه مقابله با خشکسالی مازندران در شهرهای مرکزی استان در حالی به ریاست حسین زادگان معاون سیاسی امنیتی استانداری برگزار شد که بسیاری از روستاها در شهرهای آمل، محمودآباد، بابلسر، فریدونکنار و بخشی از روستاهای بابل در این حوزه آبریز با مشکل کم آبی مواجه هستند.چاه های غیرمجاز، عدم توجه کشاورزان به بی آبی و کاهش باران و ذخایر آبی مازندران در کنار عدم توجه و استقبال به بیمه محصولات کشاورزی و کشت های گلخانه ای از دلایل تشدید بحران بی آبی در استان مازندران شمرده شد.

*کاهش حجم آبی رودخانه هراز به یک سوم

فرماندار شهرستان آمل در این جلسه با اشاره به از زمستان 96 وجود بحران آب پیش بینی می شد و از این رو به دلیل احتمال بروز خشکسالی جلسات منظمی برگزار شد، اظهار کرد: این امر در سال زراعی جدید خود را نشان داد که لایروبی آببندان ها و انهار، برقی کردن چاه های کشاورزی از جمله اقداماتی بود که برای جلوگیری از بروز بحران بی آبی صورت گرفت. وی با اشاره به اینکه با وجود بی آبی نخستین نشای مکانیزه برنج مازندران در آمل صورت گرفت و به نوعی زمان کشت به جلو انداخته شد، اظهار کرد: با جلو افتادن فصل کشاورزی در زمان پیک مصرف اب یعنی در تیرماه زمین ها برای درو آماده خواهند بود و نیازی به آب ندارند. سید جعفر رسولی با تاکید بر اینکه آب رودخانه هراز هم اکنون به یک سوم کاهش یافته است بیان کرد:به دلیل اینکه پس از صنعت دومین نقطه توانایی شهرستان اشتغال در کشاورزی الست از این رو کم آبی نقش مهمی در زمینه اشتغال منطقه خواهد داشت.وی به مشکل چاه های آب غیرمجاز اشاره کرد و گفت: به برخی چاه های غیرمجاز به صورت مقطعی اجازه تامین سوخت داده شد اما باید دغدغه آب دومین شهرستان بزرگ استان مازندران به لحاظ تولید برنج مورد توجه قرار گیرد.

*آمارهای خشکسالی در مازندران

خدابخشی مدیر مطالعات منابع آب، آب منطقه ای مازندران در گزارشی درباره وضعیت خشکسالی در مازندران اظهار کرد: در طی سه سال متوالی میزان بارندگی از متوسط بارش ها در استان بالاتر ثبت شده است و 6 سال نیز پایین تر از میانگین متوسط بوده که شرایط خوبی نیست.وی با اشاره به تغییرات آبدهی رودخانه های استان مازندران تصریح کرد: در 10 سال اخیر تنها یک سال بیشتر از میانگین متوسط آبدهی رودخانه گزارش ثبت شده است که یک زنگ هشدار است.

خدابخشی افزود: تراز آب های زیرزمینی مازندران و منابع تجدید شونده آب زیرزمینی نیز در سنوات قبل از فصل زارعی کاهش شدیدی را نشان می دهد که نشان از کمبود شدید دارد. کلر موجود در این آب ها در اردیبهش 96 نسبت به 86، افزایش یافته و میزان نیترات در این آب ها نیز به وفور است. وی با اشاره به وضعیت آبدهی چشمه های استان تصریح کرد: چشمه های آب استان که بخشی از آب موردنیاز را تامین می کنند با کاهش آبدهی حداقل 15 تا 98 درصدی روبه رو هستند. در هفت ماهه اخیر میزان بارندگی ها در غرب، شرق و مرکز استان مازندرن کاهش یافته است. در فصل زراعی جاری نیز این میزان با کاهش 18 درصدی مواجه بوده است.مدیر منابع آب، آب منطقه ای استان اضافه کرد: در 38 سال گذشته امسال بدترین شرایط آبی در استان مازندران وجود دارد، پوشش و ضخامت بارش برف در استان مازندران به شدت کاهش یافته است. در رودخانه هراز نیز کاهش 46 درصدی سطح آب و 71 درصدی آبدهی ثبت شده است.

*معضل چاه های غیرمجاز

امیرهوشنگ پاشازانوسی معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه ای مازندران نیز با اشاره به اینکه سطح آب سد شهید رجایی و سد لار نیز کاهش یافته است، تصریح کرد: باید تلاش کنیم در بحران خشکسالی کشاورز ضرر نکرده و راهکارهای جایگزین در نظر گرفته شود.

وی با اشاره به اینکه کشاورزان همچنان رغبت به کشت درحالی که روزهای دیگر دچار مشکل می شوند، عنوان کرد: آببندان ها در طول سال زارعی برای تامین آب زمین های کشاورزی می پردازند و در برخی نباید پرورش ماهی صورت گیرد،  به آببندان هایی که نباید پرورش ماهی در آن صورت گیرد اطلاع رسانی شده است.

پاشازانوسی در باره مشکل چاه های غیرمجاز کشاورزی با اشاره پس از قانون مجلس دیگر پروانه فعالیت این چاه ها صادر نمی شود اما در حال رایزنی با مسئولان کشوری برای این امر هستیم، عنوان کرد:  در مازندران تعداد این چاه ها از دو هزار و 500 چاه تجاوز می کند که باید چاره ای اندیشیده شود. برداشت بیش از اندازه آب از چاه ها، شوری آب را افزایش می دهد و چون آبی نیست که جایگزین شود آب های شور دریای خزر جایگزین سفره ها می شود.

وی با بیان اینکه تسریع در ساخت سد هراز و خارج کردن ساخت این سد از حالت تامین اعتبار قطره چکانی در رفع بحران کم آبی مازندرانی ها موثر خواهد بود، گفت: نوبت دهی تامین آب به صورت منظم و عادلانه نیز در این زمینه مناسب خواهد بود زیرا سدهایی در مازندران مشترک با استان های همجوار قرار دارند که می توانند به تامین آب کمک کنند.

*ضرورت تامین عادلانه آب کشاورزی

فرماندار محمودآباد در این نشست با اشاره به اینکه ساخت سد به صورت آینده نگر است در حالی که امروز بسیاری از زمین های کشاورزی مشکل آب دارند، بیان کرد: اگر برنامه کوتاه مدت در این زمینه نداشته باشیم کشاورزان دچار مشکلاتی می شوند. نوبت دهی و تامین عادئلانه آب موجب می شود تمامی مناطق از آب کشاورزی بهره مند شوند.

*انحصار استفاده از برخی چشمه های استان در اختیار خوش نشین ها

معاون فنی اداره کل محیط زیست مازندران نیز در سخنانی با اشاره به اینکه باید فکری به حال برخی چشمه های آب روستاها کرد که به صورت انحصاری به سمت برخی مناطق خوش نشین در حال انتقال هستند، اظهار کرد: این افراد ساکن دائمی منطقه نیستند و به صورت خوش نشین در روستاها و بالادست حضور دارند اما چشمه های آب را به سمت محل سکونت خود هدایت می کنند که باید شناسایی شود.

* بحران اقتصادی خشکسالی به بحران اجتماعی منجر نشود

احمد حسین زادگان معاون سیاسی امنیتی استاندار مازندران نیز در این جلسه با اشاره به اینکه بسترهای اجتماعی و امنیتی برای تمام بخش های جامعه مورد نیاز است و باید مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: بدون بسترسازی نمی توان انتظار موفقیت داشت از این رو زمانی که مشکلی مانند بی آبی صورت می گیرد که اقتصاد مردم را تحت الشعاع قرار می دهد باید در حوزه اجتماعی نیز منتظر مسایلی باشیم زیرا فقر و بیکاری ناشی از کشت نکردن زمین های کشاورزی از عوارض این بحران خواهد بود.

وی با بیان اینکه شرایط حاضر در ده سال آینده چالش جدی تری خواهد بود زیرا بارندگی ها رو به کاهش و خشکی روندی روبه رشد دارد، تصریح کرد: مردم در انتظار هماهنگی مسئولان هستند. اینکه بگوییم کشت نکنید درست نیست زیرا زندگی مردم به کشاورزی وابسته است و راه دیگری برای زندگی ندارند. مدیریت کردن کشت و نیز توزیع عادلانه آب در این زمینه می تواند راهکار مناسب تری باشد.

حسین زادگان بیمه محصولات کشاورزی ظرفیتی مناسب برای کاهش بار خسارت به کشاورزان است، اظهار کرد: باید این ظرفیت به خوبی به مردم اطلاع رسانی شده و راهکارهای آن به مردم نشان داده شود.

*بی توجهی جهاد کشاورزی به کشت گلخانه ای

وی با بیان اینکه اگرچه امروز تمامی زمین های کشاورزی شخم و شیار شدند اما دو ماه آینده خشکسالی به خوبی خود را نمایان خواهد کرد، گفت: می دانیم مردم از چاه های غیرمجاز استفاده می کنند اما باید فکری به حال آینده کرد. تغییر الگوی کشت وظیفه جهاد کشاورزی بود. زمانی یک هکتار  کشت گلخانه ای برابر با 20 هکتار زمین کشاورزی است می باید این امر در حداقل 5 سال گذشته رواج داده می شد.

معاون سیاسی استاندار با اشاره به اینکه بیمه کشاورزی نیز ظرفیتی است که باید به صورت کامل و جامع دیده شود و اعتماد مردم در این زمینه تامین شود، گفت: رسانه ها نیز با ظرفیت های موجود، درباره فرهنگ سازی درباره استفاده از منابع آبی، بحران خشکسالی را جدی تر نشان دهند اما مردم را ناامید نکنند.