هفت خوان نقش آفرینی زنان در عرصه اقتصادی

استان های شمالی بویژه مازندران به لحاظ تاریخی جز نخستین مناطقی از کشور است که زنان در آنجا همپای مردان بار اقتصادی خانواده را در کنار سایر وظایف زنانه بر دوش کشیدند و به یک اندازه در رشد و توسعه و پویائی جامعه نقش ایفا کردند .

نقش مسلط کشاورزی در اقتصاد مازندران در طول تاریخ و ماهیت کارهای تعریف شده در این بخش ، این فرصت را در اختیار زنان قرار داده بود تا در این زنجیره اقتصادی نگاه جنسیتی به کار کردن را به کم رنگ ترین حالت ممکن در آورند و علاوه بر ایفای نقش مدیریت امور خانه و خانواده ، نقش پررنگی هم در کارهای کشاورزی ، باغداری ، دامداری ، پرورش طیور و دیگر مشاغل مرتبط داشته باشند.

تحولات اقتصادی ناشی از پیشرفت تکنولوژی و دگرگونی ایجاد شده در بخش کشاورزی ، ظهور صنایع به عنوان یک قطب اقتصادی جدید در کنار ضرورت نگاه به گردشگری به عنوان یک صنعت سبب شده است تا زنان مازندرانی بیشتر از دیگر همجنس های خود در کشور بر ایفای نقش موثر در اقتصاد اصرار ورزیده و موفقیت کسب کنند.

با این وصف ، ذهنیت مردسالارانه حاکم بر روابط جدید اقتصادی بدون توجه به جایگاه تاریخی نقش زنان در اقتصاد مازندران شبکه ای از مشکلات را بر سر راه فعالیت آنان قرار داده است که زنان کارآفرین استان از آنها به عنوان ‘ هفت خوان ‘ نقش آفرینی اقتصادی زنان یاد می کنند.

یکی از مهم ترین خوان هائی که زنان کارآفرین در مازندران باید از آن گذر کنند تا بتوانند طرح ها و ایده های خود را به مرحله اجرا برسانند ، تامین مالی از سوی بانک ها و موسسات مالی است که به آنان به عنوان دریافت کننده وام و تسهیلات هم سنگ مردان اعتماد نمی کند.

زنان کارآفرین امروزی در مازندران ایفای نقش کارآفرینی را از مادرانشان به ارث برده اند ، مادرانی که برای تمامی فرزندان خانواده در هر سنی وظیفه ای اقتصادی از دانه دادن به جوجه تا وجین باغچه ، بافتن بقچه ، دادن غذا به حیوانات و طیور خانگی و غیره تعریف می کردند ، با زنان همسایه به صورت مشترک ترشی می ریختند و سبزی خشک می کردند و اقتصاد خودگردان کوچکی هم به نام پرورش جوجه مرغ و اردک برای خودشان داشتند ، کارهائی که هیج یک به تامین مالی نیاز نداشت و در زنجیره اقتصاد کشاورزی در دسترس بود.

زنان کارآفرین مازندران اما امروز طرح ها و ایده های بزرگ تری برای تمامی بخش های اقتصادی فعال استان از کشاورزی گرفته تا دامداری و گردشگری و دیگر امور خدماتی و تولیدی دارند و به اجرا در آوردن هر یک از این ایده ها هم نیازمند تامین مالی است ، وظیفه ای که در اقتصاد مدرن بر عهده بانک ها و موسسات مالی گذاشته شده است و با قرض و دستی گرفتن از در و همسایه و فامیل و خویشاوند میسر نخواهد شد.

براساس آمارهای رسمی ، مازندران حدود سه میلیون و 300 هزار نفر جمعیت دارد که حدود نیمی از آن را زنان تشکیل می دهند .

** قوانین و مقررات در سیطره نگاه جنسیتی

مدیرعامل کانون زنان بازرگان مازندران با تائید بی اعتمادی بانک ها و موسسات مالی به زنان در مقایسه با مردان به ایرنا گفت : متاسفانه با وجود این که قوانین و مقررات برای دریافت تسهیلات بانکی زن و مرد نمی شناسد ولی عمدتا دربانک ها به زنان کار آفرین اعتماد نمی کنند و با دلایل و بهانه های مختلف آنها را از سر خود باز می کنند.

مریم نصیری خلیلی افزود : در حوزه کسب و کار مشکلات برای زنان و مردان یکسان است و زنان فعال اقتصادی در بحث دارایی و ارزش افزوده دوشادوش مردان در چرخه اقتصادی درگیرند. وی بیان کرد : زنان فعال اقتصادی در حوزه مباحث قانونی به دلیل کلی بودن این مباحث و شمول آن برای همه اعتراضی ندارند ، اما در زمینه عرضه تسهیلات ، همیشه مردان در اولویت قرار می گیرند و زنان با مشکلات فراوانی می توانند موفق شوند و این روند باعث دلسردی و ناامیدی بسیاری از زنان کارآفرین شده است. عضو هیات مدیره کانون زنان بازرگان ایران گفت : نگاه مردسالارانه نه تنها در خانواده ها بلکه در بانک ها که باید مطیع قانون باشند بشدت در جریان است و بهانه های مختلف از جمله مقرون به صرفه نبودن طرح کار آفرینی از حربه های بانک ها و کارشناسان بانکی برای ندادن تسهیلات به زنان کارآفرین است، در حالی که برای آقایان این موضوع وجود ندارد و حتی بدون طرح و تنها با فراهم ساختن یک مکان ، تسهیلات تولید یا کار آفرینی می گیرند. نصیری افزود : بانوان فعال اقتصادی در تامین منابع مالی و وثیقه گذاری در بانک ها نیز محدودیت دارند و تسهیلات صندوق کارآفرینی امید نیز که از سوی دولت برای حمایت های مالی در نظر گرفته شده ، ویژه زنان آسیب دیده و آسیب پذیر است و شامل زنان کار آفرین نمی شود. وی ادامه داد : تعریف بسته های حمایتی و تشویقی ویژه زنان کارآفرین مطالبه جدی این قشر است چرا که این تسهیلات در حال حاضر ویژه بانوان فعال اقتصادی وجود ندارد. وی به عضویت 2 هزار بانوی فعال اقتصادی و زنان صنعتگر دارای کارت عضویت در 17 شعبه کانون زنان بازرگان در سراسر کشور اشاره کرد و خواستار حمایت جدی از این قشر شد.

** برخورد برابر با زنان ، وظیفه قانونی بانک ها

دبیر کمیسیون شورای هماهنگی بانک های دولتی مازندران گفت : تمامی بانک های تسهیلات دهنده موظف هستند شرایط برابری برای بانوان و مردان کارآفرین فراهم کنند. موسی اسلامیان افزود : تمایز میان مرد و زن نه در قانون بانکداری و نه در اصول اخلاقی هیچ جایگاهی ندارد و برای مدیریت کلان بانک ها این موضوع پذیرفتنی نیست. وی گفت : کارنامه بانوان کار آفرین در بازپرداخت تسهیلات بسیار مثبت و حتی از شرایط بهتری نسبت به آقایان برخوردار است و در بسیاری موارد مشتری قابل اعتماد تری هستند.دبیر ستاد تسهیل مازندران افزود : سیستم بانکی هم امروز به این نتیجه رسیده است که بانوان کارآفرین از عزم و قدرت بیشتری برای ایجاد شرایط اقتصادی مطلوب برخوردارند که این خود به نفع بانک است. او با اشاره به اینکه تمامی شرایط تسهیلات از معرفی نامه تا وثیقه یا ضامن و بازرسی کارشناسان باید بر قانون باشد ، افزود : هرگونه دلیل پرداخت یا عدم پرداخت تسهیلات باید بر محور توجیه یا فقدان توجیه اقتصادی باشد و نه زن بودن کارآفرین یا مرد بودن.

** ریشه تاریخی و فرهنگی عدم اعتماد به توانایی زنان

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران هم به ایرنا گفت : امروز یکی از دغدغه های اصلی ما در سطوح مختلف مدیریتی نه مساله مالی بلکه فقدان اعتماد به توانایی بانوان است که ریشه در مسائل فرهنگی و تاریخی دارد.

مریم جمشیدی با بیان اینکه در سال های اخیر بانک ها در زمینه اختصاص تسهیلات به زنان کارآفرین همکاری خوبی داشته اند، افزود : نگاه بی اعتماد به زنان و توانایی آنان در تبدیل منابع مالی به تولید و اشتغال نه سیستمی بلکه کاملا شخصی و ریشه در فرهنگ سنتی ما دارد. وی حاکمیت مردانه بر پست های عالی مدیریتی را از زمینه های نگاه مرد سالارانه دانست و ادامه داد : کشور و نظام اداری باید بیشتر به بانوان اعتماد کند و مدیریت های کلان را به بانوان بسپارد تا نگاه مردسالارانه از میان برود . معاون امور خانواده و بانوان استانداری مازندران گفت : در 2 سال گذشته بیش از 80 میلیارد ریال تسهیلات به 400 بانوان کارآفرین و سرپرت خانوار و خود اشتغال استان اختصاص داده شد .