سایه مرگ بر سر جنگل‌های هیرکانی

طبق برآورد اداره کل هواشناسی مازندران در ۴ ماهه امسال حدود ۱۱۱ میلمتر باران دراین استان به ثبت رسید که در مقایسه با دوره بلند مدت (۳۰ ساله) میزان بارش‌ها ۳۰ درصد کمتر شد.خزان زودرس تابستانی از ۳۰ سال قبل به دنبال گرم شدن هوا و کاهش باران در مازندران معتدل آغاز شد و استان‌های شمالی امسال هشتمین سال خشکسالی را پشت سر گذاشتند و جنگل‌های هیرکانی باید ۲۲ سال دیگر با این تنش خشکی دست و پنجه نرم کنند.اسدی معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی مازندران با اشاره به اینکه مازندران با کاهش بارش نزولات آسمانی در جایگاه هشتم بحران خشکسالی کشور قرار گرفت، گفت: بارش‌های سال زراعی مازندران امسال نسبت به پارسال، کاهش ۲۷ درصدی دارد.یکی از کشاورزان شالیکار منطقه دودانگه ساری در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری،می گوید: امسال تابستان باران کم بارید و همین باعث شد خشکسالی بیاید وشالیزار‌ها از کم آبی خشک شوند و محصول ندهند.این بارندگی فقط زمین‌های کشاروزی را دچار استرس نکرده است بلکه جنگل‌های همیشه سبز مازندران را با خزان زودرس مواجه کرده است.آقای اصغری که برای چیدن تمشک به منطقه جنگلی سوادکوه آمده بود و با ابراز نگرانی از خشک شدن برگ‌های درختان منطقه در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری، می‌گوید: هر سال جنگل‌های این منطقه اواسط آبانماه شروع به خزان می‌کرد که متاسفانه دو سالی است برگ‌های درختان ولیک، انجیلی دچار سوختگی شدند و میوه هایشان قبل از رسیدن خشک شدند.خزان زودرس درختان جنگلی را به ۲ دوره زمستانی و تابستانی تقسیم کرد که خطرناکترین نوع خزان را مربوط به تابستان است، این خزان به دلیل گرمای هوا و کاهش نسبی رطوبت رخ می‌دهد و با تداوم این گرما کل درخت از ریشه خشک می‌شود.رحیم نژاد کارشناس اداره جنگلداری و پارک‌های مازندران گفت: گرما و خشکی موجب بروز خواب تابستانه درختان می‌شود که پیامد آن خزان و خشکی زودرس جنگل هاست، خشکی، درختان را به خواب می‌برد.وی افزود: پیامد خواب درخت، کاهش تولید چوب است زیرا درخت به جای یک خواب، آن هم در زمستان، دو بار به خواب می‌رود و رویش آن متوقف می‌شود.این کارشناس ارشد با بیان اینکه تنش خشکی سبب محدود کردن رشد و تولید گیاهان می‌شود، گفت: خشکی تابستان میزان فتوسنتز را کاهش می‌دهد که در نتیجه گیاه نمی‌تواند به اندازه کافی شیره گیاهی را در اختیار همه اندام‌های خود قرار دهد.وقوع آتش سوزی داغ بزرگی بر دل جنگل‌های ۲۰ میلیون ساله شمال به جا می‌گذارد.کارشناسان و مسوولان منابع طبیعی مازندران بر این اعتقادند که خزان زودرس اکنون به باروتی برای جنگل‌های منطقه تبدیل شده که هرگونه جرقه‌ای می‌تواند آن را به آتشی پر دامنه تبدیل کند.به اعتقاد این کارشناسان، سهل انگاری شکارچیان، بهره برداران، جنگل نشینان، دامداران و گردشگران در روشن کردن آتش برای طبخ غذا یا هر نوع بهره برداری دیگر و خاموش نکردن کامل آن هنگام ترک منطقه، تهدیداتی جدی برای جنگل‌های شمال در شرایط کنونی به شمار می‌رود.غفاری رییس اداره جنگلداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران گفت:خزان زودرس مانند باروت در جنگل‌های مازندران عمل می‌کند و سبب آتش سوز‌ی های پی درپی می‌شود وبه دلیل وسعت بالای جنگل‌های مازندران که با احتساب نوشهر به افزون بر یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار می‌رسد، اقدام احیاء از دست جنگلداران و منابع طبیعی ساخته نیست.وی افزود: با توجه به احتمال استمرار تنش آبی در سنوات گذشته در این استان، منابع طبیعی کاشت نهال بومی و مقاوم به منطقه و تاخیر در وجین نهال‌های دست کاشت را در دستور کارش قرار داده است.رییس اداره جنگلداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران با بیان اینکه درختانی همچون افرا پلت، افرا شیردار، ون و گیلاس در مقابل این تنش خشکی مقاومت کمتری دارند، گفت: گونه‌ها و توده‌های تا حدی خشکی پسند همچون ممرز و بلوط و داغداغان جانشین گونه‌ها و توده‌های رطوبت پسند مانند راش می‌شوند.غفاری افزود: خشکسالی امسال به بیش از ۱۰۰ هکتار از جنگل‌های مناطق سوادکوه، ساری، بهشهر، نکا و گبوگاه خسارت وارد کرده است.محمدرضا جهان آراء معاون اداره جنگلداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران دلیل خزان زودرس و برگ ریزان درختان جنگلی را ناشی از تنش اقلیمی در این استان در سال جاری اعلام کرد.وی گفت: بیشترین آسیب ناشی از تنش اقلیمی گرم شدن هوا و کاهش بارندگی به درختان انجیر و ‘کچیف ‘ (درخت بومی منطقه) درجنگل‌های مازندران وارد شده است.معاون اداره جنگلداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران افزود: به دلیل وسعت بالای جنگل‌های مازندران که با احتساب نوشهر به افزون بر یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار می‌رسد، اقدام احیاء از دست جنگلداران و منابع طبیعی ساخته نیست.جهان آراء گفت: به دلیل وسعت اراضی جنگلی امکان احیاء و یا کاهش تنش در این اراضی از سوی منابع طبیعی وجود ندارد و صرفا باید کار محافظت از این عرصه برای جلوگیری از آتش سوزی صورت گیرد. اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران با توجه به استمرار تنش‌های آبی در چند سال آینده بیش از یک میلیون اصله نهال مقاوم به خشکسالی مانند بلوط، داغداغان و آزاد را در جنگل‌های استان کاشته است تا دیگر درختان جنگل‌های هیرکانی در فصل تابستان زرد نشوند.