3 عامل مهم تخریب دماوند

مسئول کمیته علمی انجمن دوست داران دماوند کوه گفت: گردشگری ناپایدار و کوهنوردی بی ضابطه دماوند را تخریب می کند.

حسن قلیچ‌نیا با اشاره به اینکه دماوند داستان تاریخ، تمدن و فرهنگ یک کشور است، اظهار کرد: بلندترین قله البرز، قله بلند و باشکوه دماوند است که به شکل مخروطی بوده و در قسمت مرکزی البرز و در جهت شمالی دره هراز مازندران، در بخش لاریجان، شهرستان آمل، 62 کیلومتری غربی آمل و 26 کیلومتری شمال  شهر دماوند و در 69 کیلومتری شمال شرقی تهران واقع شده است.

وی تصریح کرد: این قله در محدوده طول جغرافیایی بین 52 درجه و 7 دقیقه تا 57 درجه و 35 دقیقه شرقی و عرض بین 35 درجه و 49 دقیقه تا 36 درجه و 5 دقیقه شمالی واقع است.

قلیچ نیا تصریح کرد: ارتفاع این کوه از سطح دریا 5 هزار و 671 متر، متوسط بارندگی سالانه 540 میلیمتر، ریزش‌ها در ارتفاعات بیشتر از سه هزار متری طول عمده به صورت برف بوده و آتشفشان دماوند به عنوان پدیده ای منحصر به فرد، در البرز و ایران ساختار ویژه ای دارد و تکاپوی مرحله به مرحله آن با جاری شدن گدازه‌های آتشفشانی و  خاکسترهای همراه در این بخش از البرز، چهره ای جدید به منطقه داده است.

مسئول کمیته علمی انجمن دوست داران دماوند کوه خاطرنشان کرد: مراتع واقع در دامنه های دماوند به لحاظ تغییرات ارتفاعی از تنوع و غنای بالایی برخوردار بوده و تغییرات ارتفاعی به همراه تحولات جهات شیب و همچنین قرار گرفتن در میان ناحیه خزری و ایران تورانی شرایط مناسبی را برای رویش گونه های مختلف مرتعی فراهم شده است.

وی افزود: وجود یخچال های متعدد، آبشار یخی، یخچال‌های سیوله، دبی سل، عروسک‌ها، دره یخار، خورتابسر، شمال غربی، جنوب شرقی و 16 مسیر برای کوهنوردی که چهار مسیر آن از مسیرهای اصلی صعود به دماوند است، دهانه گوگردی دماوند، دشت شقایق، از سایر جذابیت‌های گردشگری و کوهنوردی در دماوند محسوب می‌شود.

قلیچ نیا گفت: وجود پوشش گیاهی متنوع شرایط مناسبی را برای زنبورداری و دامداری در منطقه فراهم کرده است.

وی مهم‌ترین عوامل تخریب دماوند را جاده‌سازی‌های غیرضروری، وجود معادن در اطراف این کوه، گردشگری ناپایدار دانست و یادآور شد: جاده سازی و ساخت و ساز‌های غیر ضروری و بسیار بد ساخت که موجب رانش دامنه ها، قطعه قطعه شدن زیستگاه ها، بدمنظر شدن محیط طبیعی و ساده سازی دسترسی به مراتع و شکارگاه ها می شود، بی هیچ ضابطه ای در دو دهه گذشته، گسترش یافت.

مسئول کمیته علمی انجمن دوست داران دماوند کوه گفت: ساخت سازهای غیرمجاز به همراه جاده ای ارتباطی در دامنه شمالی دماوند در سال‌های گذشته گسترش فراوانی یافته است.

قلیچ نیا با اشاره به اینکه وجود معدن های پوکه معدنی به ویژه در دامنه های جنوبی و جنوب شرقی دماوند یکی از عوامل مهم تخریب این کوه است، اظهار کرد: بیشتر این معادن با مجوز بخش دولتی در حال بهره برداری بوده و برای دست یافتن به این معادن با ساخت جاده های دسترسی متعدد به بلندی‌های دماوند و با تخریب پوشش گیاهی منطقه، شاهد تأمین شخصی بهره برداران و از بین رفتن سرمایه های ملی و طبیعی کشور هستیم.

مسئول کمیته علمی انجمن دوست داران دماوند کوه، گردشگری ناپایدار و کوهنوردی را دلیل دیگر تخریب دماوندکوه دانست، اظهار کرد: فرآیند اعمال مدیریت کوهنوردی در دماوند اثرهای فزاینده‌ای را در تخریب دماوند ایجاد کرده که به واسطه منطبق نبودن حضور گردشگر و کوهنورد با ظرفیت های اکولوژیک این کوه و بی توجهی برخی از کوهنوردان و گردشگران به مسائل زیست محیطی دماوند شرایطی را به وجود آمده که آثار آن به صورت انباشت زباله، آلودگی منابع آب و خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی در اثر تردد فراوان کوهنوردان و قاطرهای حمل بار، مشهود است.

قلیچ نیا با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته گستردگی تبلیغات در مورد استفاده از گیاهان دارویی و بی‌ضرر دانستن آنها، موجب هجوم برخی از افراد به سوی مناطق لار و دامنه‌های دماوند شد، افزود: دشت موسوم به شقایق که خردادماه هر سال، دامنه های دماوندکوه در مناطق رینه و لار به وجود می‌آید، در هجوم گردشگران ناآگاه در حال تخریب شدن است.

مسئول کمیته علمی انجمن دوست داران دماوند کوه، افزود: آثار زشت آن در طبیعت به صورت کم پوشش شدن زمین ها مشهود است و برداشت بی اندازه برخی از گیاهان آنها را تا آستانه انقراض پیش برده است.

قلیچ نیا خاطرنشان کرد: این افراد به چیدن سبزی های کوهی اکتفا نکرده و دیگر گیاهان ارزشمند را هم می چینند و برای ایجاد آتش، بوته های بزرگ گون را که نقش مهمی در اکوسیستم مرتع می کند، ریشه کن می شود.

وی افزود: عدم فرآیند اعمال مدیریت کوهنوردی در دماوند اثر فزاینده ای را در تخریب دماوند ایجاد کرده است.

قلیچ‌نیا با اشاره به اینکه چرای دام و وجود دام های بیش از ظرفیت مرتع، ورود و خروج نابهنگام از مراتع و اجاره غیرقانونی پروانه چرای دام از عوامل تخریب مراتع هستند، گفت: برای حفظ و ثیت جهانی دماوند باید در قدم اول با تبدیل منطقه دماوند به پارک ملی در مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، زمینه لازم را برای حفظ این میراث طبیعی با ارزش فراهم کرد.

وی افزود: برای نجات و گسترش ارزش های اکولوژیک منطقه، به جز عزم ملی و اقدام های مؤثر سازمان های مربوط سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و غیره همراهی و حمایت تمامی اندیشمندان، صاحب نظران، دانشگاهیان، مردم بومی و تمامی علاقه مندان به طبیعت و زیست بوم مورد نیاز است.

قلیچ‌نیا خاطرنشان کرد: کوهنوردی مسئولیت پذیر به معنی تلاش برای حفاظت از کوهستان و طبیعت در سطح منطقه ای، ملی و به حداقل رساندن اثرات منفی بر اکوسیستم کوهستان که محصول آن، پایداری اکوسیستم و بهره‌وری از سیمای ارزشمند و حیاتی آنها است.