دود بی‌پولی مدارس دولتی در چشمان دانش آموزان

گرچه حق آموزش رایگان یک حق عمومی است و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت را موظف کرده است تا وسایل آموزش رایگان را برای افراد جامعه فراهم کند اما مدارس دولتی به‌علت اینکه سرانه تخصیص‌یافته به آنها بسیار ناچیز است، هزینه‌های خود را از دانش‌آموزان مطالبه می‌کنند و در نهایت دود بی‌پولی مدارس دولتی به چشم دانش‌آموزان می‌رود. حق آموزش رایگان و همگانی از جمله حقوق بنیادین برای افراد جامعه است، این حق حتی در اعلامیه جهانی حقوق بشر مورد تأکید قرار گرفته است و در بند یک ماده 26 این اعلامیه، این حق برای افراد جامعه به رسمیت شناخته شده است.

علاوه بر آن، در قوانین جمهوری اسلامی ایران نیز این حق با توجه به آموزه‌های دین اسلام مورد تأکید قانون‌گذار قرار گرفته است، به طوری‌که ماده 30 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت را موظف کرده است تا وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد، بنابراین حق آموزش رایگان مطابق با قوانین باید در جامعه اجرا شود اما در عمل شاهد رویدادی متفاوت هستیم.مدیران برای اداره کردن مدارس با خرج‌های متفاوتی روبه‌رو هستند و از کمبود سرانه‌های تخصیص یافته به مدارس گله‌مند هستند.در مدارس دولتی گرچه طبق قانون نباید پولی از دانش‌آموزان دریافت شود اما گفته‌های اولیا بیانگر واقعیتی دیگر است و اکثر خانواده‌ها از مبالغ مطالبه شده توسط مدیران مدارس دولتی شکایت دارند.

*عدم ارائه کارنامه درصورت ندادن پول

یکی از اولیای دانش‌آموز در شهرستان قائم‌شهر در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: در ابتدای امر گرچه پولی از خانواده دانش‌آموزان دریافت نشد اما با گذشت دو ماه از آغاز سال تحصیلی، از خانواده‌ها درخواست شد تا مبلغی را بابت هزینه‌های جاری مدرسه بپردازند.وی با اشاره به اینکه برخی از خانواده‌ها توانایی پرداخت این مبالغ را ندارند، گفت: برخی از خانواده‌ها هنوز نتوانستند کارنامه ترم یک فرزندان خود را دریافت کنند، زیرا مبالغ تعیین‌شده از طرف مدارس را نپرداخته‌اند.این ولی دانش‌آموز خود از نمونه افرادی بود که به‌دلیل عدم پرداخت هزینه مقرر از طرف مدرسه نتوانسته بود کارنامه فرزند خود را دریافت کند.

* بالا بودن هزینه‌هاو پایین بودن بودجه تخصیص‌یافته

علاوه بر این شهروند قائم‌شهری، ولی دانش‌آموز ساروی که فرزندش در مقطع متوسطه دوم مشغول به تحصیل است در گفت‌وگو با فارس، بیان کرد: مدارس فرزندان‌مان به‌طور ماهانه مبلغی را تعیین می‌کنند و به‌عنوان هزینه آب، برق، خرابی وسایل مدرسه، اوراق امتحانی و … از اولیا دریافت می‌کنند.وی در ادامه با بیان اینکه فرزند خود را در مدرسه‌ای دولتی ثبت‌نام کرد تا هزینه‌ای نپردازد، گفت: هنگامی که دلیل پرداخت این هزینه‌ها از مدیر پرسیده می‌شود، او در پاسخ بالا بودن هزینه‌های جاری مدرسه و پایین بودن بودجه تخصیص‌یافته از طرف دولت به مدارس را علت این پرداخت‌ها بیان می‌کند.

* بودجه هزینه برگه‌های امتحانی را هم نداریم

مدیر یکی از دبیرستان‌های شهرستان قائم‌شهر نیز با بیان اینکه سرانه تخصیص‌یافته به مدارس دولتی بسیار ناچیز است، گفت: بودجه‌ای که به برخی از مدارس تعلق می‌گیرد حتی کفایت هزینه برگه‌های امتحانی در طول سال را نمی‌دهد.وی با اشاره به اینکه اداره مدارس هزینه‌های مختلفی به همراه دارد، گفت: هزینه مواد بهداشتی، هزینه تعمیرات وسایل آسیب‌دیده، هزینه استفاده از ماژیک و…. تنها بخشی از هزینه‌ها هستند که باید از بودجه تعلق گرفته به مدارس تأمین شوند.این مدیر مدرسه در ادامه اظهار کرد: در سال جاری سرانه‌ای که به مدرسه آنها تعلق گرفته است مبلغ 500 هزار تومان بوده است، در صورتی که مدرسه بابت تعمیرات و هزینه‌های دیگر از سال گذشته نیز بدهی‌های زیادی داشته و باید در ابتدای امر آنها را بپردازد.وی همچنین بیان کرد: در عمل بیشتر مدارس این هزینه‌ها را از اولیا دریافت کرده و گاهی مدیران برای اجبار اولیا به پرداخت این هزینه‌ها از دادن کارنامه امتناع می‌کنند و یا با دادن نامه‌های مختلف به دانش‌آموزان، اولیا را تحت فشار قرار می‌دهند.

* با مدیر خاطی برخورد خواهد شد

رئیس اداره آموزش و پرورش قائم‌شهر نیز افزود: سرانه‌ای که به مدارس تعلق می‌گیرد، به سختی کفاف هزینه‌های جاری مدارس را می‌دهد و از طرف دیگر این سرانه نیز به طور ثابت به مدارس پرداخت نمی‌شود.محمد رسولی با اشاره به اینکه مدارس گاهی با هماهنگی انجمن اولیا و مربیان این مبالغ را تعیین می‌کنند، گفت: پرداخت این مبالغ به هیچ وجه اجباری نیست و اولیا باید به طور داوطلبانه این مبالغ را بپردازند.وی اظهار کرد: چناچه تخلفی از جانب مدیر مدرسه، در مورد اجبار اولیا برای کمک مالی به مدارس گزارش شود با مدیر خاطی برخورد خواهد شد. علاوه بر آن ماده 11 قانون شوراهای آموزش و پرورش نیز مدیران را ملزم به اداره مدارس با بودجه تخصیص یافته کرده است و کمک مالی اولیای دانش‌آموزان به مدارس را امری اختیاری در نظر گرفته است.بنابراین طبق این قانون نمی‌توان اولیا را به پرداخت هزینه‌ای در مدارس دولتی اجبار کرد.اما همچنان شاهد مدیران خاطی نه تنها در گوشه و کنار استان مازندران بلکه در کل کشور هستیم، شاید با نظارت‌های بیشتر و ضمانت اجراهای شدیدتر بتوان مسأله دریافت هزینه‌ها در مدارس دولتی از دانش‌آموزان را تا حدودی بهبود بخشید اما نمی‌توان این واقعیت تلخ را انکار کرد که ما مدعیان فرهنگ حتی برای فرهنگ‌سازی هم به‌درستی هزینه نمی‌کنیم و به‌جای سرمایه‌گذاری درست در بخش آموزش، طناب کمی بودجه را به گردن دانش‌آموزان می‌اندازیم.دولت با تخصیص سرانه محدود به مدارس دولتی، خود، مدیران را وادار به تخلف از قوانین می‌کند و می‌توان گفت فرار از قانون از همین دوران مدرسه به فرزندان کشورمان آموخته می‌شود.

توبیخ یک مدیر خاطی تنها پاک کردن صورت مسأله است نه حل مسأله؛ مسؤولان از برخورد جدی با مدیران سخن می‌گویند اما آیا توبیخ یک مدیر وضعیت بودجه مدارس را بهبود می‌بخشد؟ آیا نباید علاوه بر توبیخ متخلفان از قانون، به فکر حل اساسی این مسأله بود و هزینه‌های بیشتری را صرف مدارس دولتی کرد؟در نهایت دود تخصیص بودجه کم به مدارس دولتی تنها به چشم دانش‌آموزانی که امید سازندگی و فرهنگ‌سازی آینده کشور هستند خواهد رفت، فرهنگی که از هم‌اکنون این‌گونه برایش سرمایه‌گذاری کردیم.