دهمین مجلس از شور تا شعور

حرف آنلاین: نهادمجلس در ایران به غیر از اندک گذری در دوران باستان از سال1285 آغاز به کار کرد و نامی را تا سال 1368 به عنوان مجلس شورای ملی به خود اختصاص داد. اتفاقاتی که در دوران مشروطیت تزلزل قاجار را به همراه داشت مجلس نقطه عطف آن بود که در این میان آیت ا…. شیخ فضل ا… نوری بر اسلامی بودن آن تاکید داشت . نقصان های مجلس سیاسیونی مانند مدرس را در دوران پهلوی در تاریخ ماندگار کرد. در آن دوره به دلیل فاصله ای که نوع نظام شاهنشاهی با بدنه مردم داشت برنامه ریزی ها بیشتر از بالا به پایین بوده و نقش مناطق در توسعه پایبند به قیمت و تولید نفت بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و افزایش سطح انتظارات مردم از نهاد های حکومتی، جایگاه مجلس بیش از سایر نهادها مورد احترام مردم و نمایندگان مجلس قرار گرفت، اما آنچه که امروز در انتخابات مجلس دهم در نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان آسیب توجه می شود ثبت نام بیش از 12 هزار نفر برای تصاحب آرا حدود 300 کرسی مجلس است. برآورده نشدن بسیاری از خواسته های حوزه های انتخاباتی، سیاست زدگی جامعه ، تصور تاییدیه شورای نگهبان به عنوان یک امتیاز برای شرکت کننندگان برای گرفتن مقامات سیاسی و اقتصادی ، متشبه شدن توانایی نمایندگی مجلس در تک تک افراد جامعه از فرضیه هایی است که می شود در دانشکده های علوم سیاسی به آن پرداخت.

از دید بسیاری از سیاسیون این استقبال یک شور انتخاباتی است اما بر همگان واضح است که نهاد مجلس بر گرفته از شعور و درایت است تا یک فضای احساس مابانه که برای چهار سال دفاع از حقوق و قانونگذاری برای ملت را وظیفه ذاتی خود می داند.

شورهای انتخاباتی هر چند بر اساس علاقمندی مردم شکل می گیرد اما انتخاب اصلح را با چالش نیز مواجه می کند.البته این جمله بر این نیست که تاکنون هیچ فردی لایق نمایندگی مجلس نبوده است بلکه هدف فرد بهتر است. برای برقراری شور انتخاباتی برخی از کاندیداها در ادوار گذشته با شعار های رنگین و راه یابی به مجلس، وعده های دروغ را عاید مردم حوزه های انتخاباتی خود کرده اند. هنوز برخی مردم جایگاه مجلس در کشور را درک نکرده و وظیفه یک نماینده را به جای قانونگذاری در سطح کلان، نماینده تعمیرات لوله شکسته محله یا آسفالت خیابان های خود می دانند. تغییر انتظاراتی که مردم دارند جز پایین آوردن ارزش مجلس نبوده و ماحصل آن استقبال احساسی متقاضیان ورود به مجلس است.گویی مجلس دانشگاهی است که چند سال پشت کنکور آن مانده اند.

بسیاری از مردم هنوز نمی دانند اگر قانون مفیدی درکشور وضع شود و قانون فرسوده 80 سال گذشته در ادارات وسازمان ها تغییر کند مشکلات اجتماعی و اقتصادی مملکت رفع می شود.

جالب اینکه مردم از نامزدهای انتخاباتی که وعده های کوچه و محله را می دهند بیش از نامزدهایی  اهداف کلان دارند استقبال می کنند و گاهأ او را مردمی خطاب می کنند. جریان پوپولیستی در ایران که گریبانگیر انواع انتخابات در ایران و سایر کشور های بوده است چالش جدی را ایجاد کرده و برخی از کاندیدهای مجلس حوزه انتخاباتی را حوزه قلمرو خود متصور کرده اند. زمانی که مردم نگاه سطحی خود را نسبت به مجلس تغییر ندهند در همه دوره ها ایران با مشکلات بیکاری ، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، آموزش و زیست محیطی دست و پنجه نرم خواهد کرد.

عده ای دیگری نیز با عناوین مختلف وارد این فضای سیاسی شده اند تا تاییدیه شورای نگهبان را نه برای وارد شده به مجلس بلکه برای معرفی خود به کانال های سیاسی و گرفتن پست و مقام بالاتر عرضه کنند. در حقیقت این افراد عرصه ورود به مجلس که جایگاه والایی برای آن در نظام جمهوری اسلامی ایران تعریف شده است را به عنوان ویترین انتخاب کرده اند تا شانس خود را با استفاده از لابی هایی که به دست می آورند امتحان کنند که برخی از این افراد نیز تاکنون موفق بوده اند.

فرایضی که اثبات آن برای همگان وقت زیادی نمی برد کار را به آنجا کشاند که هر فردی خود را مدعی نمایندگی مجلس می داند. گویا جامعه نیاز به یک دوره آموزش دارد تا در وهله اول تعریف مجلس شورای اسلامی یادآور شود.

اگر یکبار قانون و ساختار دستگاه های اجرایی کشور به طور جدی و دلسوزانه بررسی شود شاید نمایندگان مجلس فرصت حضور در حوزه های انتخابیه خود را به طور تبلیغاتی و تشریفاتی نیابند. قطعأ اصلاح بسیاری از قانون ها موجود و فسیل شده معضلات را از می برد و مجال را برای دادن وعده های دروغینی مانند ایجاد اشتغال و رفاه  اجتماعی که هر دوره اعلام می شود می گیرد. اگر مردم از خواسته های سطحی خود بگذرند و کلان نگر باشند مجلس آنها نیز به جای بخشی نگری، کلان نگر با توجه به برنامه ریزی پایین به بالا خواهد شد.

اصل 44 قانون اساسی که کم کم رو به فراموشی است  و مجلس ادوار گذشته نتوانستند دولت ها را مجاب کنند تا حتی مقدمات اصل 44 اجرایی شودحقی است که مردم می توانند از مجلس دهم انتظار داشته باشند. اقتصاد، صنعت ، ورزش، فرهنگ و هنر آفت دولتی بودن را به همراه دارد که هنوز مجلس ما قادر به از بین بردن این آفت نشد. آفتی که امروز به جای نظارت بر بخش خصوصی رقیب بخش خصوصی است .

دوره دهم مجلس شورای اسلامی در دوره ثبت نامی خود از تراز مناسبی برخوردار نشد زیرا فضای سیاست زده جامعه منجر به این شد تا هر شخصی خود را محق نمایندگی مجلس بداند. تنها راه برون رفت از این رویکرد نحوه انتخاب مردم است که نقش روحانیون و روشنفکران در بیان واقعیت های ذکر شده و هدایت آنان به شیوه های انتخاب اصلح  جایگاه مجلس ایران را بهتر خواهد کرد. ملتی که هنوز از وضعیت اقتصادی نالانند باید نگاهی به انتخاب های خود بیندازند، معقولانه قدم بردارند و شعور انتخاباتی را جایگزین شور انتخاباتی کنند.

 

مجید نیکجو