هر چادر عشایری یک کارگاه تولیدی

گزارش – حلیمه خادمی : به همراه گروه خبری صبح زود حرکت کردیم تا در اولین جشنواره گردشگری عشایر استان مازندران در منطقه هلیاب شوراب سوادکوه شرکت کنیم. به دلیل بارندگی شب گذشته با خودرو قادر نبودیم مسیر را ادامه دهیم به همین دلیل پیاده به سمت محل جشنواره حرکت کردیم. طول مسیر بسیار زیبا  وعطر گیاهان دارویی و گل ها قابل استشمام بود،زمین بسیار گِل و کفش ها که مملو از گِل سنگین می شد حرکت ما را سخت می کرد به طنز  گفتم واقعا سردبیر روزنامه الان کجاست که ببیند برای تهیه این گزارش نزدیک به هفت کلیومتر پیاده روی و لباس گِلی را نصیب ما کرده است. بعد از طی مسافت طولانی و گذراندن تپه ها و رد شدن از لابه لای بوته هایی که پر از تیغ بود و گاهی لباسم به تیغ ها گیر می کرد تا اینکه به محل جشنواره رسیدیم. چادر عشایری که با وسایل سنتی تزیین شده بود، زنگوله (تال ) بر سر در،تنور،صنایع دستی در ورودی چادر خودنمایی می کرد.

پیرزنی با لباس محلی تند تند  مشغول ریختن پنیر در ظرف بود و مهمانان را دعوت می کرد بنشینند،بعد از طی کردن چند کلیومتر پیاده رویی که نشستم گویی آرامش را در بدن من تزریق کردند. کمی از نان محلی و پنیر خوردم که دیدم چند نفری دستان پیرمردی که نابینا بود را گرفته اند و در گوشه ای نشاندند،فرصت را غنیمت شمردم و تا زمان شروع جشنواره با پیرمرد مشغول گفتگو شدم .

نامش را می پرسم  متوجه حرف های من نشد ،با گویش محلی و کمی بلندتر از او می پرسم نامش چیست و از خود بگوید،پاسخ می دهد:ابراهیم ابراهیمی هستم و 80 سال سن دارم و تمام عمر خود و پدرانمان دامدار بودیم. در گذشته سختی و مشقت زیادی را متحمل می شدیم تا به مناطق ییلاق و قشلاق کوچ کنیم ،چندین روز پیاده و با اسب مسیر را طی می کردیم اما امروز با ایجاد امکانات و ساخت جاده شرایط بسیار مهیا شده است.من به مسیری که طی کردم ،لباس های گِلی و کفش هایی که در این جاده به وضعیتی دچار شده اند که دیگر قابل استفاده نیست نگاه می کنم و تلاش دارم معنی کلمات شرایط مناسب و رضایت این پیرمرد رابیابم و ناامید به چشمانی که امیدوار به آینده است نگاه می کنم. در بی سویی چشمانش مردمان روزهای سخت که با کم ترین امکانات رفاهی و بهداشتی و آموزشی را می بینم که چگونه شاکر این اندک ها هستند.

حاج میربابا حق نیا گفته های ابراهیمی را ادامه می دهد و می گوید:به همت مدیران سوادکوه این جاده و کلبه گِل به سر در اختیار ما قرار گرفته است،در گذشته که این کلبه گِل به سر نبود آب باران از چادر ها می چکید و ما زیر باران مشغول خوردن غذا بودیم.

وی خاطر نشان کرد:علاقه ما به دام ها و مش های بور(گوسفندان طلایی) موجب شده از تمام سختی ها و مشقت ها لذت ببریم، مردمان عشایر در مقابل مشکلات ایستادگی می کنند و سختی و لذت را در یک لحظه به تصویر می کشند.

میربابا می گوید:آب مراتع متعلق به دام است و بردن آب به مناطق پایین دست برای ساخت و ساز ویلاها ظلم در حق دام هاست ،با لحنی که گویی بغض دارد ادامه می دهد: انسانها اگر احساس تشنگی کنند به دنبال پیدا کردن آب می روند اما مش ها که من به عشق آنها تمام رنج ها را می پذیرم اگر تشنه بمانند تلف می شوند.

این پیرمرد 90 ساله در پایان از مسئولان که به جمع ما پیوستند تشکر می کند و می گوید: در گذشته ما بارها را تا ایستگاه دوگل کول می کردیم امروز که این جاده و امکانات را داریم شاکریم ،در این لحظه من به زوزه درد پایم که حاصل  این همه پیاده رویی و کمبود امکانات است لبخند تمسخر آمیزی می زنم ومی اندیشم آیا حاضر بودم روزی حتی اجباری این سبک زندگی را انتخاب کنم؟ که مردمان عشایر با عشق انتخاب کردند، رو به مسئولان می گویم این سخت کوشان را دریابید.

ربابه ابراهیمی زن شصت ساله از تمام مهمانان با نان محلی و پنیر و چای پذیرایی کرد و برایش هیچ فرقی بین یک مسئول کشوری با یک فرد معمولی نداشت و ساده زیستی را ترجمه کرده بود. او می گوید: 60 سال است همراه پدرم و افراد خانواده ام زندگی عشایری را تجربه می کنم،از ساری تا هلیاب شوراب پیاده می آمدیم و روزها در راه بودیم،از اوایل خرداد تا 15 شهریور را در این منطقه سپری می کنیم.

ربابه از مدیران درخواست می کند آب مراتع را حفظ کنند و برای جوانان شرایطی را فراهم آورند که ادامه دهنده راه پدران خود باشند.

سیروس نصیری مدیرکل پشتیبانی امور عشایری کشور مردمان عشایر را سخت کوش و پرتلاش معرفی می کند و ادامه می دهد 25 درصد گوشت پروتینی،5 درصد زراعت توسط عشایر تولید و  35 درصد مراتع  کشور در اختیار عشایر است.وی با اشاره به نامگذاری سال 97 به حمایت از کالای ایرانی افزود:زندگی عشایری مصداق کامل این شعار است، هر چادر عشایری یک کارگاه تولیدی  و جلوه ای از اقتصاد مقاومتی است.مدیر کل پشتیبانی امور عشایری کشور با بیان اینکه  کشت و بهره برداری از گیاهان دارویی ،گردشگری عشایری و بوم گردی باید مورد توجه سازمان عشایری قرارگیرد تا در جهت ایجاد درآمد جانبی و تقویت اقتصاد خانواده عشایری گام های مثبت برداشته شود.وی با اشاره به تخصیص اعتبار برای بهبود معیشت و امکانات عشایری افزود: منابع آبی هلیاب شوراب سوادکوه بهسازی و کانال کشی شده است و امروز به بهره برداری می رسد. صابر ذینی مدیر شرکت تعاونی عشایری شهرستان سوادکوه از مزرعه تا سفره را نقطه هدف شرکت تعاونی برشمرد و گفت: بوم گردی و گردشگری عشایری زمینه ساز این است که محصولات عشایری بدون واسطه در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.ذینی با بیان اینکه ترمیم چشمه ها و کانال کشی آب شرب در مراتع هلیاب صورت گرفته ادامه داد:این پروژه با اعتباری بالغ بر 250 میلیون ریال به اتمام رسیده که در این جشنواره افتتاح می شود.

اکنون که از نوشتن فارغ شدم و از پشت میز بلند می شوم درد در پایم می پیچد و به یاد می آورم که من هرگز چنین شرایط سخت را تاب نمی آورم و چگونه است سالیان سال  عشایر این حجم از سختی و مشقت را متحمل می شوند وبا احساس نوستالوژیک برای زمان کوچ لحظه شماری می کنند، و این قشر از جامعه که گمنام مانده اند نگاه و حمایت مسئولان و مدیران را خواستار هستند.