شالیزارهایی که نفس‌های آخر را می‌کشند

از ممنوع شدن ناگهانی کشت برنج در استان گرفته تا بلاتکلیفی در معرفی کشت جایگزین و بی‌مدیریتی در ذخیره‌سازی آب‌های سطحی، دست به دست هم داده تا کشاورزان مازندرانی یکی از سخت‌ترین سال زراعی خود را تجربه کنند.

کشاورزی برای مازندرانی‌ها فقط یک شغل نیست بلکه حیثیت و آبروی مردم این دیار است، شغلی که از آبا و اجدادشان به نسل امروز رسیده و هیچ بحران یا بی‌تدبیری نمی‌تواند جلوی عطش شالیکاری را از کشاورزان مازندرانی بگیرد.

ممنوع کردن کشت برنج به‌علت کمبود منابع آبی وصله ناجور برای شالیکاران، مازندرانی که در طول سال، هر ماه یا هر هفته بارش باران را به‌خود می‌بیند و از رودخانه‌های همیشه جاری برخودار است نباید دچار معضلی به‌نام خشکسالی شود.

یکی از مناطقی که امسال با بحران خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند، اراضی کشاورزی شهرستان میاندورود و بخش گهرباران است که کشاورزان در برابر طرح ممنوعیت کشت شالی تسلیم نشدند و اقدام به نشاء برنج کردند اما در ادامه این خشکسالی بود که حریف شالیکاران شمالی شد. صدها هکتار از اراضی شالیزاری این شهرستان به‌علت خشکسالی و استفاده از آب‌های شور زیرزمینی نفس‌های آخر خود را می‌کشد و در معرض نابودی کامل قرار دارند.

رضا اسدالهی یکی از کشاورزان میاندورودی در این‌باره می‌گوید: از زمان نشاء برنج تاکنون فقط سه مرتبه موفق شدم زمین خود را آبیاری کنم و همین موضوع باعث شد تا شالی در معرض نابودی قرار گیرد. این روزها ساقه‌های برنج باید در آب باشد اما خشکسالی چنین اجازه‌ای به ما نمی‌دهد، بسیاری از اراضی کشاورزی شهرستان میاندورود فقط قابلیت کشت برنج را دارند و تغییر نوع کشت جوابگو نیست.

* به خرید بیمه‌نامه کشاورزی اعتمادی نداریم

فردین گرائیلی دیگر کشاورز میاندورودی به بحث بیمه کشاورزی اشاره کرد و گفت: به خرید بیمه‌نامه کشاورزی اعتمادی نداریم چون بیمه‌ها از سال‌های گذشته در پرداخت حق بیمه به کشاورزان بدقولی کردند.به‌عنوان مثال در سال گذشته برای محصول کلزا بیمه‌نامه خریداری کردم و محصول به‌صورت 100 درصد ازبین رفت اما بیمه فقط 40 درصد تعهد خود را پرداخت کرد. امسال نیز به توصیه مسؤولان زمین‌های شالی خود را بیمه کردیم و با توجه به نابودی نشاء منتظریم ببینیم مسؤولان به تعهد خود پایبند هستند یا خیر.

*تعهد ناچیز

صادق قاسمی دیگر کشاورز میاندورودی با بیان اینکه بیشترین سقف تعهد بیمه برای پرداخت خسارت به اراضی کشاورزی در هر هکتار حدود 8 میلیون تومان است، گفت: سال قبل در یک هکتار زمین کشاورزی حدود 20 میلیون تومان محصول برداشت کردیم که مقدار تعهد بیمه برای جبران خسارات ناچیز است.

در این باره به سراغ مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران رفتیم تا از جزئیات بیمه کشاورزی و معضل خشکسالی سال جاری بیشتر مطلع شویم.

حمید رضوی‌نیا در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با بیان اینکه در تمام استان که شرایط بیمه داشتن به غیر از مناطق خط قرمز که شرایط کاشت نداشتن بیمه انجام می‌شود، اظهار کرد: جایی که آب نداشته باشد از شرایط بیمه‌پذیری شالی برخودار نیست چون در آن قرار نیست برنج کشت شود و شرایط آن را ندارد.

وی با بیان اینکه بیمه‌نامه صادر شده باشد تحت هر نوع خسارتی مانند سیل، سرما، باران‌های سیل‌آسا، زلزله و خشکسالی به کشاورز غرامت تعلق می‌گیرد، افزود: کشاورز اگر بیمه‌نامه خریداری کرده باشد و عوامل طبیعی حادث شود، کارشناسان متشکل از بانک کشاورزی و جهاد کشاورزی از اراضی خسارت دیده بازدید و میزان خسارت را محاسبه می‌کنند.مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران در پاسخ به سؤال فارس مبنی بر اینکه کشاورزان در هر هکتار چه میزان باید بیمه‌نامه خریداری کنند، گفت: به تفکیک ارقام بومی و پُرمحصول چهار گزینه بیمه داریم و در پایین‌ترین اندازه کشاورز می‌تواند 39 هزار و 240 تومان بیمه‌نامه خریداری کند که سهم دولت در آن 126 هزار تومان و تعهدی که دولت دارد در این نوع بیمه یک‌میلیون و 800 هزار تومان است.رضوی‌نیا با بیان اینکه بیمه محصولات کشاورزی بیمه یارانه‌ای و دولتی است، تصریح کرد: کشاورزان می‌توانند یک تن، دو تن، سه تن و چهار تن در هکتار اراضی کشاورزی خود را بیمه کنند.

وی خاطرنشان کرد: گزینه آخر چهار تن در هکتار برای ارقام بومی به‌شمار می‌رود که اگر 685 هزار تومان پرداخت کند سهم دولت نیز 126 هزار توان است اما دولت تعهد می‌دهد  8 میلیون و 400 هزار تومان به کشاورز غرامت پرداخت کند.مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران در پاسخ به این سؤال که کشاورزان بر این باورند در یک هکتار شالیزار حدود 20 میلیون تومان درآمد داشتند و مقدار پرداختی غرامت حق بیمه ناچیز است، تصریح کرد: درآمد کشاورزان در هر هکتار 20 میلیون نیست.

مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران بیان کرد: در برخی از اراضی عامل مدیریت مصرف و توزیع آب علت خشکسالی است و در اثر اقلیم نیست.رضوی‌نیا با بیان اینکه در شهرستان میاندورود آب منطقه‌ای گفت آب نیست و کشاورزی نکنید اما کشاورزان توجه نکردند، تصریح کرد: کشت شالی همراه با بیمه باید در جایی انجام شود که آب وجود داشته باشد.

وی در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه گفته شد در اراضی که آب کمی وجود دارد اما کشت برنج صورت گیرد و پس از کاشت شالی بیمه کنید و از مزایای حق بیمه برخودار شوید صحیح است، پاسخ داد: اینکه کشت کنید و بیمه دریافت کنید روش نادرستی است.رضوی‌نیا با بیان اینکه 19 هزار هکتار از مزارع مازندران بیمه عمومی شده‌اند، اظهار کرد: در شهرستان میاندورود 2 هزار و 600 هکتار اراضی کشاورزی تحت پوشش بیمه رفته است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط استان موافقت بیمه تضمین تولید را فقط برای مازندران گرفتیم و این بیمه با دیگر بیمه‌ها تفاوت دارد یعنی پس از انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی و هرگونه خسارتی که باعث کاهش تولید در واحد سقف شود مشمول بیمه تضمین تولید می‌شود.

*در حال بررسی میزان خسارات خشکسالی هستیم

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز در خصوص سطح زیر کشت برنج در اراضی کشاورزی مازندران و میزان خسارات بوجود آمده به خبرنگار فارس گفت: در حال بررسی میزان خسارات خشکسالی به اراضی کشاورزی هستیم و هنوز به جمع‌بندی کامل نرسیده‌ایم.

عزیزاله شهیدی‌فر اظهار کرد: از 213 هزار هکتار اراضی شالیزاری مازندران 192هزار هکتار نشاءکای شده است.

وی با بیان اینکه 47 هزار هکتار کشت مکانیزه و 145هزار هکتار نشاء سنتی صورت گرفته است، افزود: 6 هزار هکتار از اراضی کشاورزی مازندران احتمال اینکه کشت برنج نشود، وجود دارد.معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه  14هزار هکتار از اراضی شالیزاری استان تحت استرس شدید آبی قرار دارند، تصریح کرد: برای اراضی که به‌علت خشکسالی قابلیت کشت برنج را ندارند کشت جایگزین پیشنهاد دادیم.

*صنعت از ما گرفته شد، کشاورزی هم

محمد دامادی نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی نیز چندی پیش گفت: ظرفیت سد شهید رجایی در پایین‌ترین حد قرار گرفت و اگر نمی‌شود آب تامین کرد در صندوق حمایت بحث بیمه با جدیت پیگیری شود چرا که کشاورز امسال را از دست داد سال‌های دیگر را هم برای کشاورزی از دست می‌دهد.

وی در خصوص حواشی به‌وجود آمده در خصوص انتقال سرشاخه‌های رودخانه تجن به سمنان گفت: به رئیس جمهور گفتیم آب سد شهید رجایی را به سمنان برای ویلانشینان ببرید که چه شود؟ آیا باید تمام امکانات باید به منطقه خود برده شود.نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: صنعت را که از ما گرفته شد و کشاورزی هم دچار مشکلات فراوانی است و وزارت جهاد کشاورزی باید برای کشاورزی مازندران تصمیمات جدی بگیرد.