زائران چه وقت «حاجي» مي‌شوند

حرف آنلاین:مسير ۱۸كيلومتري مكه به عرفات عمدتاً توسط اتوبوس‌هاي تعيين شده طي مي‌شود، اما اتوبوس تنها وسيله نقليه ممكن نيست، چند سالي است كه منوريل پيشرفته‌اي هم درست شده كه قطارهاي چيني آن در اين يك هفته وظيفه انتقال حجاج را برعهده دارد.

سه ميليون زائر جهان اسلام كه ۶۴ هزار نفر آن ايراني هستند، از عصر فردا (پنج شنبه ۸ ذي‌الحجه) راهي عرفات شده و از ظهر تا غروب روز جمعه را در عرفات وقوف مي‌كنند و روز شنبه عيد «قربان» خواهد بود.

يكي از سؤال‌هايی كه در ذهن شكل مي‌گيرد اين است كه جمعيت عظيم حجاج چگونه از مكه به عرفات منتقل مي‌شوند؟ برخي از حجاج صبح فردا پياده از مكه به طرف منا مي‌روند. هم اكنون منا متصل به مكه و در مجاورت منطقه عزيزيه (جايي كه بيشتر زائران ايراني در آنجا اسكان دارند) قرار دارد. سپس ظهر فردا باز پياده خود را به عرفات مي‌رسانند.

بيشترين سهم انتقال زائران بر عهده اتوبوس‌هاست، چنانچه زوار ايراني هم همگي اين مسير ۱۸ كيلومتري را توسط اتوبوس سقف باز براي مردان و سقف پوشيده براي بانوان طي مسافت كرده و خود را به عرفات مي‌رسانند. سرزميني كه آدم در آنجا توبه كرد و حوا را دوباره یافت. سرزميني كه ياد و بوي سالار شهيدان به مشام اهل دل مي رسد و خداوند هم تا ابد ابتدا به زوار او مي نگرد و بعد به حاجيان در عرفه. سرزميني كه براي ساعاتي مزين به قدوم با بركت و سراسر نور يادگار انبياء و ائمه حضرت ولي عصر(عج) است.

تا چهار سال پيش زائران اين مسافت ۱۸ كيلومتري مكه تا عرفات را ساعت‌ها در ترافيك انبوه سپري مي‌كردند؛ اما با قرار دادن جاده‌اي ويژه به زائران ايراني كه اصطلاحا حمل و نقل ترددي گفته مي‌شود ديگر از آن ترافيك خبري نيست و حداكثر زمان رسيدن زائران از مكه تا عرفات ۶۰ دقيقه بيش نيست.

غروب روز جمعه نيز زائران از عرفات سوار ماشين شده و به مشعرالحرام مي‌روند؛ اين مسافت نيز كمتر از يك ساعت وقت نياز دارد (در سال‌هاي قبل كه ايرانيان داراي حمل و نقل ترددي نبودند اين مسافت بيش از ۵ تا ۷ ساعت وقت زائران را مي‌گرفت) به هر حال؛ مردان شب با اتوبوس‌ها وداع كرده و رحل اقامت بر خاك‌هاي مشعر مي‌نهند تا شبي پر رمز و راز را بي‌سرپناه و حداكثر فقط بر حصيري ساده تا صبح به سر برند؛ چه آنكه پروردگار متعال در قرآن كريم بر ذكر در اين شب و مكان تاكيد ويژه فرموده است؛ (فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ).

اما مناسك بانوان در مشعر كمي متفاوت‌تر است؛ آنان مي‌توانند‌‌ همان شبانه از مشعر بگذرند و در منا اقامت كنند. بانوان ايراني نيز همگي با اتوبوس‌هاي ويژه به همراه مديران كاروان كه خود حج انجام نمي‌دهند دقايقي در مشعر توقف و بلافاصله وارد منا مي‌شوند و شبانه رمي جمره عقبه (شيطان بزرگ) مي‌كنند، با اين حساب از مردان چند قدم پيشي گرفته‌اند!

اما مردان تا طلوع آفتاب در مشعر مي‌مانند و سپس فاصله چند كيلومتري آن تا منا را با ازدحام جمعيت يك الي دو ساعت طي كرده و صبحانه روز عيد را در چادرهاي منا سرو مي‌كنند. (حجاج در منا داراي محل مشخص اند و در چادرهايي كه از سال گذشته تهويه و كولر آن مطلوب‌تر شده، استقرار مي‌يابند.)

از اينجا نيز يكي از حكمت‌هاي اينكه مديران كاروان نمي‌توانند و نبايد مناسك حج را انجام دهند مشخص مي‌شود؛ چه آنكه شب را بايد به همراه بانوان باشند و نمي‌توانند در مشعر وقوف كنند. پس از صبحانه مردان فاصله ۳/۵ كيلومتري چادرهاي ايراني تا جمرات را پياده طي كرده و با اقتدا به ابراهيم خليل هفت سنگ به شيطان بزرگ زده و در كمال خستگي فاصله رفت را برمي گردند.

خادمان كاروان و ذابحين ايراني با دقت براي تك تك زائران گوسفندي در کشتارگاهي كه در نزديكي منا است، ذبح می كنند و پس از آن مردان موهاي سرخود را تراشيده و بانوان نيز ناخن و چند تار مو! و با اين عمل شادي بر لب‌ها نقش بسته و زائر «حاجي» مي‌شود. البته بيتوته (ماندن در شب) در منا در شب‌هاي يازدهم و دوازدهم؛ رمي جمرات سه گانه در آن دو روز و انجام اعمال (طواف – نماز – سعي – طواف نساء و نماز آن) در روزهاي بعد پايان بخش يك عمر انتظار و پنج روز معاشقه و شيدايي است./مهر