راهی جز انتقال آب خزر نیست؛ مرغ محیط‌زیست یک‌پا دارد!

درحالی‌که سازمان جنگل‌ها با انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی مخالف است، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: سازمان جنگل‌ها پیش‌ازاین مخالفت خود را اعلام نکرده بود اما به‌هرحال بر اساس ارزیابی‌های وزارت نیرو هیچ راهکار دیگری به‌جز انتقال آب از دریای خزر برای جبران خشک‌سالی فلات مرکزی کشور وجود ندارد.

موضوع انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی کشور برای نخستین بار به‌صورت جدی در دولت نهم مطرح شد اما به دلیل انتقادات واردشده به این طرح و نبود ارزیابی‌های زیست‌محیطی اجرای آن به تعویق افتاد تا اینکه پس از گذشت حدود هفت سال حسن روحانی – رئیس‌جمهوری ایران – سال گذشته اعلام کرد که دولت آمادگی کامل برای انتقال آب دریای خزر را دارد. سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز همان زمان اعلام کرد که این اقدام با رعایت ضوابط زیست‌محیطی اشکالی ندارد.

از سال گذشته که طرح انتقال آب دریای خزر به‌صورت جدی توسط رئیس‌جمهوری مطرح شد و کارشناسان بسیاری نسبت به تبعات زیست‌محیطی و اقتصادی آن هشدار دادند. عبدالرضا کرباسی – استاد محیط‌زیست دانشگاه تهران – که طی دوره‌ای معاون محیط‌زیست دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست بود – در گفت‌وگو با ایسنا توضیح داده بود که انتقال آب دریای خزر توجیه اقتصادی ندارد. از سوی دیگر دریای خزر یک محیط بسته است و طی سال‌های اخیر به دلایل مختلف بخش بیولوژیک آن تا حد زیادی از بین رفته است و هر نوع تنش زیست‌محیطی دیگر برای این دریا می‌تواند سبب نابودی کامل این پهنه آبی شود.

اما بااین‌وجود عیسی کلانتری – رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست – طی روزهای اخیر با انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی کشور موافقت کرد. این تصمیم با مخالفت صریح منابع طبیعی مازندران روبه‌رو شد. ازجمله دلایل مخالفت منابع طبیعی این بود که بیش از ۱۱ کیلومتر از مسیر پیشنهادی انتقال لوله آب از جنگل‌های هیرکانی عبور می‌کند. از سوی دیگر در طول مسیر پیشنهادی پنج ایستگاه پمپاژ در حوزه استان مازندران پیش‌بینی‌شده اما هیچ‌گونه امکان مطالعه نقشه قابل‌بررسی برای نحوه انتقال نیروی برق به این ایستگاه‌ها در مناطق جنگلی داده نشده است.

در پاسخ به این اظهارات مسعود تجریشی – معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: یک خط لوله نفت در مسیر ری – نکا وجود دارد که قرار است انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی نیز از همین مسیر انجام شود بنابراین مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست برای همین مسیر است و وزارت نیرو نمی‌تواند برخلاف مجوز ما عمل کند.

وی ادامه می‌دهد: ما همچنین از وزارت نیرو خواسته‌ایم که اگر قرار است خط انتقال برق در جنگل نصب کنند حتماً باید از زیر جنگل این اقدام رخ دهد و مسیرهای خاک‌برداری و مکانی که قرار است خاک به آن منتقل شود را به ما اعلام کنند.

تجریشی با اشاره به اینکه چنانچه وزارت نفت با انتقال آب از خط لوله نفت موافقت نکند مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست لغو می‌شود، تصریح کرد: اگر قرار باشد درختی به‌طور مثال برای ایستگاه پمپاژ قطع شود خود وزارت نیرو باید مجوز قطع درخت را از منابع طبیعی بگیرد. تجربه من نشان داده است که منابع طبیعی در هیچ‌کدام از پروژه‌ها با قطع درخت مخالفت نمی‌کند و البته پیش‌ازاین به ما اعلام نکرده بودند که با انتقال آب دریای خزر مخالف هستند.

به گفته تجریشی قانون این اجازه را به سازمان جنگل‌ها داده است که در صورت موافقت با قطع درخت خسارت آن را تعیین و پس از دریافت خسارت اقدام به درختکاری کند.

وی در ادامه با تائید این نکته که پساب و شورآبه انتقال آب به دریای خزر منتقل می‌شود، می‌گوید: این فرایند سبب شورتر شدن آب دریای خزر نمی‌شود.

معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا راه‌حل‌های جایگزین و به‌صرفه‌تری برای جبران کمبود آب در نقاط خشک کشور وجود ندارد، توضیح می‌دهد: تمام این سوال‌ها را ما پیش از موافقت با انتقال از وزارت نیرو به عنوان متولی آب در کشور پرسیده‌ایم و وزارت نیرو به‌صراحت به ما پاسخ داد که تمام راه‌حل‌های جایگزین را بررسی کرده است اما هیچ راهکاری به‌جز انتقال آب از دریای خزر وجود ندارد بنابراین محیط‌زیست نمی‌تواند اصرار کند که وزارت نیرو راه دیگری را انتخاب کند.