دوئل هشدار و انکار

گسترش فعالیت واحدهای لبنی سنتی با نادیده گرفتن تذکرها

 

واحدهای عرضه لبنیات سنتی درحالی رشد قارچ گونه‌ای درجامعه پیدا کرده‌اند که سازمان دامپزشکی بارهادرباره احتمال انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و دام ازطریق مصرف این محصولات هشدارداده است. با وجود آنکه سازمان دامپزشکی بارها اعلام کرده  با عرضه هرگونه شیرخام و محصولات لبنی سنتی (فله ای و غیرپاستوریزه) مخالف است و مصرف این محصولات احتمال انتقال برخی بیماری‌های مشترک بین انسان و دام از جمله تب مالت را افزایش می‌دهد، اما روز به روز بر تعداد واحدهای فروش لبنیات سنتی افزوده می‌شود. در این میان مطرح شدن مباحثی مانند استفاده از پالم در لبنیات سبب شده تبلیغات گسترده ای درباره استفاده از شیر و لبنیات محلی (غیرپاستوریزه؛ فله ای و سنتی) تحت عنوان اینکه این محصولات به شکل طبیعی و ارگانیک تولید می شود و از کیفیت بالاتری برخوردار است، انجام شود. این درحالی است کارشناسان یکی از عوامل انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و دام را مصرف این محصولات عنوان می‌کنند در همین زمینه داریوش جهان پیما، مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور به مردم توصیه می‌کند: از شیر و محصولات لبنی سنتی که به شکل فله ای و غیر پاستوریزه عرضه می شوند، استفاده نکنند زیرا این اقدام از جمله مخاطرات جدی برای سلامت جامعه انسانی به شمار می‌رود. نکته قابل توجه در این میان آن است که روز گذشته اولین همایش لبنیات صنفی، بررسی فرصت‌ها و چالش‌ها برگزار شد که به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان لبنیات تهران  یکی از اهداف این همایش برطرف کردن سوتفاهماتی بود که در زمینه مصرف لبنیات سنتی در کشور وجود دارد. علی رجبی در این زمینه به خبرنگار مهر درباره اینکه با وجود مخالفت سازمان دامپزشکی کشور چرا عرضه لبنیات سنتی ادامه دارد و شاهد گسترش توزیع این محصولات هستیم؟، گفت: فقط فرآورده‌های خام دامی (شیرخام) زیر نظر سازمان دامپزشکی و لبنیات سنتی زیر نظر مجموعه وزرات بهداشت است. وی با بیان اینکه با ابلاغ دستورالعمل واحدهای لبنی صنفی از سوی مرکز سلامت محیط کار و اتحادیه ما تدوین شده، بسیاری از این مشکلات موجود در این بخش، حل خواهد شد، افزود: دامپزشکی می‌گوید نباید این محصولات در جامعه مصرف شود اما  باید با این دید نگاه کرد که در تمام دنیا، مصرف لبنیات سنتی با توجه به ذائقه مردم درحال افزایش است اما در کشور ما متاسفانه برعکس عمل می‌شود، ما می‌خواهیم این سوتفاهم را برطرف کنیم. رجبی ادامه داد: در مورد شیرخام با دامپزشکی مشکل داریم، الان دستگاه و تجهیزاتی تولید شده که در آن واحد  شیر را پاستوریزه می‌کند،  مشکل ما پاستوریزه کردن بوده که برطرف شده است.پرسشی که در این میان مطرح می‌شود آن است که سایر دستگاه‌های نظارتی از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با عرضه لبنیات سنتی در جامعه موافق هستند؟ آیا سلامت این محصولات مورد تایید آنان است؟ در این راستا، سلیمان عباسی، معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، به پرسش‌های مذکور پاسخ می‌دهد.  وی با بیان اینکه ما سعی می‌کنیم  این مساله هم به لحاظ بهداشتی بررسی بیشتر و هم کیفیت مواد غذایی حفظ  شود ضمن اینکه کیفیت محصولات  دست خوش تغییرات و مصرف آنها باعث انتقال بیماری نشود، می‌گوید: تاکنون گزارشی در این زمینه داده نشده و این نشان می‌دهد در این اماکن هم نظارت دقیق وجود دارد.عباسی ادامه می‌دهد: اگر احیاناً در برخی موارد، گزارشی در این زمینه شده باشد تعداد آن بسیار محدود است، ولی می‌توان با آموزش، رعایت مسائل بهداشتی، کیفیت این محصولات را افزایش و سپس آنها را در اختیار مردم قرار داد. این مقام مسئول با اشاره به  راه اندازی آزمایشگاه سیار و ارائه محصولاتی با کیفیت برتر به مردم، افزود: این پیشنهاد ارائه شده، قطعا نیاز به برگزاری جلسه کارگروه خواهد داشت؛ کارگاه‌های تولیدی چه در منزل و چه در هر مکانی که تولید می‌کنند، باید مکانشان اعلام شود تا کارشناسان بهداشت و درمان با حضور در این واحدها بر کار آنها نظارت کنند.

وی تاکید می‌کند: این اقدام  نیاز به برگزاری یک جلسه جدی دارد، ما هم پیگیری می‌کنیم یک جلسه حساب شده و طراحی شده برگزار شود، سپس هماهنگی‌های لازم  با مسئولان بهداشت و درمان صورت بگیرد تا کارشناسان مربوطه وضعیت واحدها را بررسی کنند، اگر این کارشناسان شرایط واحدها را  از نظر بهداشتی تأیید کردند آنها می‌توانند محصولاتشان را به بازار عرضه کنند.

عباسی به این پرسش که یعنی درحال حاضر واحدهایی که فعالیت می‌کنند، تأییدیه بهداشت ندارند؟ پاسخ می‌دهد: تاییدیه دارند، هدف این است که تولید در این واحدها کاملاً با برنامه، ثبت شده و دارای اساسنامه بهداشتی باشد مثل سایر لبنیات‌هایی که در سیستم‌های فنی و با تکنولوژی تهیه می‌شود در این واحدها  هم همان نظارت انجام شود.

مشاور وزیر بهداشت درباره اینکه سازمان دامپزشکی به شدت مخالف این مساله است وموضع خود را نیز به طور صریح اعلام کرده است، ادامه می‌دهد: این موارد نیاز به یک بررسی جدی دارد، بهداشت و درمان هدفش این است که مواد غذایی با کیفیت بهتر در اختیار مردم قرار داده شود و هر مرکزی که تولید می‌کند حتماً باید شناسنامه داشته باشد، خود را به مرکز بهداشت معرفی کند و استانداردهای لازم را داشته باشد؛ اگر این استانداردها را داشته باشد اجازه تولید پیدا می‌کند.

عباسی می‌افزاید: اگر نظارت بهداشتی روی این محصولات نباشد و باعث انتقال بیماری شود، قطعاً مشکلاتی را ایجاد می‌کند و بازتاب منفی در جامعه نسبت به آن محصولات غذایی در جامعه ایجاد می‌شود.

وی تاکید می‌کند: در این زمینه نیاز است که  نشست کارگروه تشکیل شود و که اساسنامه، مسائل فنی و  راهکارهای مربوطه مورد توجه و بررسی قرار بگیرد که اگر هم قرار است تولیدی انجام  شود یک تولید بسیار درست و اساسی باشد تا اطمینان مردم سلب نشود.

عباسی درباره اینکه آیا سازمان دامپزشکی هم در این کارگروه حضور دارد؟ می‌گوید: دوستان می‌توانند سازمان دامپزشکی را هم دعوت کنند چون مبحث شیرخام مربوط به دامپزشکی است.

به نظر می‌رسد وزارت بهداشت قرار نیست موضع شفاف و صریحی را در این زمینه اتخاذ کند، نکته مهم دیگری که در این زمینه وجود دارد آن است که چرا با وجود ریسک بالایی که عرضه و مصرف لبنیات سنتی دارد، از طرفی امکان تولید محصولات پاستوریزه شده نیز فراهم است، مسئولان تمرکز خود را بسوی تولید فرآورده‌های صنعتی با کیفیت بالا نمی‌برند و روشی را برمی‌گزینند که احتمال خطر در آن قابل کنترل نیست.

قاعدتا، تولید محصولات لبنی پاستوریزه شده و صنعتی هم خالی از ایراد نیست اما هزینه تولید این محصولات بیشتر از انواع سنتی آنهاست و طبیعی است که عده‌ای تمایل به تولید محصولات سنتی داشته باشند بنابراین بهتر است مسئولان بر روی حل مشکلات موجود در تولیدات فرآوری شده متمرکز شوند تا سلامت جامعه به خطر نیفتد.