جنگل را از بعد گردشگری ببینیم

عباد طیبی سیف کتی/ بدون شک طبیعت ایران و جنگل های هیرکانی که به گفته کارشناسان و مسئولان سازمان جنگل ها، میلیون ها سال قدمت داشته و گونه های نادر گیاهی در آن وجود دارد، گونه های متنوع جانوری و دشت هایی سرشار از گیاهان دارویی، محیطی مناسبی را برای راه اندازی تورهای علمی دانش آموزی و دانشجویی و حضور محققان مراکز علمی داخلی و خارجی فراهم آورده است.

بر اساس آمار رسمی در شمال کشور، ۸۸ پارک جنگلی شناسایی شده وجود دارد که مساحت کل آنها 50 هزار و 193 هکتار که 53 پارک جنگلی فعال، با مساحت 34 هزار و 602  هکتاراست اما بهره چندانی در حوزه گردشگری از این پارک ها برده نمی شود.

باید نگاه به جنگل از بحث بهره برداری به شکل چوب خارج وبه سمت استفاده چندجانبه گردشگری وتوسعه پایدار برود.واز طرحهای مشارکتی با جوامع محلی برای حفاظت استفاده کرد. اگرنه تقریبا جنگل اقتصادی باقی نمانده که بخواهد بهره برداری شود یا نشود.طرحهای نابود کننده که بدون رعایت ومطالعات علمی اجرا شدندومیشوند نیزازعوامل اصلی نابودی هستند اگر نه تنفس بدون مطالعات کارشناسی جامع و منطقه ای،هیچ دردی را دوا نمی کند.

به هرحال این زمرد یکتای کهن، سرمایه ملی ما محسوب می شود و هرطرحی که اجرا می شود باید خط قرمزها را رعایت کند، جنگل تنها درخت و چوب نیست بلکه زیست بومی غنی از موجودات زنده است.

به منظور حفاظت از جنگل ها ی هیرکانی که ارزشمند ترین ذخایر طبیعی و اکولوژیکی کشورما محسوب می شوندتامشخص شدن تکلیف طرح تنفس بهترین راه این است که وزارتخانه ها، سازمان ها و ارگانهای ذیربط اکیداً از صدور مجوز به هر شکلی برای فعالیت های صنعتی و معدنی در حریم جنگل ها خودداری نمایند و پروانه ها و مجوز به هر شکلی برای فعالیت های صنعتی و معدنی در حریم جنگل ها خودداری نمایند و پروانه ها و مجوز های صادره قبلی نیز منتفی اعلام شود.

هنگام بروز آفات خطرناک یا آفات دیگر در منطقه به جای سمپاشی گونه های درختان جنگلی به روش های سنتی  کمیته ای متشکل از استادان دانشگاه ها و متخصصان ذیربط (حشره شناسان، گیاه شناسان، بوم شناسان و …) تشکیل و در مورد چگونگی دفع آفات  ذیربط  بر طبق نظر آنان اقدام شود.

برای حفاظت از  جنگل های هیرکانی از هر نوع خطری که آنها را تهدید می کند از تجربیات کشورهایی که سهم جنگل نسبت به مساحت آنها رقم بالایی است استفاده شود. به هر حال تأمین اعتبار کافی برای استخدام نیروهای کارآمد و محافظ جنگل ها و تقویت یگان های محلی و استفاده از پیشرفته ترین تجهیزات رصد جنگل ها نهایت ضرورت را دارد.از ورود دام ها به جنگل های هیرکانی محافظت شده و در قسمت هایی که شمشاد وجود دارد و هم اکنون در حال نابودی هستند، ممانعت به عمل آید.برای شخصیت های حقیقی و حقوقی که به صورت عمدی یا غیرعمد به این ذخایر گرانبها آسیب می رسانند، مجازاتهایی بازدارنده تعیین شود.

برنامه جامع صیانت از جنگل های شمال کشور که در تاریخ دوازدهم شهریور 1382 از تصویب هیأت دولت گذشته است بازنگری قرار گیرد و عملکرد آن ارزشیابی شود سپس نکات اساسی مزبور به صورت لایحه ای برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارائه شود.

گونه های درختان جنگلی در شرف انقراض به دقت شناسایی و برای حفاظت از آنها از تجربیات متخصصان کشورهای پیشرفته استفاده شود.

ایجاد باغی گیاه شناسی (مختص گونه های جنگل تای هیرکانی) در سایر نقاط کشور که شرایط اقلیمی آن مشابه مناطق رویش این گونه ها باشد نهایت ضرورت را دارد. در کشور استرالیا از حدود 100 سال پیش نسبت به ایجاد یک باغ گیاه شناسی متشکل از اغلب گونه های گیاهی منحصر به فرد دنیا که در شرایط آب و هوایی ملبورن امکان پرورش آنها وجود داشته است، اقدام کرده اند و این باغ یکی از جاذبه های گردشگری مهم شهر ملبورن است و دانشجویان  و پژوهشگران علاقه مند دنیا برای مشاهده ویژگیهای گیاهان مورد تحقیق خود به جای مسافرت به خاستگاه اصلی گونه ها به استرالیا سفر می کنند.

همان طور که حفظ آثار باستانی و گنجینه های فرهنگی به جا مانده از هزاران سال قبل برای معرفی فرهنگ و تمدن این مرز و بوم مهم است، صیانت از جنگل های گرانبهای به جا مانده از دوران سوم زمین شناسی که قدمت آن ها به چندین میلیون سال بر می گردد و در بردارنده هزاران نوع گونه های نادر و منحصر به فرد درختان جنگلی است از نهایت اهمیت برخوردار است. این ذخایر ارزشمند را از روی عدم آگاهی صرفاً به خاطر کسب درآمدهای ناچیز به باد ندهیم که نسل های آینده ما را نخواهند بخشید.