تاریخ محلی؛ گامی در جهت شناخت خرده فرهنگ‌های منطقه‌ای

حرف آنلاین:

فاطمه عربی/علم تاریخ، گرایش های متعدد و گوناگونی دارد که یکی از مهم ترین گرایش های آن، تاریخ محلی است. در تاریخ محلی آنچه که برای مورخان محلی مهم “موضوع ” است. زندگی مردم معمولی که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. موضوع خوب در تحقیقات تاریخی باید پاسخگوی ضرورت های گفتمان زمان حال باشد. تاریخ محلی بر شناخت خرده فرهنگ های بین مناطق تاکید دارد و با مطالعه خرده فرهنگ های منطقه ای می‌توان به گفتمان فرهنگی نزدیک شد. تاریخ محلی سبکی از تاریخ نگاری است که در اروپای قرن بیستم به شیوه ای از تاریخ نگاری اطلاق شد. البته این دانش در جهان ایرانی و اسلامی از پیشینه و سنتی پایدار برخوردار بود.اما تاریخ محلی در سنت های قدیم و جدید تفاوت هایی دارد. سنت جدید تاریخ محلی به واسطه تحولات سیاسی و اجتماعی اروپای پس از جنگ جهانی درغرب مطرح شد و مباحثی چون کاربردی کردن تاریخ، استفاده از دستاورد سایر علوم در تاریخ و شنیده شدن روایات تمامی طبقات و گروه هایی اجتماعی از تاریخ را رونق بخشید. تاریخ محلی به عنوان دانشی مدرن و آکادمیک از سال1948 میلادی در دانشگاه لستر انگلستان راه اندازی شد و بر محورهای کاربردی و نوین در تاریخ محوریت بخشید.در ایران این گرایش نوین از سال1386در دانشگاه اصفهان تاسیس شد تا پژوهش به شیوه نوین در تاریخ محلی را در نقاط مختلف ایران به کار گیرد.نخستین همایش بین المللی تاریخ محلی مازندران و پنجمین نشست تاریخ محلی ایران در مجتمع پردیس نیروی انتظامی مازندران برگزارشد.این نشست یکروزه در فضایی کاملا علمی و در دو نوبت صبح و عصر برگزار که بخش اول آن سخنرانی و بخش دوم مقاله ارایه شد.طبق برنامه قرار بود در نخستین همایش بین المللی تاریخ محلی مازندران مهمانان خارجی از کشورهای امریکا، آلمان، روسیه و گرجستان که مقاله آنها در همایش پذیرفته شد شرکت کنند، که طبق گفته دبیرانجمن به دلیل موانع و مشکلات مالی نتوانستند در همایش شرکت کنند.

رشته تاریخ محلی در مازندران راه اندازی شود

حسین اسلامی محقق و پژوهشگر مازندرانی در این مراسم با بیان اینکه مازندران تکه ای از پازل ایران است که تنها زیر لقای پرچم ایران معنا پیدا می‌کند، گفت: آنچه که برای ما مهم تلقی می‌شود،عزت و پایمردی ایران اسلامی است.رئیس پژوهشکده ساری شناسی بر ضرروت تاسیس رشته تاریخ محلی در مازندران تاکید کرد و افزود: تاریخ محلی، تاریخ مردم است و هدف تاریخ محلی شنیده شدن و ضبط تاریخ نواحی مختلف ایران است.دیگر سخنران این مراسم استاندار مازندران بود که معاون سیاسی ایشان به نیابت از استاندار در مراسم حضور پیدا کرد. علی‌رضا یونسی رستمی که خود از پژوهشگران عرصه تاریخ محلی مازندران است با با بیان اینکه مازندران مهد تمدن هزاران ساله ای که به دیارعلویان لقب گرفته است، تصریح کرد: مازندران سرزمین دانشمندان بزرگی است که هریک در ادوار وعرصه های مختلف علمی، هنری و ورزشی زبانزد بودند.وی مازندران را زادگاه آرش و فریدون وسرزمین‌ لله‌وا، کتولی، مرزبان‌نامه، قابوس‌نامه و… دانست وافزود: تاریخ زمانی معنا پیدا می‌کند که گذشته، حال و آینده را در خود داشته باشد و البته تاریخ را گفت و شنود بی پایان حال و گذشته معنا کرند.یونسی حفظ فرهنگ جامعه را در گرو وقایع تاریخی دانست که بسیاری از آداب و رسوم از گذشتگان به ما رسیده است.وی ادامه داد: تاریخ پیش از آنکه به فرد تعلق داشته باشد به جامعه ارتباط دارد، تاریخ‎نگاری و پژوهش‌های محلی به دلیل استفاده از آن برای نگارش تاریخ کلی مردم ، مورد استفاده قرار می‌گیرد.این مسئول با اشاره اینکه جای جای مازندران اطلاعات مهمی را از تاریخ محلی استان در خود جای داد، گفت: برگزاری همایش تاریخ بین‌المللی محلی مازندران فرصتی است که تمدن هزاران ساله مردم مازندران به نمایش گذاشته شود و اسرار و ماندگاری مازندران، هنر و فرهنگ این دیار به خوبی معرفی شود.علی رمضانی پاچی- دبیر علمی همایش نیز با بیان اینکه گرچه ما معتقدیم تاریخ مربوط به گذشته است، افزود: علم تاریخ باید به روز شود.وی تاریخ محلی را شیوه ای از نگارش تاریخی دانست که تنها به مکان و محلی خاص محدود می‌شود.رمضانی با اشاره به فراخوان همایش که از مهر ماه اعلام شد و تا پایان آذرماه نیز ادامه داشت، گفت:173 چکیده دریافت شد که از این تعداد 10چکیده مربوط به سایر کشورها بوده است.وی بیان کرد: در پایان125 اصل مقاله با محوریت مازندران به دبیرخانه رسید که شش مقاله خارجی بود.دبیر نخستین همایش تاریخ محلی مازندران با بیان اینکه پس از ارزیابی مقالات،34 مقاله برای چاپ در مجموعه مقالات جلد اول به چاپ رسید، گفت: بقیه مقالات پس از ارزیابی نهایی در جلد دوم به چاپ خواهند رسید.

* 70 درصد مقالات پذیرفته شده خارج از مازندران بود

رئیس انجمن تاریخ محلی ایران نیز با اشاره به استقبال خوب شرکت کنندگان در نخستین همایش بین المللی تاریخ مازندران، گفت: مازندران کانون باور تاریخ محلی است.پروفسور مرتضی نورایی با بیان اینکه 70 درصد مقالات پذیرفته شده توسط غیرمازندرانی ها نوشته شد، افزود: وجود مشارکت‌کنندگان در این نشست نشان می‌دهد که همه کشور برای تاریخ مازندران دغدغه دارند.وی ادامه داد: اگر همکاری فرهیختگان و فارغ التحصیلان تاریخ محلی نبود ما قادر به برگزاری این همایش درسطح بین المللی نبودیم. نورایی یادآورشد: دغدغه اساسی که در دپارتمان تاریخ محلی داریم نیاز به بررسی بیشتر دارد به این دلیل که با توسعه تاریخ محلی بسیاری از معضلات اجتماعی کاهش پیدا می‌کند.وی با اشاره به توسعه روز افزون شهرک ها در کشور که با فرهنگ و تاریخ محلی مغایرت دارد، بیان کرد:هویت فرهنگ همبستگی مربوط به یک منطقه و محل است.این تاریخ شناس برجسته کشور ادامه داد: تاریخ موثر تاریخی است که در زندگی انسان نقش دارد، تاریخ محلی کمک می‌کند که فرد احساس دو جانبه با محیط داشته باشد و با این احساس، بزهکاری اجتماعی در مناطق کشور کاهش پیدا می‌کند.وی تاکید کرد: برای توسعه فرهنگ محلی نیاز است که همه جای کشور مورد توجه قرار گیرد ونتایج این تحقیقات باید منجر به توسعه فرهنگ اجتماعی در کشور شود.رئیس انجمن تاریخ محلی ایران با بیان اینکه با برگزاری این نشست‌ها باید تلاش کنیم که جوانان وارد مباحث علمی شوند، تصریح کرد: این همایش فرصتی ایجاد کرد که طلسم ریش‌سفیدی در ارایه مقاله شکسته شد.در بخش نخست این نششست پس از اهدا فرش دستبافت به پروفسور نورایی از کتاب نخستین همایش بین المللی تاریخ محلی مازندران رو نمایی شد.این کتاب به کوشش علی رمضانی پاچی در700صفحه و در دو بخش فارسی و انگلیسی به چاپ رسید. همچنین مقاله تنها عضو شرکت کننده خانه مطبوعات استان- مهدی زمانی نیز در این همایش پذیرفته شد.