بیمه محصولات کشاورزی، امنیت یا خسارت

گروه اقتصادی: کشاورزی در این روزها به دلیل نوسانات شدید دمایی بسیار حساس است به طوری که حتما باید بیمه محصولات کشاورزی انجام شود اما در بسیاری از موارد بیمه گذاران در پرداخت خسارت بیمه تعلل می‌کنند که همین امر موجب شده تا کشاورز تمایل کمتری به بیمه کردن داشته باشند به طوری که در هفته گذشته به دلیل سیلاب فصلی که در سوادکوه رخ داد این بخش‌های زمین کشاورزی بیمه نبود. سرمازدگی ، سیل و خشکسالی در سال های گذشته خسارت های زیادی را به کشاورزان تحمیل کرده است و دراین شرایط جای خالی حمایت های بانکی و بیمه ای کشاورزی بیش از هر زمان دیگر مشاهده می شود. بخش کشاورزی از اهمیت زیادی در کشور برخوردار است و 25درصد از اشتغالزایی کشور دراین بخش صورت می گیرد. این در حالی است که با دلسردی کشاورزان شاهد کاهش تمایل آنها به اشتغالزایی در این حوزه و خودکفایی در محصولات کشاورزی خواهیم بود. همچنین این وضعیت باعث افزایش مهاجرت کشاورزان از روستاها به شهرها نیز می شود. بیمه یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که می‌تواند کشاورزان را به تولید دلگرم و امیدوار کند، چرا که حوزه کشاورزی بخشی بسیار پرریسک است و در معرض حوادث طبیعی و تنش‌های محیطی زیادی قرار دارد به‌گونه‌ای که هر آن ممکن است آسیب‌های چشمگیری به تولیدات بخش وارد شود؛ بنابراین باید ابزاری وجود داشته باشد که به کشاورزان اطمینان دهد، سختی کشت و تولید را به جان بخرند و اگر حادثه‌ای پیش بینی نشده و ناگوار رخ داد تولیدکننده زیان نکند و دلسرد نشود.

محمد اسماعیلی رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سوادکوه در گفت و گو با حرف مازندران، درباره خسارت سیل هفته گذشته به کشاورزان شالیکار، گفت: به ۵۰ الی ۸۰ هکتار از اراضی شالیزاری زمین‌های کشاورزی بین ۵۰ الی ۱۰۰ درصد خسارت وارد شد.اسماعیلی افزود: به دلیل گرفتی دهنه پل‌ها، تخریب جنگل و منابع طبیعی و عدم وجود کانال و کف پر کردن کانال‌ها توسط کشاورزان موجب شد تا آب وارد زمین‌های شالیزاری شود.

وی تصریح کرد: برخی‌ از کشاورزان، بسیاری از کانال‌های آب‌بر را به عنوان زمین شالیزاری خود مورد استفاده قرار می‌دهند و در نتیجه هنگامی که آب نمی‌تواند وارد کانال شود وارد خیابان شده و از مسیری دیگر وارد زمین کشاورزی می‌شود.رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سوادکوه درباره بیمه کشاورزان خسارت دیده، گفت: از آنجایی که امسال تمامی مزارع زیر نظر کارشناسان با پهنه بندی مورد نظارت بود و نیز اطلاع رسانی از طریق دهیار و شورا و بخشداری و ترویج مستقیم با کشاورزان در زمینه انجام بیمه توصیه شد اما کشاورزان رغبت چندانی به بیمه ندارند و این زمین‌های شالیزاری بیمه نبودند که در این حالت پرداخت خسارت به آنان مشکل است.این مسئول تصریح کرد: عملکرد بیمه و عدم پرداخت خسارت در سال گذشته توسط بیمه‌گذاران موجب شد تا کشاورزان رغبت چندانی به بیمه نشان ندهند.

*پیامدهای یک حمایت ناقص

برای مشخص شدن وضعیت بیمه کشاورزی در کشور، مشاور صندوق بیمه کشاورزی در پاسخ به این پرسش که چه تعداد از کشاورزان کشور تحت پوشش بیمه کشاورزی قرار دارند؟ افزود:آمار ثابتی در این زمینه وجود ندارد، به طوری که امکان دارد هرروز آمار تعداد بیمه گذاران دارای بیمه نامه معتبر و منقضی نشده، با روز دیگر متفاوت باشد چرا که هر ساعت تعدادی بیمه نامه منقضی و تعدادی بیمه نامه جدید افزوده می‌شود.

رامین امینی زارع با بیان اینکه به طور متوسط سالانه حدود  یک و نیم میلیون نفر بهره ‌بردار؛ زراعت، باغ، دام و سایر تولیدات  خود را بیمه می‌کنند، گفت: رکورد موجود در این زمینه؛ بیمه شدن ۴۲ درصد از کل بهره برداران در زیربخش‌های مختلف کشاورزی و منابع طبیعی بوده است ضمن اینکه در صورت مراجعه تولیدکنندگان، همکاران ما مطابق مقررات و سبد متنوع بیمه‌ای خدمات مورد نیاز را به آنان ارائه می‌کنند.

وی همچنین به این پرسش که چه تعدادی از فعالیت‌های  کشاورزی درحال حاضر بیمه هستند؟ پاسخ داد: درحال حاضر تعداد ۱۵۳ فعالیت متنوع در زیربخش زراعت از جمله غلات، حبوبات، دانه‌های روغنی، نباتات صنعتی و علوفه‌ای و سبزی و صیفی؛ در زیربخش باغبانی درختان میوه سردسیری، گرمسیری، نیمه گرمسیری، مرکبات و نیز تنه درختان؛ در زیربخش منابع طبیعی بیمه جاده‌های جنگلی، مراتع و طرح‌های آبخیزداری و همچنین در سایر زیربخش‌ها، دام و طیور و طرح‌های آبزی پروری ازجمله مواردتحت پوشش حمایتی بیمه کشاورزی هستند.

با این وجود به نظر می‌رسد بحث بیمه کشاورزی و پرداخت غرامت به کشاورزان طی سالیان اخیر به بحثی چالشی و ناراحت کننده برای تولیدکنندگان تبدیل شده است، بسیاری از کشاورزان معتقد هستند صندوق بیمه کشاورزی رویکرد حمایتی خود را از دست داده و به همین دلیل آنان دیگر تمایلی برای بیمه کردن محصولات خود ندارند.

*افزایش تعرفه‌ها و عملی نشدن تعهدات دلیل عدم تمایل کشاورزان

به گفته کارشناسان و فعالان بخش، عدم اعتماد کشاورزان به بیمه مهم‌ترین دلیل این مساله است در همین زمینه رئیس مجمع ملی تشکل‌های کشاورزی در گفتگو با مهر با بیان اینکه  دخل صندوق بیمه کشاورزی ۱۰ درصد خرج آن است، اظهارداشت: این صندوق از زمان تاسیس تاکنون ۳ تا ۴ برابر دریافتی خود از کشاورزان، خسارت پرداخت کرده، که طی سالیان گذشته مابه التفاوت این عدد را دولت پرداخت کرده است در واقع صندوق بیمه محصولات کشاورزی، یک سازمان و مکانیزمی برای دریافت خدمات و حمایت‌های دولتی و پرداخت آن به کشاورزان بوده است.

وی با اشاره به اینکه در سالیان اخیر که دولت با بحران مالی مواجه شده، صندوق بیمه نیز مشکل پیدا کرده و نمی‌تواند خسارت کشاورزان را پرداخت کند، اضافه کرد: این شرایط، به آن دلیل نیست که دولت نمی‌خواهد از کشاورزان حمایت کند بلکه ایجاد مشکلات مالی علت این امر است.

رئیس مجمع ملی تشکل‌های کشاورزی تصریح کرد: در سنوات گذشته چنین مشکلی وجود نداشت اما در سال‌های اخیر که صندوق به دلیل مسائل مذکور، قادر به عملی کردن تعهدات خود نبوده، جوی از بی اعتمادی در جامعه کشاورزان نسبت به این صندوق شکل گرفته که مختص یک یا دو استان هم نیست؛ به‌عنوان مثال هنوز بخشی از غرامتی که قرار بوده بیمه بابت خسارات وارد شده به محصول گندم کشاورزان خوزستانی در دو سال قبل پرداخت کند، به حساب آنان واریز نشده است.

اسدی ادامه داد: به همین دلیل کشاورزان نیز باغات و محصولات خود را بیمه نمی‌کنند و معتقدند وقتی غرامتی به ما پرداخت نمی‌شود چه دلیلی دارد اقدام به بیمه کردن تولیدات خود کنیم؟