به وقت بحران

گروه اقتصادی- الناز پاک نیا: در میان هیاهوی دلارهای دولتی، این بار پای ارز 4200 تومانی و رانت ناشی از آن به صنعت لبنیات رسید. صنایع غذایی مهم ترین بخش تولیدات صنعتی مازندران را شامل می شود. در این میان تولید لبنیات و نیز صادرات این محصول نیز سهم مهمی در در حوزه تولیدات صنایع غذایی مازندران دارد. بخش مهمی از نیروی کار مازندران در حوزه صنایع لبنی پراکنده است. در روزهای گذشته خبر اخراج کارگران یک شرکت لبنیاتی بزرگ در استان مازندران خبر ساز شده است، اخراج کارگران چند خط تولیدی موجب شد تا کارفرمایان بازهم در معرض اتهام قرار گیرند اما این بار آنچه مشهود است بی برنامه در حوزه توزیع دلارهای دولتی است که بدون نظارت های لازم است.

*افزایش صادرات شیر خشک از مازندران

رئیس شبکه دامپزشکی آستارا 31 تیرماه 97 از صدور 20 تن محموله شیرخشک ایران به کشور روسیه از مرز آستارا خبر داد.بهرام پورضرب روز شنبه به خبرنگار ایرنا گفت: بنابر تقاضای بازار روسیه، این مقدار شیرخشک به ارزش 36 هزار و 800 دلار از شهرستان آمل و با مجوز اداره کل دامپزشکی مازندران و نظارت شبکه دامپزشکی آستارا صادر شد.وی افزود: صادرات لبنیات به روسیه با توجه به بازار تقاضای آن و دیگر اعضای اتحادیه اوراسیا از جمله قزاقستان، قرقیزستان، ارمنستان و بلاروس در ارز آوری، جهانی شدن برندهای محصولات لبنی ایرانی و ایجاد تعادل در بازار داخلی موثر است. با توجه به گزارش‌های منتشرشده و اعلام رسمی انجمن صنایع لبنی، افزایش عجیب و غریب صادرات شیرخشک که کاهش شدید تولید محصولات لبنی را در پی داشته، پیشبینی می‌شود تا دو ماه آینده به بیکاری حداقل ۱۰ هزار نفر منجر خواهد شد.

طبق آمار رسمی، در حال حاضر کارخانجات تولید محصولات لبنی، ۵۰ درصد ظرفیت خود محصول تولید می‌کنند و بر همین اساس صادرات محصولات لبنی هم ۲۰ درصد کاهش یافته، اما شیر تولیدی دامداری‌ها کجا می‌رود؟ شیری که با ارز ۳۸۰۰ تومانی تامین نهاده‌های دامی تولید میشود و باید به بازار و کارخانجات تولید محصولات لبنی برسد؛ امروز به دست دلالان می‌رسد تا با تولید شیر خشک و صادرات آن برای ارزآوری با قیمت ۱۱ هزار تومانی منجر شود!

*صنعت لبنیات درگیر مسائل مختلف

اسماعیل خاتمی مقدم نائب رئیس انجمن صنایع غذایی استان مازندران در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه صنعت لبنیات از تیرماه دچار چالش عمده شده است و به صورت کلی شیر خام به لحاظ کیفیت از دسترس خارج و هم قیمت افزایش یافته است، تصریح می کند: فلسفه این کمبود این است که کارخانه ها در فصل تابستان 10 تا 15 درصد افت تولید شیر دارند و در این فصل به کف عرضه و تقاضای شیر دست می رسیم. هر عاملی که این کمبود را افزایش دهد قیمت را به چالش می کشاند. متاسفانه امسال از تیرماه نیز علاوه بر این میزان حداقل روزی سه هزار تن شیر در تولید پودر شیرخشک استفاده می شود که به مصرف این محصول دامن زده است.

*ارز دولتی به صادرات شیر خشک می رسد اما با دلار آزاد باز می گردد

وی می گوید: باید بگوییم بر خلاف اینکه تولید کاهش یافته است اما اثرات یک ماهه کاهش به این زودی نمایان نمی شود؛ از تیرماه امسال به صورت متوسط سه هزار تن شیر توسط برخی افراد به پودر خشک تبدیل می شود، اما این پودر به صورت لبنیات در اختیار مصرف کننده قرار نمی گیرد. بخشی از پودرخشکی که در ماه های اخیر تولید آن افزایش یافته است صادر می شود و به دلیل اختلاف قیمت ارز، صادرات شیر خشک رونق گرفته است، برای لبنیات و شیر خشک مبنای دلار 4200 تومانی در نظر گرفته می شود و به دلیل صادرات به کشورهایی مانند عراق و افغانستان از برگشت دلار به بانک معاف اند و دلار با قیمت آزاد به کشور باز می گردد و این امر موجب شده است اختلاف قیمت دو برابری ایجاد شود.متاسفانه امروز صادرکنندگان شیر خشک مدیران و واحدهای صنایع لبنی نیستند بلکه تجاری هستند که متوجه این فرصت شدند و طبیعتا شیرها را جمع آوری کرده و به شیر خشک تبدیل می کنند.

به دلیل اینکه اختلاف ارز بسیار زیاد است، تجار شیر را نقدی خریداری می کنند و وقتی دولت قیمت شیر را 1570تومان و قیمت لبنیات را برپایه این قیمت محاسبه کرده است، به نتیجه می رسیم که به دلیل تقاضای زیاد شیر خشک و اختلاف ارز، متقاضیان مصرف شیر در کشور افزایش یافته است و نیز در این مدت ذخایر استراتژیک شیر خشک کشور نیز پایین آمده است. شیرخشک به عنوان ماده اولیه صنایع لبنیات مورد استفاده قرار می گیرد.

*افزایش تقاضا برای شیر خام

خاتمی مقدم می گوید: امروز در شرایط فعلی که به دلیل ایام تابستان کاهش تولید شیر وجود دارد، بخش مهمی از شیر تولیدی کشور به صورت پودر تولید و صادر می شود، این امر موجب شده است شیر خشک در کشور هم به قیمت  18 هزار تا 20هزار تومان یعنی با به دو برابر قیمت به فروش برسد. کارخانه دار در این شرایط چون شیر خشک ابزار تولید است نیز مجبور می شود شیرخشک را گران تر بخرد.  در شرایطی که تجار شیر را نقدی خریداری می کنند و کارخانه دارها هم به شیر و هم شیرخشک نیاز دارند، جدال قیمتی نیز ایجاد می شود چون هر دو گروه تجار و لبنیات تمایل به خرید شیر دارند. نتیجه آن این شده است که کاهش تولید لبنیات در کشور رخ دهد.

*آماده برای تعدیل نیرو در واحدهای لبنی

وی تصریح می کند:شرکت های لبنی از اول مردادماه تمام ساختارها را برای تعدیل نیرو تنظیم کرده اند تا تعدیل نیرو داشته باشند. لیست تعدیل نیروی واحدهای تولیدی آماده شده است، برخی واحدها تا پایان مردادماه مقاومت می کنند اما برخی شرکت های بزرگ مقاومت نکردند و تعدیل نیرو را آغاز کرده اند.

*حمایت از دامدار شرط افزایش تولید شیر

نائب رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران درباره نقش دستگاه های دولتی در این بحبوحه می گوید: وزارت جهادکشاورزی و صنایع و معادن، صنایع و معادن وقتی شیر را مشمول قیمت گذاری کردند، چرا شیر خشک مشمول قیمت گذاری نشده است.  دوما چرا وقتی کشور درگیر کمبود شیر است جلوی صادرات شیر خشک و لبنیات گرفته نمی شود.

وی تاکید می کند: در این حوزه راهکار نیز وجود دارد؛ ایجاد دسترسی عملی دامداران به علوفه وارداتی با ارز یارانه ای(درحال حاضر مکانیزم های توزیع عولفه و نیز محدودیت قدرت خرید نقدی دامداران امکان دسترسی بلاواسطه دامداران را به علوفه یارانه ای نمی دهد)، باید مدنظر وزارت جهادکشاورزی قرار گیرد. تامین شیرخشک ذخیره استراتژیک کشور از طریق واردات و ذخیره سازی در انبارهای تحت نظارت دولت باید صورت گیرد تا بتوان در این زمینه تولید را ادامه داد.

*دستور توقف صادرات شیر خشک در آستانه بحران

خاتمی مقدم می افزاید: جلوگیری موقت از صادرات شیرخشک و چه بسا لبنیات، در صدورتی که تداوم صادرات همچنان در دستور کار است بهتر است مابه التفات ارزش دلار یارانه ای و آزاد قبل از صادرات اخذ شود. البته وزیر صنعت 21مردادماه در نامه ای صادرات شیرخشک را ممنوع اعلام کرده است که قدم مهمی برای تولید به واحدهای تولید لبنیات به شمار می رود.  ضروری است شیر خشک داخلی هم مانند لبنیات بر پایه شیر 1570 تومان قیمت قیمت گذاری و تعزیراتی شود. برخورد تعزیراتی مناسب و عادلانه با عوامل تولید شیرخام، صنایع لبنی، تولیدکنندگان شیرخشک که قیمت های مصوب را رعایت می کنند.