برنامه اقدام ملی برای حفاظت از «فک خزری»

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه تعداد فوک‌های خزری در کمتر از سی سال گذشته 90 درصد کاهش یافته است از تدوین برنامه اقدام ملی حفاظت از فک خزری خبر داد و گفت: با همکاری نهادها و ارگان‌های دریایی برنامه منسجمی برای حفاظت از فک خزری انجام می شود.

به گزارش حرف، نشست هم اندیشی و تدوین برنامه اقدام ملی حفاظت از فک دریایی با حضور پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی، داود میرشکار مدیر کل دفتر زیست بوم های دریایی، نمایندگان سازمان بنادر و دریا نوردی، سازمان گردشگری و میراث فرهنگی، سازمان شیلات ایران، نیروی دریایی(ناوگان شمال)، ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌های ساحلی شمالی، وزارت کشور و صیاد شیرازی از مرکز حفاظت فک خزری ایران وکارشناسان محیط زیست دریایی، در سازمان محیط زیست برگزار شد.

پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست هم افزایی بین تمامی ذی‌نفعان برای تدوین و اجرای این طرح را ضروری دانست و افزود: فک گونه چتر به حساب می آید و نشانگر سالم بودن دریای خزر است و در حال حاضر در سه استان ساحلی به ماهیگیران آموزش داده می شود که با مشاهده فک چه اقداماتی باید صورت پذیرد.

وی با بیان اینکه همه در حفاظت از فک خزری مسئول هستند، افزود: منقش شدن کشتی‌های کشتیرانی خزر به تصویر فک خزری اتفاقی ارزشمند است. داود میرشکار مدیر کل دفتر زیست بوم های دریایی در این نشست به فصل زایمان این گونه اشاره کرد و گفت: حدود ماه بهمن، فوک‌های بالغ به سواحل شمالی خزر (روسیه و قزاقستان) سفر می‌کنند تا ماده‌های باردار توله‌هایشان را روی سطوح یخ‌زده‌ی آب به دنیا بیاورند. زندگی فک خزری را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد. دوره اول مربوط به جفت‌گیری و فعالیت‌های تولید مثلی است، دوره دوم زمان موریزی این حیوانات و دوره آخر فصل مهاجرت و جستجوی غذا است. فوک‌های خزری معمولاً به دنبال غذا به بخش‌های میانی و جنوبی دریای خزر (از جمله آب‌های ایران، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان) مهاجرت می‌کنند.

وی افزود: این گونه در دنیا منحصر به فرد بوده و تنها در دریاچه خزر یافت می شود. این حیوانات زندگی اجتماعی داشته و اغلب در دسته‌های بزرگ دیده می‌شوند.

مدیر کل دفتر زیست بوم های دریایی با تاکید بر کاهش تعداد این گونه طی چند سال گذشته گفت: تعداد فوک‌های خزری در کمتر از سی سال گذشته 90 درصد کاهش یافته است. آلودگی‌های نفتی، پساب‌های صنعتی (شامل فلزات سنگین)، سموم کشاورزی (انواع آفت‌کش‌ها)، زباله‌های رادیواکتیو، پساب و زباله‌های خانگی و آلودگی‌های صوتی (مثلاً ناشی از فعالیت پالایشگاه نفت و گاز، تردد بی‌رویه‌ی قایق و شناورهای دریایی). آلودگی‌های مختلف فوک‌ها را مسموم و یا بیمار کرده، و برخی سموم در درازمدت سیستم ایمنی بدن فوک‌ها را مقابل بیماری‌ها ضعیف می‌کنند و یا قدرت باروری‌شان را کاهش می‌دهند.

این مقام مسئول با تاکید بر این موضوع که فک خزری جزء اصلی چرخه غذایی دریای خزر است، تصریح کرد: این یک تهدید بزرگ و هشدار مهم برای منطقه است که طی سه دهه ۹۰۰ هزار فک خزری از بین رفته است. زیرا این گونه تنها پستاندار دریای خزر و گونه بومی این منطقه است.

وی یادآوری کرد: در دهه ۹۰ میلادی جمعیت این گونه حدود یک میلیون بود که متاسفانه اخیرا با سرشماری های هوایی صورت گرفته مشخص شد با نگاه مثبت می توان گفت حدود ۱۰۰ هزار فک خزری باقی مانده است.  به گفته فرشچی، شیوع نوعی بیماری ویروسی است که از سگ‌سانان به فک منتقل می شود در سال های ۲۰۰۲، ۲۰۰۵ و ۲۰۰۷ منجر به مرگ دسته جمعی فک ها شد و یکی از دلایل کاهش این گونه به شمار می رود.

گفتنی است ایران به عنوان یکی از کشورهای حاشیه دریای خزر به منظور حفظ جان این گونه ارزشمند بیمارستانی در استان گلستان تاسیس کرد . همچنین با پیگیری های ایران، شکار این گونه ممنوع اعلام شد.