محصولات کشاورزی مازندران ناکام از بورس

به گزارش حرف آنلاین، بورس برای کشف درست قیمت کالا است و هنگامی که کالایی قیمت درست نداشته باشد نمی‌توانیم کالای خود را عادلانه وارد بازار کنیم. در زمینه محصولات کشاورزی مازندران قیمتی که کشاورز می‌فروشد بسیار پایین و از طرفی قیمت محصولات هنگام رسیدن به مصرف کننده نهایی بسیار زیاد است و این نشان از بازاریابی ناقصی که وجود دارد. محصولات هنگام رسیدن به مصرف کننده نهایی سهم پایینی دارد اما بورس جایی بوده که قیمت کامل و خریدار و فروشنده با قیمت تعادل با هم به توافق می‌رسند.

علت قرار  گرفتن کالاها در بورس

اولین هدف کلی از ورود یک کالا و به طور خاص یک کالای کشاورزی به بورس که در ساده‌ترین شکل آن و در قالب داد و ستد کالا با استفاده از قراردادهای نقدی محقق می‌گردد، رقابتی کردن ساختار بازار آن کالا می‌باشد. ساختار سنتی و غیر رقابتی موجود حاکم بر بازار کالاهای کشاورزی در ایران مشکلات زیادی را ایجاد نموده که هرچه رقابتی‌تر کردن این ساختار خواهد توانست بخش عمده‌ای از این مشکلات را مرتع نماید.

حذف لایه‌های متعدد و غیر ضروری موجود بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان که موجب بالارفتن سهم تولیدکنندگان از قیمت نهایی مصرف‌کنندگان و همچنین کاهش قیمتهای نهایی مصرف کنندگان می‌شود و کشف قیمت تعادلی کالا درنتیجه برخورد مستقیم و بدون واسطه عرضه و تقاضای کالا در  بورس، برخی از نتایج مورد انتظار از وارد کردن یک کالای کشاورزی به بورس است.

در شرایط فعلی، قیمت‌های دریافتی تولیدکنندگان بابت فروش محصولاتشان آنچنان ناچیز است که در بسیاری موارد تکافوی هزینه تمام شده آنها را هم نداده و از آن بدتر حتی برداشت و فروش آنها را غیراقتصادی می‌نماید. در همین شرایط، مصرف‌کنندگان نهایی کالاهای کشاورزی باید قیمتهای بالایی را بابت خرید و مصرف این محصولات به خرده‌فروشان پرداخت نمایند.

بدیهی است در شرایط موجود، نه تولیدکنندگان و نه مصرف‌کنندگان هیچ‌کدام در تعیین قیمتهای بازار نقشی نداشته و به همین دلیل نارضایتی زیادی را ابراز می‌دارند. درصورتی که بورس کالای کشاورزی با در اختیار قرارداشتن تمامی زیرساخت‎های لازم به صورت صحیح راه‌اندازی شود، خواهد توانست این شرایط را بهبود بخشیده و در نتیجه رفاه اقتصادی کل جامعه را افزایش دهد.

هدف کلی دیگری که در اشکال پیشرفته‌تر بورس که اصطلاحا به آن بازار آتی یا بازار ابزار مشتقه نیز گفته می‌شود و در قالب داد و ستد ابزارهای مشتقه دنبال می‌شود، پوشش ریسک بازار عرضه‌کنندگان یا تقاضاکنندگانی است که به دنبال تضمین‌نمودن سطح مطلوبی از قیمتهای آینده کالا برای خود می‌باشند.

در بازار سنتی محصولات کشاورزی، چنانچه خریدار یا فروشنده‌ای بخواهد با هدف کاهش ریسک قیمت، اقدام به پیش‌خرید یا پیش‌فروش یک کالای کشاورزی نماید، ناگزیر باید به ابزارهای سنتی موجود در این بازار که عموما ریسک قصور بالایی را به همراه داشته و تحت یک شرایط غالبا غیرمنصفانه داد و ستد می‎شوند، روی آورد. در صورت راه‌اندازی موفق یک بورس کالای کشاورزی و به دنبال رونق گرفتن معامله قراردادهای نقدی در آن، امکان ایجاد و توسعه خرید و فروش ابزارهای مشتقه به عنوان یک ابزار نوین مدیریت ریسک فراهم خواهد آمد.

اقدامات لازم برای ارائه محصولات کشاورزی به بازار هدف در بورس

راه‌اندازی بورس‌های محلی و منطقه‌ای بر اساس مزیت نسبی مناطق مختلف در تولید کالاهای کشاورزی، می‌تواند یک اقدام عملی موثر در این راستا باشد. بر اساس تجارب جهانی موجود در این زمینه، امکان مرتبط ساختن این بورس‌ها پس از راه‌اندازی موفق نیز وجود خواهد داشت. بدیهی است به هر میزان که بر تنوع زمانی و مکانی عرضه و تقاضا افزوده شود، به همان میزان امکان بهره‌مندی از مزایای یک بورس کالای کشاورزی رقابتی نیز افزایش خواهد یافت.

لازم به ذکر است، فراهم آوردن کلیه زیرساخت‌های لازم برای راه‌اندازی چنین بورس‌های محلی، شرط لازم برای ایجاد و بقای آنها می‌باشد. از آنجا که یکی از مهمترین ارکان لازم برای راه‌اندازی بورس‌های کالای کشاورزی، وجود انبارهای مناسب و مورد تایید بورس در مناطق عمده تولید با هدف کاهش هزینه معاملات می‌باشد، ایجاد امکان استفاده از انبارهای موجود و ساخته شده در اقصی نقاط کشور از طریق انعقاد قرارداد و تفاهم‌نامه با سازمان‌های متولی و از جمله سازمان تعاون روستایی ایران یکی از اقدامات اساسی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

کدام یک محصولات کشاورزی مازندران قابلیت قرار گرفتن در بورس را دارد

گرچه تعیین نوع کالاهای قابل مبادله در هر بورس، خود یکی از مراحل راه‌اندازی بورس به شمار می‌رود که بر اساس متدولوژی استانداردی باید صورت پذیرد اما به نظر می‌رسد برنج و مرکبات در استان مازندران قابلیت بسیار بالایی را برای ورود به بورس خواهند داشت.

هرچند یک بورس تخصصی محصولات کشاورزی در کشور وجود نداشته و معاملات مربوط به کالاهای کشاورزی در رینگ کشاورزی بورس کالای ایران که رینگ‌های معاملاتی مختلفی داشته و کالاهای مختلفی از جمله فلزات هم در آن داد و ستد می‌شوند، انجام می‌شود. با توجه به تمرکز بورس کالای ایران در تهران و عدم دسترسی مناسب کشاورزان مازندرانی به آن، ورود محصولات کشاورزی مازندران به بورس، رضایت‌بخش نیست.

نکته بسیار مهمی که باید به صورت ویژه مورد توجه باشد این است که شکستن ساختار سنتی و انحصاری یک کالای کشاورزی و جایگزین ساختن آن با یک بازار رقابتی تحت عنوان بورس، مسلما منافع بسیار زیادی را از افراد و گروه‌های دست‌اندرکار با بازار سنتی از بین خواهد برد.

بنابراین ایجاد انواع اختلال از سوی این افراد بر سر راه راه‌اندازی بورس کالای کشاورزی، خود یکی از موانع بالقوه و مهمی است که می‌تواند در این زمینه وجود داشته باشد. دیگر مانع موجود در این زمینه، عدم وجود زیرساخت‌های لازم برای راه‌اندازی موفق یک بورس کالای کشاورزی است. جهت رفع این موانع و موانع مشابه دیگر، ورود دستگاه‌های متولی همچون وزارت جهاد کشاورزی، بانک کشاورزی و سازمان بورس و اوراق بهادار ایران ضروری است.