سموم کشاورزی در مازندران؛ از حرف تا واقعیت

برخی از کشاورزان در مورد میزان، زمان و نحوه استفاده از سموم و کودهای شیمیایی و مسائلی از این قبیل اطلاعات درست و کاملی ندارند که با توجه به آغاز زمان نشاکاری و کاشت صیفی و سبزی در زمین‌های کشاورزی مازندران لازم است اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی صورت گیرد.

* مصرف سموم کشاورزی در مازندران به یک سوم رسید

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در این باره  با اشاره به آغاز اجرای «طرح کاهش مصرف کود و سم» از سال‌های گذشته در کشور و مازندران، اظهار کرد: اجرای این طرح تأثیرات خوبی داشته به‌گونه‌ای که مصرف سموم نسبت به 10 سال گذشته در قالب این طرح‌ها به یک سوم رسیده است.

دلاور حیدرپور با بیان اینکه در حال حاضر سالانه در مازندران حدود 4 هزار تن انواع سموم در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و قسمت عمده آن سم دیازینول است که ماده مؤثر آن حدود پنج تا 10 درصد است، افزود: این سم برای مقابله با آفت کرم ساقه‌خوار مصرف می‌شود که سمیت آن حدود پنج تا 10 درصد بوده و بقیه آن شامل سایر افزودنی‌ها است.

وی با اعلام اینکه در مجموع مصرف سم در مازندران کاهش یافته است، گفت: با برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی و بازدیدهای همکاران بخش کشاورزی در قالب طرح‌های ترویجی و الگویی کشاورزی باید به حداقل ممکن برسد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه بنا این است که مصرف سم را تا جایی که ممکن است کاهش دهیم تا به محصول خسارت وارد نشود، خاطرنشان کرد: البته نباید برای کاهش مصرف سم با آفت و بیماری مبارزه نکنیم و این موضوع سبب بروز خسارت می‌شود.

* مصرف به موقع سموم کشاورزی مورد تاکید است

این مسئول با تاکید بر مصرف به موقع سموم کشاورزان، تصریح کرد: کشاورزان در ارتباط با مصرف سموم حتماً با کارشناسان خبره، افراد صاحب‌نظر مشورت کرده و یا به کلینیک‌های گیاه‌پزشکی مراجعه کنند و سم را درست مصرف کنند.

حیدرپور بیان کرد: مهم‌تر از آن بحث استفاده از سم‌پاش‌ها است که برخی از کشاورزان از سم‌پاش‌هایی استفاده می‌کنند که دارای تکنولوژی قدیمی بوده که سبب می‌شود سم اثر خود را نداشته باشد.

وی با بیان اینکه سم‌پاش‌های جدید با تکنولوژی نو سبب کاهش مصرف سم و افزایش کارایی آن می‌شود، ادامه داد: استفاده از این سم‌پاش‌ها سبب می‌شود که این کار اثربخش‌تر باشد.

* آمادگی جهاد کشاورزی برای ارائه تسهیلات

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران یادآور شد: در راستای حفظ محیطزیست و جلوگیری از بروز خسارت، جهاد کشاورزی مازندران از کشاورزانی که متقاضی سم‌پاش‌های جدید و نو هستند، با اختصاص یارانه بلاعوض و اعتبار تسهیلاتی حمایت می‌کند.

این مسئول گفت: سموم کشاورزی به‌موقع، درست، به میزان باید شود تا هم باعث آلودگی محیط‌زیست نشود و همچنین زیان اقتصادی به همراه نداشته باشد.

حیدرپور با بیان اینکه سمومی که به‌ویژه برای سبزی و صیفی مصرف می‌شود دارای دوره باقی‌ماندگی روی محصول است که روی قوطی آن درج شده و باید به این دوره توجه شود، تصریح کرد: به‌دلیل اینکه طی این مدت اثر سمی بودن دارد، کشاورزان باید به این موضوع دقت کنند که قبل از دوره اثربخشی نسبت به برداشت و عرضه آن به بازار اقدام نکنند تا سم جذب شود و اثر سمیت از بین برود ضمن اینکه آفت و بیماری را کنترل کند.

* اجتناب‌ناپذیری استفاده از سموم کشاورزی

وی با تاکید بر اینکه استفاده از سموم کشاورزی برای از بین بردن آفت و بیماری اجتناب‌ناپذیر است، اظهار کرد: نوع سموم، زمان سم‌پاشی و مشورت با افراد صاحب‌نظر در بخش کشاورزی از مسائلی است که باید به آن توجه شود تا آلودگی زیست‌محیطی همراه نداشته باشد.

* اجرای طرح شناسنامه‌دار کردن زمین‌های کشاورزی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اجرای طرح شناسنامه‌دار کردن زمین‌های کشاورزی در مازندران، گفت: در این راستا همکاری نزدیکی با دانشگاه علوم پزشکی داریم تا مشخص شود محصولی که به بازار عرضه می‌شود مربوط به کدام مزرعه است تا در صورت بروز مشکل بتوانم نسبت به حل آن اقدام کنیم.

حیدرپور با بیان اینکه این طرح در سطح محدود در حال اجراست که لازم است به‌تدریج گسترش یابد، اضافه کرد: با توجه به اینکه نظام کشاورزی خرد و دهقانی است و زمین‌ها نیز خرد بوده و تعداد کشاورزان زیاد هستند این موضوع زما‌ن‌بر بوده تا به تمامی بهره‌برداران کد اختصاص یابد.

وی ابراز امیدواری کرد: امیدواریم با گسترش آن و ارتقای فرهنگ تولید به‌ویژه روش‌های جدید تولید بتوانیم از مصرف بی‌رویه سموم در اراضی کشاورزی جلوگیری کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به اینکه مصرف سم در کشور ما به نسبت از کشورهای پیشرفته دنیا کمتر است، ادامه داد: ممکن است برخی از کشاورزان دقت کافی نداشته باشند و به‌ موقع اقدام به سم‌پاشی نکنند که این موضوع سبب تکرار سم‌پاشی شده و زیان اقتصادی و آلودگی محیط‌زیست را به‌همراه دارد، لذا لازم است کشاورزان در انتخاب نوع سم، سم‌پاش و زمان سم‌پاشی دقت داشته باشند.

* ناصحیح بودن اختلاط برنج در مازندران

این مسئول درباره اختلاط برنج مازندران با توجه به مقبولیت آن در میان مردم با سایر برنج‌ها، گفت: ممکن است برخی تجار نسبت به این کار اقدام کنند که از نظر اخلاقی، شرعی و قانونی کار درستی نیست لازم است دقت کافی کنیم البته دستگاه‌های نظارتی کنترل خود را دارند.

حیدرپور با اشاره به انجام نمونه‌برداری و نظارت تخصصی توسط دانشگاه علوم پزشکی مازندران، گفت: در صورت مشاهده چنین مواردی به‌طور حتم با این موضوع برخورد می‌شود.

* مشکلی در برنج مازندران وجود ندارد

وی با اعلام اینکه برنج مازندران مشکل ندارد، افزود: انجام تست‌های رندومی مؤید این گواه است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران یادآور شد: ممکن است برخی افراد فرصت‌طلب و سودجو اقدام ناپسندی انجام دهند که برنج مازندران را زیر سئوال ببرند، به‌طورقطع این افراد اندک هستند و برنج باکیفیت مازندران با بسته‌بندی خوب مطابق با سلیقه بازار عرضه می‌شود.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در این باره در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، گفت: باقی‌مانده کودهای شیمیایی، آفت‌کش‌ها و وجود فلزات سنگین برای بدن مضر است که متناسب با تاثیر نوع سم و آلودگی قطعاً تاثیرگذاری‌های مختلفی در بدن دارد که می‌تواند عامل سرطان‌زا باشد.

حسن مکرمی‌رستمی با بیان اینکه موضوع مدیریت بر کنترل سموم بر عهده جهاد کشاورزی است، افزود: اما وظیفه وزارت بهداشت این است محصولات کشاورزی را به لحاظ باقی‌مانده کودهای شیمیایی، آفت‌کش‌ها و وجود فلزات سنگین اندازه‌گیری کرده و به شهرداری اجازه فروش و عدم‌فروش دهد زیرا در برنامه پنجم توسعه نیز این موضوع به وزارت بهداشت محول شد.

وی تصریح کرد: وزارت بهداشت در این راستا با مشکلات اجرایی مواجه است که یکی از مسائل آن فاقد شناسنامه بودن زمین‌های کشاورزی است، به‌طوری که اگر در بررسی‌های انجام شده ماده غذایی آلوده باشد، ما نمی‌توانیم متوجه شویم این ماده آلوده مربوط به کدام زمین است.

مکرمی‌رستمی اضافه کرد: در این راستا جلسات مختلف و مستمری میان جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت در حال انجام است که نسبت به شناسنامه‌دار کردن زمین‌ها و ردیابی محصولات از مزرعه اقدام شود.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران خاطرنشان کرد: متعاقب این موضوع، از 10 قطب دانشگاهی کشور از جمله مازندران، 600 نمونه از محصولات کشاورزی مختلف از لحاظ فلزات سنگین و حداقل 58 نوع سم درحال تست است که این امر طی یک سال ادامه‌دار بوده و خردادماه دوره آن به اتمام می‌رسد.

* انجام نمونه‌برداری بر 6 هزار محصول کشاورزی

این مسئول یادآور شد: محصولات کشاورزی که در این طرح مورد تست قرار می‌گیرند، شامل برنج خارجی، برنج داخلی، گوجه‌فرنگی، کاهو، سیب‌زمینی، خیار و سیب هستند که در حال نمونه‌برداری بوده و شناسنامه و اطلاعات آن به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا باقی‌مانده کودهای شیمیایی، آفت‌کش‌ها و وجود فلزات سنگین تست شده به طوری که طی یک‌سال باید روی 6 هزار نمونه کار شود.

مکرمی‌رستمی با اشاره به اینکه بعد از گذشت یک‌سال گام بعدی ما چگونگی ردیابی محصولات است، ادامه داد: در بخش فلزات سنگین مازندران این کار آغاز شده و در این راستا با برنج‌فروشی‌های سطح استان جلسات مختلفی برگزار شده و آنها هدایت شدند تا در بسته‌بندی برنج، تاریخ تولید و انقضا و نوع برنج و سری ساخت درج شود.

وی افزود: در حال حاضر به دلیل اینکه زمین‌ها فاقد شناسنامه هستند ارتباط بسته‌بندی‌های برنج با شالیکوبی‌ها به‌گونه‌ای است که شالیکوبی‌داران می‌توانند به کارگاه‌های بسته‌بندی برنج کمک کنند تا در صورت بروز مشکل بتوانند مشخص کنند، کدام برنج مربوط به کدام زمین است.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران خاطرنشان کرد: درصورتی که زمین‌ها شناسنامه‌دار شوند، می‌توان علاوه بر ردیابی محصولات، کشاورزانی را که به دلیل ناآگاهی سموم را نابه‌جا و بیش از حد نیاز مصرف می‌کنند آموزش داد تا این معضل حل شود.

این مسئول اضافه کرد: تحقق این مهم به‌نوعی دفاع از برند مازندران محسوب می‌شود که خارج از مازندران گاهاً اتفاق می‌افتد، به لحاظ مقبولیت برنج مازندران، در بسته‌بندی برنج مازندران نباشد یا اختلاط صورت گیرد که این موضوع نیز در حال بررسی است.

* تاکید بر عرضه نکردن برنج مازندران به‌صورت فله

مکرمی‌رستمی با اشاره به صدور مجوز برای 50 کارگاه و کارخانه برنج در مازندران، گفت: همچنان پیگیر افزایش مجوزها هستیم تا برنج فله در سطح استان نداشته باشیم و این نگاه باید در سایر محصولات کشاورزی گسترش یابد و بتوانیم بحث کنترل را انجام دهیم.

به گزارش فارس، به امید روزی که تمامی کشاورزان مازندران با روش استفاده درست از سموم در زمین‌های کشاورزی و جلوگیری از مصرفی بی‌رویه و همچنین اجرای طرح شناسنامه‌دار کردن زمین‌ها شاهد رشد بخش کشاورزی در مازندران باشیم، در صورت تحقق این مهم می‌توان تولید محصول سالم و ارگانیک را شاهد باشیم./فارس