غارها امانتداران تاریخ بشر

یادداشت اختصاصی |  اگر همه پتانسیل گردشکری سوادکوه را در یک کفه ترازو بگذاریم و غارهای این شهرستان را در کفه دیگر بی تردید کفه غارها سنگین تر خواهد بود. از سخنان باوند در همایش روز مازندران در پل سفید.

این جمله باوند بی شک از روی علم و اگاهی بوده است چون نزدیک به سه دهه در غارهای سوادکوه مشغول پژوهش و رفت و آمد هست که حاصل آن کشف دندان خرس کودارو در غار لی بن  و معرفی آن به دو تن از باستان شناسان مطرح جهان پرفسور سامان گوران و خانم دکتر الهام قصیدیان و ارایه پوستر دندان و یافته های غار لی بن  در بیست و ششمین همایش خرس غار در سال ۲۰۲۱ در موزه رایس ویلهلم آلمان. از طرف دیگر با دوندگی و تلاش آقای باوند و دعوت از کارشناسان محیط زیست کشور غار لی بن به عنوان غار درجه یک معرفی شد. (از نزدیک شاهد فعالیت و پی گیری این پژوهشگر بودم)

کارنامه باوند در خصوص غار اسپهبد خورشید هم درخشان و هم بی بدیل هست با تلاش ایشان این غار در سال ۱۴۰۱ به عنوان غار درجه یک و پایگاه ملی اسپهبد خورشید راه اندازی شد. از همه اینها گذشته کشف اسناد آرشیو پهلوی (فارسی میانه) دادگاه طبرستان از طاق سازههای کوه سرخل متعلق به ۱۴۰۰ سال پیش از غار دیو کر و طاق خانه بی شک جز کارنامه به یادماندی این پژوهشگر در عرصه تاریخ خواهد بود.

تا جایی که موضوع رساله ایشان هم میباشد. کشف سبد حصیری غار طاق خانه و تحویل آن به میراث فرهنگی مازندران از دیگر افتخارات این پژوهشگر سوادکوه شناسی میباشد.

در کنار آن کشف نخستین سند غار هستیجان استان مرکزی و تحویل آن بعد از ۵۵ سال در تابستان امسال به میراث مازندران و اخیرا هم چاپ مقاله طاق سازه دیو کر لیند با همکاری محمد کشاورز دیو کلایی از ایتالیا در چهارمین همایش بین المللی معماری دستکند در خرم اباد سبب شد منطقه ولوپی هم در عرصه غارها نامی در تاریخ سوادکوه و ایران  از خود به یادگار بگذارد.

بی شک پتانسیل سوادکوه در زمینه غارها بی نظیر هست. جدای از فعالیت باوند در زمینه غارشناسی این پژوهشگر از سال ۱۳۷۵ با ورود به عرصه فرهنگ مردم و تاریخ شفاهی سوادکوه و راه اندازی بنیاد پژوهش های تاریخ و فرهنگ سوادکوه گنجینه ای بی نظیر از ادبیات شفاهی افسانه و قصه  و عکس و اسناد جمع اوری و ثبت و ضبط نمود که حاصل آن کتاب های نفیس سوادکوه سرزمین دو خورشید، سوادکوه میراثدار تبار کهن، افسانه های سوادکوه دو جلد، قصه های راک (نخستین کتاب به زبان طبری حاوی ۴۴ قصه از زبان زنده یاد خانم بزرگ راک اهل پارسی سوادکوه) ۵،کتاب منظومه های آلاشت،بادنامه اریاپارت شروین باوند ، فریاد سکوت غار اسپهبد خورشید، اسپهبد خورشید از افسانه تا واقعیت ، سطری بر سنگی (شعرهای روی سنگ قبرها)، ادبیات جاده ای(اشعار و نوشته های پشت ماشین ) و…. در کنار این تالیفات باوند در زمینه ثبت اثار ناملموس و ملموس در عرصه میراث فرهنگی سوادکوه کارنامه ای درخشان از خود و بنیادش به یادگار گذاشت از جمله ثبت جشن بیس و شش عیدماه، ثبت للوا، ثبت قرنه استاد سیفی، ثبت استاد سیفی به شماره ۲۲ گنجینه نادرکاران بشری در زمینه ساخت و احیای ساز قرنه، ثبت مقام چاربیداری حال، ثبت نان گاتا اوریم رودبار ، ثبت گل جام شکسته ولیلا و اتو ، ثبت چپلاق اودنگ کالی کلا لفور ، ثبت قلفر (گردنبد زنان الاشت و لفور و شیرگاه) در کنار همه اینها این پژوهشگر در ساخت چند مستند در زمینه سوادکوه شناسی به عنوان پیشنهاد دهنده و پژوهشگر فعالیت اساسی داشت از جمله مستند فیلم مستند ورس (پل ورسک به کارگردانی جواد وطنی) ، فیلم مستند فریاد سکوت اسپهبد خورشید به کارگردانی مجید امیدی که از شبکه دو پخش شد ، فیلم مستند لاپ کمر به کارگردانی جواد وطنی از شبکه یک ، مستند چپلاق اودنگ به کارگردانی مهدی منیری ، مستند قلفر به کارگردانی مهدی منیری  پخش از شبکه مستند ، مستند پنو به کارگردانی اسحاقی ، مستند اسناد کوه سرخل به کارگردانی یاسر طالبی ، مستند اسپهبد خورشید به کارگردانی یاسر طالبی پخش از شبکه طبرستان  و دهها فعالیت دیگر.  این موارد بخش کوتاهی از فعالیت این پژوهشگر در عرصه سوادکوه شناسی میباشد.

بامید موفقیت بیشتر و آرزوی سلامتی برای ایشان.

احسان سلیمانی

کارشناس گردشگری