موانع و راهکارهای توسعه گردشگری هنری در حوزه دریای کاسپین

 

گردشگري هنری به عنوان یکی از جذاب ترین نوع گردشگری سودآور در اقتصاد جهاني و بهترين عامل قرابت فرهنگ ها و تمدن ها، به همراه خود هزاران ناگفته هاي احساسی، عاطفی و فرهنگی انسان را براي سرزمين هاي دور و نزديك به ارمغان مي آورد و سهم عظيمي در ساختار تعامل و تبادل فرهنگ ها و در نهايت برقراري و استمرار صلح و دوستي دارد. این موضوع به دلیل شرایط ژئوپولیتیک حوزه دریای کاسپین و نیز وجود فرهنگ های گوناگون منطقه و اشتراک مردم این کشورها، اهمیت و مزیت بسزایی دارد.

مهم ترین موانع پیش روی گردشگری هنری مي تواند احساس نا امني سياسي، اجتماعي و فرهنگي از سوي گردشگران و يا ميزبانان آنان، ضعف پژوهش و اطلاع رساني، گران بودن هزينه ها، ضعف بهداشت، امكانات رفاهی، طرح هاي عمراني و طرح هاي حفاظت از سايت هاي گردشگري، ضعف تربیت نیروی انسانی متخصص در نظام آموزش و پرورش و آموزش عالي در حوزه دریای کاسپین و مشکلات صدور ویزا و خدمات مرتبط آن باشد. تمرکز سازمان های فرهنگی و سرمایه گذاری ذیربط به صورت مدیریت یکپارچه، تقویت جایگاه گردشگری هنری در نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی، تقویت امنیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی گردشگران، توسعه بهداشت محیط زیست دریا و سرزمین های ساحلی، تشویق دانشگاه ها و موسسه های فرهنگی و هنری برای افزایش پژوهش های مرتبط با گردشگری هنری منطقه، ارتقاء سطح همکاری های فرهنگی و اقتصادی در حوزه گردشگری کشورهای حوزه دریای کاسپین و کاهش مشکلات صدور ویزا و خدمات مرتبط آن از جمله مهم ترین راهکارهای توسعه گردشگری هنری حوزه دریای کاسپین است.

از آنجا كه قرابت و روابط فرهنگي ملت های حوزه دریای کاسپین، پايه و اساس استمرار صلح و دوستي و به تبع آن روابط اقتصادي و سياسي آنها است، تعامل فرهنگ ها و نزديكي ملت ها از طریق توسعه گردشگری هنری، توسعة همه جانبة آنها را تضمين مي كند.

مقوله مورد بحث نیاز به آسیب شناسی و بررسي علمي موانع سر راه گردشگري هنری از جنبه هاي مختلف سياسي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، تاريخي، و هنري و ارائة راهكارهاي علمي و مؤثر در تقويت و توسعة گردشگري هنری در كشورهای حوزه دریای کاسپین با توجه به تجربه هاي پر فراز و نشيب گذشته، توانمندي هاي حال و نياز آينده دارد.

راهكارهاي تقویت و توسعة گردشگري هنری حوزه دریای کاسپین:

1- رفع اختلاف ها و تحکیم روابط سياسي خارجي دولت های حوزه دریای کاسپین به منظور برقراري امنيت شايسته در جامعه با توجه به رويكردهاي اساسي توسعة سياسي

2- اصلاح ساختارهاي ناكارآمد اجتماعي و فرهنگي و توسعه و تعميق باورهاي اجتماعي و فرهنگي كارآمد و هدايتگر و نيز توجه به تقويت فرهنگ هاي نواحي مختلف كشور و  منطقه.

3- افزايش اعتبارات تحقيقاتي و تعريف پروژه هاي مؤثر و گسترده، حمايت بيشتر
طرح هاي پژوهشي دانشگاه ها و سازمان هاي ذيربط و نيز تشويق پژوهشگران براي ايجاد انگيزة بيشتر.

4- تقويت, هدفمند شدن و افزايش برنامه ريزي مستمر براي تبليغات و اطلاع رساني مؤثر به منظور اطلاع رساني جامع، بررسي مسايل مربوط به گردشگري هنری از زواياي مختلف و افزايش فرهنگ توجه به گردشگري و حفظ آثار تاريخي و فرهنگي با كمك راهكارهاي پيشنهادي

5- تلاش در جهت كاهش هزينه هاي گردشگري هنری با كمك راهكارهاي پيشنهادي

6- تقويت و ارتقاي فرهنگ بهداشت و حفظ محيط زيست در شهرها و روستاها و به ويژه سايت هاي گردشگري كشورهاي منطقه با كمك راهكارهاي پيشنهادي

7- افزايش كمي و كيفي امكانات رفاهي متناسب با استانداردهاي جهاني در شهرها، روستاها و اطراف سايت هاي گردشگري  

8- افزايش كمي و كيفي امكانات ترابري زميني، هوايي و دريايي متناسب با استانداردهاي جهاني با كمك راهكارهاي پيشنهادي

9- برقراري سیاست های تشویقی و امتيازات و تسهيلات ويژه قانوني (آسان و ارزان) براي بهره مندي گردشگران كشور و منطقه از سايت هاي گردشگري موجود در همين مناطق.

10- افزايش حمايت و تشويق سرمايه گذاري بخش خصوصي در توسعة گردشگري هنری با پشتوانة قانوني

11- كاهش آلودگي هوا در شهرها و اطراف سايت هاي گردشگري متناسب با استانداردهاي جهاني به منظور تامين سلامت و ايجاد انگيزه براي گردشگران و نيز حفاظت آثار و بناهاي تاريخي و فرهنگي حوزه درياي کاسپین با كمك راهكارهاي پيشنهادي

12- كاهش آلودگي ارتعاشي (صوتي و لرزشي) در شهرها و اطراف سايت هاي گردشگري متناسب با استاندارد هاي جهاني به منظور تأمين سلامت و ايجاد انگيزه براي گردشگري و نيز حفاظت آثار و بناهاي تاريخي و فرهنگي با كمك راهكارهاي پيشنهادي

13- طبقه بندي علمي و تخصصي در گنجينه ها و نمايش مطلوب آثار متناسب با
زمينه هاي تخصصي و ذائقه هاي بازديد كنندگان براي مقاطع مختلف سني و تحصيلي.

14- تربيت و جذب نيروهاي متخصص و با تجربه و نيز اتخاذ تدابير علمي در حفاظت، مرمت و نمايش آثار تاريخي و فرهنگي بر اساس راهكارهاي پيشنهادي

15- پيشگيري ، جلوگيري و كاهش ميزان تخريب هاي آگاهانه و ناآگاهانة انساني به آثار تاريخي و فرهنگي بر اساس راهكارهاي پيشنهادي

16- افزايش كمي و كيفي اجراي طرح هاي توسعه با هدف زيبا سازي و كاربري فرهنگي و سياحتي در اطراف سايت هاي گردشگري.

17- توجه جدي و كارشناسي به سهم بافت ها و بناهاي تاريخي و فرهنگي و ديگر
سايت هاي گردشگري و نيز كاربري فرهنگي و سياحتي اطراف آنها در طرح هاي توسعه شهرها و روستا.

18- تقويت و توسعة نقش مقولة گردشگري و رشته هاي تحصيلي مرتبط با آن در نظام آموزش و پرورش در قالب ايجاد رشته هاي تحصيلي مورد نياز در صنعت گردشگري

19- تقويت و توسعة نقش مقولة گردشگري و علوم و رشته هاي تحصيلي مرتبط با آن در نظام آموزش عالي در قالب ايجاد رشته هاي تحصيلي و تربيت نيروهاي متخصص مورد نياز در صنعت گردشگري در مقاطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري

20- تقویت روابط دیپلماتیک میان کشورهای حوزه دریای کاسپین و برطرف شدن مشکلات صدور ویزا و خدمات مرتبط آن برای سهولت گردشگران هنری

نتيجه گيري

براي تحقق توسعه گردشگری هنری در حوزه دریای کاسپین, ابتدا لازم است موانع سر راه را برداشت و سپس نسبت به طرح و گزينش راهكارهاي نو، مؤثر و علمي اقدام كرد. اين موانع مي تواند احساس نا امني سياسي، اجتماعي و فرهنگي از سوي گردشگران و يا ميزبانان آنان، ضعف پژوهش و اطلاع رساني، گران بودن هزينه ها، ضعف بهداشت، امكانات رفاهی، طرح هاي عمراني و طرح هاي حفاظت از سايت هاي گردشگري، ضعف تربیت نیروی انسانی متخصص در نظام آموزش و پرورش و آموزش عالي در حوزه دریای کاسپین و مشکلات صدور ویزا و خدمات مرتبط آن باشد.

آسیب شناسی و بررسي اين موانع و شناخت در خور از آنها، ما را به سوي دست يابي به راهكارهاي علمي و مؤثر در جهت تقويت و توسعة گردشگري هنری رهنمون خواهد ساخت. اين راهكارها نه تنها بايد كارشناسانه و از روي مطالعة جامع باشد، بلكه لازم است داراي قابليت هاي اجرايي مطلوب نيز باشد.

بر این اساس تمرکز سازمان های فرهنگی و سرمایه گذاری ذیربط به صورت مدیریت یکپارچه، تقویت جایگاه گردشگری هنری در نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی، تقویت امنیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی گردشگران، توسعه بهداشت محیط زیست دریا و سرزمین های ساحلی، تشویق دانشگاه ها و موسسه های فرهنگی و هنری برای افزایش پژوهش های مرتبط با گردشگری هنری منطقه، ارتقاء سطح همکاری های فرهنگی و اقتصادی در حوزه گردشگری کشورهای حوزه دریای کاسپین و کاهش مشکلات صدور ویزا و خدمات مرتبط آن می تواند از جمله مهم ترین راهکارهای توسعه گردشگری هنری حوزه دریای کاسپین باشد.

همتي بين المللي مي طلبد تا در آينده اي نزديك شاهد رشد و تعالي و تحولي چشم گير  در صنعت گردشگري هنری حوزه دریای کاسپین كه سهم بسزايي در روابط فرهنگ ها و در نهايت برقراري و استمرار صلح و دوستي در ميان  ملت هاي منطقه دارد، باشيم.

دکتر مصطفی رستمی

عضو گروه صنایع دستی و پژوهش هنر، دانشگاه مازندران