ائتلاف آمریکایی؛ مهار تهران یا باج‌گیری از رقبا

 یکی دو ماهی می‌شود که‌ آمریکا برای تنش‌آفرینی در منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه پروژه جدیدی را تحت عنوان ائتلاف دریایی در منطقه خلیج‌فارس کلید زده است. این در حالی است که بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در نیات و اهداف آمریکا تردیدهای جدی دارند و به‌واسطه رفتارهای اخیر ترامپ هم این تردیدها جدی‌تر شده است.

از مجموع اظهارات و توییتهای ترامپ این‌طور برمی‌آید که با توجه به روحیات منحصربه‌فردی که دارد بیشتر به دنبال تنش‌آفرینی و به گروگان گرفتن امنیت انرژی است به‌ویژه اینکه آمریکا به گفته دولتمردان این کشور نیازی به نفت خاورمیانه ندارد و این رقبای آمریکا هستند که نیاز به انرژی خاورمیانه دارند و به نظر می‌رسد آمریکا می‌خواهد نیازهای انرژی و توسعه کشورهایی همچون چین ژاپن، کره، هند و اروپا را به رخ آن‌ها کشیده و از آن‌ها باج‌گیری کند هرچند تلاش‌های آمریکا در این زمینه تاکنون نتایج چندانی به همراه نداشته است و تعداد محدودی از کشورها به این ائتلاف پیوسته‌اند.

درواقع آمریکای ترامپ اهداف دوگانه‌ای  را از ایجاد این ائتلاف پیگیری می‌کند؛ نخست به گروگان گرفتن نیازهای رقبا به انرژی و امنیت انرژی و دوم پیگیری سیاست منزوی‌سازی و امنیتی کردن تهران. طبیعی است که رقبا و کشورهای منطقه متوجه پیگیری چنین نیاتی از سوی واشنگتن هستند و به‌راحتی حاضر نخواهند شد در زمین طراحی‌شده از سوی آمریکا بازی کنند.

ائتلاف دریایی آمریکا در خلیج‌فارس پس از بالا گرفتن تنش‌ها که از یک‌سو با تشدید تحریم‌های واشنگتن و فشار حداکثری به ایران و از سوی دیگر با حوادث پراکنده‌ای چون حملات خرابکارانه علیه نفت‌کش‌ها، سرنگون شدن پهپاد آمریکایی و توقیف تانکرها مطرح شد. اقدامات و سیاست‌های طراحی‌شده که از همان ابتدا نیز باهدف ایجاد اجماع حداکثری علیه ایران ایجاد شد.

تاکنون امارات متحده عربی، بحرین و عربستان به این ائتلاف پیوسته‌اند، امارات روز پنج‌شنبه، یک روز پس‌ازآن اعلام شد که شبه‌نظامیان حوثی تهدید کردند به دلیل مشارکت ابوظبی در جنگ یمن، ممکن است به اهدافی در خاک امارات حمله کنند، اعلام کرد که به ائتلاف دریایی در خلیج‌فارس به رهبری ایالات‌متحده خواهد پیوست. عربستان سعودی، نیز خبر پیوستن خود به این ائتلاف نظامی دریایی را روز چهارشنبه اعلام کرد.

سالم محمد الزابی، مدیر همکاری‌های امنیتی بین‌المللی وزارت خارجه امارات ضمن انتشار خبر این همکاری نظامی، حمایت کشورش را از تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای مهار خطراتی که حمل‌ونقل و تجارت جهانی را تهدید می‌کند اعلام کرد.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در واکنش به پیوستن امارات به ائتلاف آمریکا در خلیج‌فارس، در گفت‌وگو با شبکه المیادین، گفت: حمایت‌های خارجی بی‌فایده است و هیچ‌چیزی بهتر از تفاهم همسایگان نیست.

در مقابل مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا روز پنج‌شنبه در توییتر از این گام استقبال کرده و مدعی شد حفاظت از تجارت در جهان با توجه به رخدادهای اخیر بسیار مهم است.

بحرین  سومین کشور منطقه است که مردادماه به این ائتلاف پیوست. البته منامه طی یکی دو سال اخیر به‌طور کامل در راستای منویات واشنگتن، ریاض و تلاویو حرکت می‌کند و عملاً هیچ‌گونه استقلال عملی از رهبران این کشور مشاهده نمی‌شود. زمزمه‌های پیوستن رژیم صهیونیستی به این ائتلاف هم در هفته‌های اخیر در حالی مطرح شد که رژیم صهیونیستی ناوگان دریایی ندارد و جزو کشورهای همسایه گذرگاه کشتیرانی بین‌المللی هم نیست. عراق نه‌تنها مشارکت در این ائتلاف را رد کرد بلکه با هرگونه مشارکت رژیم صهیونیستی در این ائتلاف نظامی و حضور آن‌ها در خلیج‌فارس مخالفت کرد.

از میان کشورهای غربی تاکنون بریتانیا و استرالیا به این ائتلاف پیوسته و به‌عنوان اعضای اصلی ائتلاف پذیرفته‌اند که امکانات لازم برای تأمین امنیت ناوبری در این منطقه را تأمین کنند. غیر این سه کشور هنوز کشور دیگری به این ائتلاف نپیوسته است.  پاریس، پیشنهاد تشکیل یک ائتلاف نظامی اروپایی را ارائه کرد و دانمارک، ایتالیا و اسپانیا نیز از این طرح حمایت کردند، اما تاکنون خبری از ائتلاف اروپایی نیست.

آمریکا مدعی است که باهدف حفاظت از حمل‌ونقل دریایی در خلیج‌فارس و انتقال آزادانه نفت از مسیر تنگه هرمز این ائتلاف را تشکیل داده است، اما چنین ائتلافی نه‌تنها باعث کاهش تنش‌ها نخواهد شد بلکه به نظامی شدن بیشتر منطقه و افزایش تنش منجر می‌شود.

اقدام آمریکا در راستای تشدید رقابت‌های نظامی، افزایش حضور و مداخله نظامی، اعمال تحریم‌های شدید اقتصادی و تشکیل ائتلاف‌های نظامی- سیاسی و تهدید نظامی است همانند دهه‌های گذشته، آمریکا نه‌تنها به دنبال صلح و امنیت نیست بلکه درصدد ایجاد ناامنی در خلیج‌فارس و خاورمیانه است.

از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، آمریکا تلاشی مستمر در راستای ایران هراسی در بین اعراب خاورمیانه به‌ویژه اعراب حوزه خلیج‌فارس داشته است تا در این راستا منافع و مصالح خود را تأمین کند. مقابله بانفوذ و قدرت ایران، مشروع جلوه دادن حضور و نفوذ نظامی خود، وابسته کردن کشورهای منطقه به واشنگتن و فروش میلیاردها دلار اسلحه و تجهیزات نظامی مدرن ازجمله اهداف آمریکا است. این روند از زمانی که دولت ترامپ زمامدار امور کاخ سفید شده، بیش از بیش در دستور کار قرارگرفته است.

اما همان‌گونه که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان گفته است آنچه باعث برقراری صلح، ثبات و امنیت در منطقه خلیج‌فارس می‌شود، اتخاذ تدابیری مبتنی بر گفت‌وگو و مشارکت کشورهای عضو است، نه توسل به مداخله نیروهای خارجی، خریدهای سنگین و سرسام‌آور نظامی.