” پرورش خلاقیت در کودکان “

«الن الدا»بازیگروکارگردان معروف می گوید:خلاقیت جایی است که هیچ کس دیگری تا به حال پای نگذاشته است .برای کشف خود ویافتن هرچیز فوق العاده ای به وسیله شهود باید از شهر آسایش خود به بیابان های ناشناخته مهاجرت کرد.

تفکر خلاق

اگر بخواهیم تفکر خلاق را معنا کنیم، باید بگوییم که وقتی ازمجموعه اطلاعات وداده ها یک فکر جدید ونو ارائه شود، تفکر خلاق حاصل شده است .تمامی اختراعات ،حاصل تفکر خلاق است. یعنی یک فکر جدیدی که در یک مجموعه به تولید شی جدیدی منجرشده است.برای داشتن تفکر خلاق به زمینه هایی نیازمند است .طبیعی است که هرکودکی با سطحی از هوش ،توانمندی ،استعداد بدنیا می اید وشیوه  پرورش تفکرخلاق در کودکان متفاوت است اما می توان زمینه های بروز تفکر خلاق را در کودکان فراهم کرد.

5سالگی، اوج تفکر خلاق

ار آن جا که کودکان پیش از پنج سالگی توجه وتمرکز کمتری دارند، رشد خلاقیت دربیشترکودکان از 5سالگی به بعد آغازمیشود اماهستند کودکان خلاقی که از 2 سالگی کارهای خلاقانه انجام می دهند والبته هوش بالاتری نسبت به همسالان خود دارند.بنابراین والدین از5 سالگی به بعد بااتخاذ شیوه های متعدد می توانند امیدوار باشند که خلاقیت درکودکانشان پرورش پیداکند.برخلاف تصور بسیاری از والدین درباره این که برای افزایش خلاقیت کودک نیاز به سرمایه گذاری مالی وجوددارد ،در این راستا فقط لازم است کودک درباره ای اشیای موجود در محیط پیرامون خود اطلاعات کافی داشته باشد واجازه یابد آن چه کنجکاوی اش را تحریک کرده است در اختیار داشته باشد.

چند راه ساده برای بالا بردن خلاقیت کودکان :

1-اشتباه کردن خوب است

کودکانی که  از شکست خوردن می ترسند کمتر خلاقیت از خود نشان می دهند .اگرکودک شما از اشتباه کردن می ترسد، به او بگویید؛«باز هم سعی کن انجامش دهی .»همان گونه که سازمان نوآوری خلاقیت معتقد است که شکست، حرکت به جلو وپیشرفت است .با نگاه کردن به اشتباهات می توان فرصت های رشد را فراهم نمود.

2-درهنگام تشویق کودک هوشیارباشید

مشکلاتی به همراه  تشویق کودک وجود دارد که می تواند کودک را از جستجو برای انگیزه های درونی خود باز دارد .این موضوع نشان دهنده ی این نیست که هر گونه تشویقی نامناسب است ولی در آینده اگر می خواهید کودک خود راتشویق کنید، سعی کنید باجمله ای  هدفمند مانند؛ «میبینم کفشت راخودت پوشیدی!»یا «واقعا برای حل مسئله ریاضی زیاد زحمت کشیدی وسخت کار کردی !»همراه باشد.

3-ازبهم ریختگی به هم نریزید

بیشترما خواستار یک مکان پاکیزه ومرتب هستیم واز شلوغی وبهم ریختگی احساس پریشانی می کنیم.بااین حال هنگامی که کودکان وحتی بزرگسالان در حالت خلاقیت خود به سر می برند ،همه چیز به سرعت بهم میریزد.دفعات بعد که کودک تان ازشما درخواست آبرنگ کرد ویا خواست اسباب بازی های خود را روی کف اتاق بریزد به او فضای کافی دهید ویا اگر هوا خوب وشرایط مناسب است او را به حیاط ویا بیرون ازخانه ببرید.احتمالا باید آن بهم ریختگی راهم خودتان جمع کنید ولی خلاقیت کودک شما بر آن ارجحیت دارد.

4-مدل خلاقیت برای فرزند خود شوید

چه مقدار خلاق هستید؟درچه کاری می توانید ازخلاقیت خود بهره ولذت ببرید؟آشپزی، آوازخوانی ،باغبانی، نقاشی ؟کودکانی که والدین خود را در حال خلاقیت ببینند بیشتربه سوی این فعالیت ها جذب می شوند.اگر مدت مدیدی از آخرین خلاقیت شما می گذرد، به وسیله کودک درون خود فکر وتلاش کنید وآنچه شما را در آن هنگام خوشحال می کرد بیاد آورید وزمان خود را ،حتی برای نیم ساعت، صرف آن کار کنید .سپس احساس خود را دریابید وببینید آیا از انجام آن لذت بردید و می خواهید که روز دیگر هم این کار را تکرار کنید؟

5- ذهن خود را باز نگه دارید

به کودک خود گزینه هایی را ارائه دهید که برای تفکر مستقل وی مناسب باشد.شما ممکن است که خود عادت به شام یاصبحانه خوردن نداشته باشید ولی اگر فرزند شما برای صبحانه وقبل از رفتن به مدرسه ماکارونی می خواهد به وی در آشپزخانه کمک کنید که خودش غذای مورد علاقه اش را آماده سازد.اگر کودک شما علاقمند به کمک در کارهای آشپزخانه است ،آنجا را به یک آزمایشگاه علمی برای وی تبدیل کنید ومواد و وسائل لازم را برایش مهیا سازید.

6-گامی به عقب بردارید

این مورد ممکن است اینطور به نظر بیاید که موارد قبل را کمی نقض کرده باشد ولی مهم این است به یاد داشته باشید که تعادل داشتن در همه موارد لازم است اگر کودک احساس کند که همواره تحت نظارت است، ممکن است که کمتر ریسک کند که این موضوع باعث کاهش خلاقیت وی گردد.اگرمشوق استقلال کودک خود باشید خواهید دید که قوه تخیل وی هم شکوفا می شود .درآینده هنگامی که فرزند خود را در حال آرام بازی کردن، نقاشی یا نوشتن دیدید ،از اظهار نظری مانند:«چه می کشی؟!»خودداری کنید .چنین جملاتی او را از حالت خلاقیت خارج می سازد در عوض برای خود یک فنجان قهوه درست کنید واز لحظات لذت ببرید.

7-  بازگشت به مبانی

اسباب بازی هایی که سرو صدا تولید می کنند بسیار سرگرم کننده هستندولی به تفکر خلاق شما کمک نمی کنند .اسباب بازی هایی مانند میله های سبک، لوله های پلاستیکی، بلوک های سبک،عروسک،لوازم اداری ، شن وماسه وآب  این کار را انجام می دهند.برای تماشای بازی کودک خود وقت بگذارید.به جای استفاده از اسباب بازی های بسته که با یک یا دو دگمه کار می کنند از اسباب بازی های باز مانند موارد ذکرشده استفاده کنید .

8- وقت خود رابرای خلاقیت فرزندتان تنظیم کنید

این برای والدین شاغل می تواند مشکل باشد.کودکان نیاز به زمان ازپیش تعیین نشده برای تصور ،تجربه اندوزی وکشف دارند.این موضوع می تواند نیم ساعت نقاشی پس ازشام خوردن وکتاب خواندن قبل از رفتن به رختخواب باشد یا این که یک ساعت در آخرهفته خود رابه او اختصاص دهید.برای این کار به طور حتم،زمان بگذارید.

9- کاهش نشستن در جلو صفحه نمایش (تلویزیون مانیتور و…..)

همه ما می توانیم تلاش کنیم که زمان کمتری به تماشای فیلم وکارتون یا بازی های کامپیوتری صرف وبه جای آن نقاشی، شهرسازی بابلوک وخمیربازی یا هرکار خلاقانه دیگر کنیم .

10- توجه واشاره به نکات کوچک زندگی

این نکات ریز می تواند یک قورباغه در پارک، شکل خطوط روی درختان یا ابری زیبا باشد.این موضوع باعث شگفتی وتوجه کودک برای قدر شناسی چیزهای کوچک باشد.

 

سمیه اکبرزاده«توتم»