پیوست فرهنگی، اهمیت و ضرورت ها

حرف آنلاین: مقام معظم رهبری فرموده است : فرهنگ اساس کارملت است. درهرمحیط کاری وزندگی وقتی برخورد فرهنگی و یا بهتر رفتار فرهنگی نباشد، به نتیجه مشخص درآن محیط دست نخواهیم یافت.موقعیت های فرهنگی است که مسیر انسان را تغییر می دهد وبه قله های سعادت رهنمون می سازد. چه بسا انسانهایی که با یک برخورد ساده فرهنگی به اوج رسیدند واستعداد خدادادیشان شکوفا گردید وبیدارگشته اند وراه زندگی خودرا پیمودند.دراین سی وچند سال فعالیت های مختلف فرهنگی صورت گرفته اما بدون هدف گذاری وتاثیر گذاری وآن شد که درجامعه فعلی آن را می بینیم .

پیوست فرهنگی ازآن موضوع های پژوهشی است که با یک تحقیق وپژوهش به سرانجام نمی رسد ،بلکه نیازمند به دهها نظریه پردازی وگفتمانی دارد. تجربیات فرهنگی ،اندیشمندان ،کارشناسان و..بايد درکنارهم بیاید تا به یک مطلوب  ونقشه راه فرهنگی برسیم.بسیاری ازعملکردهای نا مطلوب درعرصه فرهنگی وبسیاری ازفعالیتهای تاثیرگذار بهتر بگوییم، قالبهای فرهنگی تاثیرگذارکه کم نیستند ،درراستای فعالیت پژوهشی پیوست فرهنگی می تواند مفید باشد وبه منابع تحقیق یاری برساند. علی (ع)  می فرماید:بزرگترین استاد تجربه است . وما به یقین دراین چند سال انواع تجربه ها را پشت سرگذرانده ایم که می تواند پشتوانه ما دربهبود وضعیت فعالیت فرهنگی واجرای دقیق پیوست فرهنگی ومهندسی فرهنگی باشد.

بهترین وعالیترین رویکرد درمفهوم شناسی پیوست فرهنگی رویکرد دینی واسلامی است که بی نظیردرآیات قرآن وروایت ائمه معصومین  (ع)فراوان آمده است.چون این سخنان گهربارازبطن وظن فطری برخاسته ،پس باعث بیداری ذهن وافکار مخاطب که خلقتش ازفطرت است، می شود.

دراین پژوهش سعی شده که ازتجربیات ونگاشته هاوگفتاراندیشمندان ودست اندکاران فعالیت فرهنگی می کنند بهره ببریم چراکه می دانیم ومشخص است که آنها هم داعیه ترسیم درست پیوست فرهنگی دارند؛ که تلاش شده دراین پژوهش بصورت کاربردی بسط داده بشود. ویک نکته مهم این است آنقدر کلید واژه هایی مانند پیوست فرهنگی، مدیریت فرهنگی ،فرهنگ عمومی ،تحول وتغییر، واژه های موثری هستندکه درهمه موضوع ها وتحقیقات فرهنگی دخالت ودلا لت داردومشترک است. مثل کلید واژه مخاطب چون همه نوک اشاره موضوع ها به مخاطب است ازجمله موضوع حاضرهم یعنی پیوست فرهنگی به طورکامل بامولفه مخاطب عجین است وازاین قاعده مستثنی نبوده است.

مقدمه:

«باید تاثیرمجموعه کارهایی را که انجام می دهیم مشخص کنیم وبتوانیم بسنجیم که خروجی کارمان در مجموع نظام در حوزه فرهنگ چگونه است- بیانات مقام معظم رهبری»به دقیق بخواهیم این نکته را بررسی بکنیم ؛ودردرون جامعه به آن بنگریم ،معضل ومشکلات ونا هنجاریهایی وجود دارد وهرروزهم به آن اضا فه می شود.وازطرفی آنقدر محصولات فرهنگی کشورهای غربی برای مخاطبان ایرانی جذابیت دارد که دلباخته آن می شوند ومخاطب به راحتی تن به آن می دهند . حال اینکه ما ازبهترین وبرترین فرهنگ برخوردار هستیم .کشورهای غربی با تهاجم ها ی فرهنگی می داند چگونه بی اندیشد و کار بکند و وفعالیت فرهنگی را به خورد مخاطب بدهند، ودراین امورهدفمند وپیشروهستند.برای همین به نتیجه ای که می خواهند می رسند وتاثیرآن را درجامعه خود می بینیم، مانند اینکه چگونه جوانان به اعتیادوبه انواع مواد اعتیاد روی آورده اند ویا اینکه دختران وزنها چگونه به بد حجابی وبی حجابی گرایش پیدا کرده اند.آنها خواسته اند که مفهوم فرهنگ خود را به وسیله ابزار که تبدیل به محصول فرهنگی شده به مخاطبان اعمال نمایند وجوان کم تجربه یا مخا طب کم تجربه و ناآگاه هرآنچه را که می بیند،جذب گرددو بداند که این آمال او است و دیگر هیچ وندانند که دراین دنیا، فرهنگی وجود دارد که بی بدیل وبا روح وفطرت انسانی نسبت دارد ،وبا فراخواندن آن بیداری می آورد.غایت فعالیت فرهنگی یا اقدام فرهنگی می خواهد تا مجموعه ای از رفتاروآداب را که در تعریف فرهنگ گنجانیده شده است را انسجام ببخشد ،تاثیراتش راببیند، اندازه بگیردتابه یک رفتارمطلوب دست یابد ، درحوزه تاثیرگذاری ازآن به پیوست فرهنگی نام می برند. حال چه اهمیتی دارد ؟ومفهوم فرهنگ چیست؟ موضوعی که درمتن می آید.

مفهوم فرهنگ

آنچه که ازپیوست فرهنگی  درکلیت برداشت می شود ،مربوطه به همه دستگاههای اجرایی است ، که سطوح فعالیت اجرایی خودرا فرهنگی  کنند وبه مردم بنمایانند و نهایت تاثیر گذارباشند، و جلب مخاطب بکنند.این درتعریف فرهنگ باظرافت نهفته است. « فرهنگ واژه ای  فارسی است که پیشنه ای دورودراز دارد وردپای آن رادراکثر متون نظم ونثر فارسی می توان یافت این واژه را مرکب از دو جزو “فر” و”هنگ” دانسته اند ” فر” به معنی جلوه ” بالا” ” بره ” ” پیش” آمده است وبه عنوان اسم نیزآن را ” شکوه” و” درخشندگی” معنا نموده اند”هنگ ” نیزازریشه ی اوستایی ” تنگ ” به معنی کشیدن ” زور ” قدرت” و…. گرفته شده است ازاین ریشه واژه های فارسی  “هنگ” به معنای قصد وآهنگ ” ” هنجیدن و هیختن ” به معنای بیرون کشیدن و ” برآوردن ” نیز ساخته شده است. ترکیب این واژه ها با پیشوند ” فر” نیز فرهیختن ” به معنای تربیت کردن وادب آمو ختن و تادب به دست می دهد.براین مبنا ازنظرلغوی می توان واژه ی فرهنگ را کشیدن به سوی بالا و بیرون کشیدن معنی نمود که تلویحا سیر کمالی ورستن ورساندن ازجهل وتاریکی را نیز می رساند.علاو ه براین درزبان فارسی فرهنگ به عنوان یک واژه ی بسیط ترکیبی رساننده ی مفهوم ادب تربیت معرفت حکمت هنرعقل دانش وبزرگی نیزبوده است(درآمدی برمدیریت فرهنگی ص 26و27)» بنابراین معناها چه به جهت محتوایی وچه به لحاظ تخصصی ، وکارکردی ،می توان ازکلمه فرهنگ دریافت نمود،که امروزه به دلیل رشد فن آوری ، ونیازها وخواسته ها ،دایره شمول فرهنگ وسیع ووسیع تر می شود . درحوزه فرهنگ وفرهنگی هرچه انسجام موضوع ،بکارگیری اندیشه ناب ، دارای نقشه وهدفمندی باشد ،به ارتقاء فرهنگ که مجموعه ای ازآداب ورسوم … است، دست می یابیم.

اهمیت پیوست فرهنگی

گفتیم پیوست فرهنگی  شامل تمامی مدیران اجرایی است. که درگذشته می بایست درسطوح کاری چه درکلان و چه درجزء به برنامه های فرهنگی می پرداخته اند، که ازاهمیت فرهنگ، وخروجی فعایتهای فرهنگی (پیوست فرهنگی ) مغفول مانده اند. «حاکم بودن نگرش محدود به فرهنگ بین مدیران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی وکارکرد آن درحد پرکردن اوقات فراغت وتولید آثار هنری ودرنتیجه محدود کردن کارفرهنگی درمحدوده سازمانی خاص وامتداد این رویکرد بعداز پیروزی انقلاب وتبدیل شدن آن به نگرشی غالب در برنامه ریزی های توسعه که هنوز هم ادامه دارد(درآمدی برمدیریت فرهنگی ص26/27)» یعنی اینکه، روح فرهنگ درسطوح فعالیتهای اجرایی ،اداری، وجودنداشته و ندارد وجاری نیست، وفرهنگ ازسطح پاینی بر خورداربوده و منتج  به تولید،چند کتاب وآثارهنری شده است.بنابراین وقتی چنین برخورداری با موضوع فرهنگ می شود، ازاهمیت وخروجی آن (پیوست فرهنگی ) کاسته می شود.یا اصلا چنین موضوعی  تا به حال وجودنداشته است. « نا شناخته ماندن نتایج اقدامات فرهنگی به واسطه پخش شدن آثار آن درروابط اجتماعی که همچنان ادامه دارد ونبودن ابزارها وروش های علمی برای اثبات موفقیت اقدامات فرهنگی که درمقام مقایسه با سایر فعالیت ها مد یران را تشویق می کند ،به سمت انجام فعالیتهای عینی قابل اندازه گیری روی بیاورند.(همان)» به مساله،سیطره کمیت برموضوع اشاره دارد. مدیرانی که به کیفیت نمی اندیشیدن وبه ارائه آمار، کفایت می کنند. ویا عمیقتراینکه،  به تاثیربرروی مخاطب اندیشه ای  نمی شود،زمانی  پیوست فرهنگی ، (تا ثیرگذاری فرهنگی خواهیم داشت )که فرهنگ از مظلومیت خارج شده ودرطرح ریزی وبرنامه ریزی برای تغییر ، درونی وبیرونی، سنجیده ترعمل بشود، تا آنوقت آن را احساس بکنیم  « فرهنگ اگر درکتابها ونوشته ها بماند سالها بدون تغییر با قی می ماند ولی درجریان رشد انسانها معانی موجود درفرهنگ جزء وجودشان شده وبا رفتارشان درآمیخته می شود وبااین دریافت توانایی اندیشیدن وتصمیم گیری پیدا می کند که به آن دورنی شدن فرهنگ می گوییم(جامعه شناسی تبلیغ ص 18)»البته دراین درونی شدن وتاثیرگذاری که مجموعه فرهنگی  را می سازد عوامل فرهنگی نقش کلیدی ومهمی را بازی می کنند که یکی ازاین عوامل  یا عوامل فرهنگی مدیران دستگاههای اجرایی هستند.درنگاهی دیگربه مقوله فرهنگ واهمیت فرهنگ تا آنجایی است، که بدون شناخت مخاطب ونیازها واستعدادهاومیل اوبرنامه ای طراحی کرد ومیان مردم حضوریافت وانتظار داشته باشیم ،که کارفرهنگی تاثیربگذارد. اهمیت پیوست فرهنگی درهمین است .داشتن نقشه فرهنگی  با خروجی مناسب ،« کار فرهنگی نیازمند شنا خت دقیق وهمه جانبه ی مخاطبین وطراحی برنامه ها وفعالیت ها با توجه به میل واستعداد ونیاز مخاطب است که نظر سنجی درمورد برنامه ها وفعالیتها وحضورآحاد اجتماعیی می تواند آن را اثربخشی تر نماید.(درآمدی برمدیریت فرهنگی ص107)» بنابراین اهمیت بارزدرطرح ریزی پیوست فرهنگی وبرنامه ها وعملیات فرهنگی درنگرش تازه به مخاطب است.

 ضرورت پیوست فرهنگی

اینکه صرف علاقه مند به فعالیت فرهنگی داشته باشیم، وشروع به فعالیت نماییم وندانیم که  این یا آن فعالیت فرهنگی ضرورتش چیست؟ وچه تاثیری می خواهیم بگذاریم؟،.حوزه تاثیرگذاری کجاست؟ وآیا روی آن شناخت داریم ویا خیر؟، روند فعالیت فرهنگی را دچار مشکل می کند ،ازطرفی می بینیم که دشمن چگونه وبه چه شکل برنامه ریزی می کند وفعالیتهای فرهنگی خودرا به خورد مخاطبانش می دهدوواقعیت این است که تاثیرآن درجامعه به جا مانده است .بنابرابن «ازآنجاکه همه ما به نحوی بر تغییرات فرهنگی تاثیر می گذاریم ،ضرورت دارد قبل از هرچیزی عرصه های تاثیرخودرا بشناسیم وبا ارزیابی عملکرد سازمان خود در تغییرات فرهنگی نقشی کامل ترودرست ترایفا بکنیم( معیارهای پیشنهادات وانتخاب طرح های فرهنگی ص27)»منظورازسازمان سازمانها ی فرهنگی وغیر فرهنگی است که با توجه به ماموریت ومحتواء خودشان،اقدام به اجرای طرح ها وبرنامه های فرهنگی، باعنایت به شناخت مخاطب، چگونکی تاثیر مخاطب،می نمایند ، مخاطبانی که نیاز وخواسته دارندومساله بعدی اینکه باید مهندسی درفعالیت صورت بگیرد وازمواز کاری دست کشیده شود.،ازضرورتهای پیوست فرهنگی درخروجی وتاثیرگذاری برنامه هاست است .درواقع مهندسی فرهنگی وپیوست فرهنگی علت ومعلول هم هستند.درضرورت این موضوع ،تاثیرگذاری برروی مخاطب ، پیاده نمودن پیوست فرهنگی درون وبیرون سازمان ، که شامل اخلاق ،یک برنامه فرهنگی ، تولید محصول فرهنگی ،به سوالهایی باید پاسخ داده بشود. « اگر هدف اصلی از تشکل دهی یک عملیات وفعالیت فرهنگی را تاثیر گذاری بررفتار مخاطب بدانیم باید درهر فعالیت فرهنگی به پرسش های زیر پاسخ داده بشود 1- چه کاری باید انجام بشود؟2- روی چه کسی ویا چه کسانی این کارباید انجام بشود.؟3- چگونه باید انجام بشود(زمان… مکان…روش و.)(درآمدی برمدیریت فرهنگی ص27)»این بستگی به اهدافی که درسازمان وجود دارد که درشکل گیری عملیات فرهنگی  اجزای ،کنارهم قرار می گیرند  وبا این حفظ وپیوستگی یک فعالیت موثر فرهنگی صورت می گیرد.

 نشانه های اسلامی و ضرورت پیوست فرهنگی

« دراصل دو ملاحظه درامر پیوست فرهنگی وجوددارد. دردرجه اول بازدارندگی از ورورد فرهنگ مخرب ، ودر ثانی پیش برندگی نسبت به فرهنگ مطلوب است(مجله سوره ش54و ص 5 و76)»  دو موضوع درکنارهم باید قرار بگیرند .اول اینکه تمام فعالیتهای فرهنگی درمقابله با تهاجم فرهنگی است که نشانه های تهاجم فرهنگی چه درکشورمان وچه درخارج از ایران وجود دارد. به خصوص درایران اسلامی ما که غرب تمام توانش را بکارگرفته است که چهره اسلام را مخرب نشان بدهد . ودوم اینکه درپیوست فرهنگی  هم به درون وهم به بیرون باید پرداخت بشود .ازضرورتهای دست اول پیوست فرهنگی است، با توجه به این رویکرد،اگربه طور خلاصه بخواهیم توضیح بدهیم وآن این است که درطرح ریزی وبرنامه ریزی چه نشانه های اسلامی وجودارد وآیا این طرح بااین نشانه هایی که وجوددارد دربیرون تاثیرش را می گذارد ویا خیر؟مثلا اگرقراراست، دریک مکانی ساختمانی ساخته بشود معماری آن چیست ؟واجزای معماری وچه سیستمی وروابط اجزایی درآن بکارگرفته می شود؟وآیا این اجزای بکارگرفته شده تاثیر می گذارد؟مهمترین مساله نشا نه های اسلامی آن چیست؟واین نشانه های اسلامی الگوی ونماد مناسب برای مقابله با تهاجم فرهنگی است؟بدیهی است دریک حرکت فرهنگی باید این موارد واضح وآشکار وروشن باشد. « صهیونیست ها هرنقطه دنیا که خواسته اند، یک سا خنمانی بسازند آن علامت نحس ستاره داوود را سعی کردند یک جوری رویش تثبیت کنند … ما مسلمانان ها نشا نه های اسلامی ومهندسی اسلامی را باید درهمه کارهامان ازجمله درباب مهندسی بایستی مراعات کنیم ( بیانات مقام معظم رهبری-هفته نامه پنچره ش 123)». نشانه های اسلامی هم می تواند درمعماری که نقش های اسلامی معروفی داردوهم دراخلاق ورفتارودرفرهنگ عمومی ،با بکارگیری آن بسیارژرف وعمیق نقش ایفا کند؛ بنابراین نیاز است دربکارگیری نقشه فرهنگی ،پیوست فرهنگی، نشانه های اسلامی رصد وسپس هدفمند درطرح ریزی بکارگرفته شود.توجه ودقت کافی وعمیق به مفاهیم اسلامی ،مهندسی فرهنگی وپیوست فرهنگی ، جلوه وجمالی دیگرمی بخشد که این رویکرد ازضروری ترین اقدام دربه سرانجام رسیدن پیوست فرهنگی است، که درآینده می توان درهمه اجزای اجتماعی مشاهده کرد.

 کارکرد پیوست فرهنگی

کارکرد پیوست فرهنگی مربوطه به حال است وهم آینده.بسیاری ازقالبهای فرهنگی هستند که تاثیرآنی برمخاطب می گذارند، مثل پیام ها وکارکردهای رسانه ای که ابعادش زیاد است . به خصوص دررسانه های تصویری مانند سیما وسینما که درنوع خودش نیاز به بررسی وتحلیل دارد.اما دراین حوزه ازبحث ،یعنی کارکردپیوست فرهنگی، بادومحوربه تحلیل موضوع می پردازیم 1- تفکر2- فرهنگ عمومی.

   کارکردپیوست فرهنگی- تفکر

تفکر به موضوع(موضوع های موجود) دراسلام سفارش شده است. این می تواند یکی از کارکرد های پیوست فرهنگی درخروجی برنامه ها بشود.سیربرنامه های پیوست فرهنگی باید به این جا بی انجامد که مخاطب روی آن نشانه های که گفتیم(الگوها، نمادها،) بی اندیشد . وآن نشانه های اسلامی  باید عادت به تفکررا درمخاطب زنده کند .

«عادت به تفکر یعنی درباره هرکاری که انسان می خواهد تصمیم بگیرد عادت داشته باشد که قبلا کاملا روی آن فکربکند واین ازنظراخلاقی همان طورکه عرض کردم نظر محاسبه النفس است….. انسان باید به خودش مجال بدهد که درباره خودش فکر بکند ودرباره کارهایی که باید درمورد آنها تصمیم بگیرد بیندیشد.(تعلیم وتربیت ص 386)»

اگر قرار است مخاطب دربرابر برنامه ها ی فرهنگی که روی او تاثیر گذاشته است وآن را درزندگی خود بکار گیرد،باید عادت تفکردراونهادینه بشود.نشانه های اسلامی موجود که حاوی محتوای غنی ومعنی داراست، این قوه بلقوه  وبلفعل را دارند که تفکررا درمخاطب بربی انگیزاند.درفعالیت فرهنگی  که برای آن طرح ونقشه کشیده شده است، لوازم ووسایلی باید به کارگرفته شود تا منجر به تفکر مخاطب گردد.

«معنای اینکه انسان فکر بکند این است که به قول امروز به عکس العمل ها ولوازم آن فکر کند. که این  کارچه اثری به دنبال خود می آورد؟ چه عکس االعمل هایی ایجاب می کند؟ مرا به کجا خواهد کشاند؟ وبه تعبیرپیغمبراکرم فرموده : عاقبت آن چیست؟( تعلیم وتربیت ص384و385)»

اگر بخواهیم درتمامی عرصه های فرهنگی ، واداری ،غیرفرهنگی ، ومهندسی فرهنگی وپیوست فرهنگی ، اندیشه های اسلامی را بکار ببندیم ومراعات کنیم ، کارکرد آن می شود که عاقبت آن درروحیه مخاطب وجامعه چه می شو؟چه بسا فعالیت های فرهنگی سازمان فرهنگی وغیر فرهنگی ،دراین مدت سی سال ، عنصرترغیب  کننده ای که،اندیشه مخاطب را درمواجهه با فعالیت فرهنگی تحریک وترغیب نماید، وجود نداشته ویا کم رنگ بوده است. اگر بخواهیم عکس موضوع دراین راستا بپردازیم ،فعالیتها ی مخرب دشمن علیه جمهوری اسلامی است که آنها،توانسه اند، دربهترین ظرف ممکن  ، جذابیت بخشیدن به برنامه ها واستفاده ازابزارمناسب محصولات فرهنگی مسموم را، به سوی مخاطب عرضه کنند ،که دراین محصولات فرهنگی بیرون ودرون آن بسیار متضاد بوده ومخاطب بعدازعادت وعمل به رفتاری می بیند ،ومی اندیشد که درپس آن الگو ها ونشانه های ارائه شده، موضوعی دیگر خفته بوده است، وبه عبارتی عاقبت به خیر نشده است  .منظوراین است جنس فعالیت به نوعی بوده که مخاطب را به تفکروا می داشته است. بنابراین ازکارکردها مهم اول اینکه هماهنگی دردرون وبیرون پیوست فرهنگی وجود باید داشته باشد ،دوم اینکه جذاب باشد، وسوم اینکه مخاطب را ترغیب به عافیت اندیشی بکند.مفاهیم دینی بطور صدرصد این امکا ن را به وجود می آوردوتفکرواقعی رادرانسان/ مخاطب نهادینه می سازد.

 « تدبر معنایش این است که انسان آن نهایت را آن عاقبت کاروآن پشت سر کاررا ببیند تنها چهره کارنبیند هرکاری یک چهره کاری یک چهره ای دارد و یک پشت سری. انسان غالبا چهره کاررا می بیند ولی پشت سر کاررا نمی بیند. مگر اینکه ازآن کاررد شده باشد.آن وقت نگاه می کند ازپشت سرمی بیندوچه بسا است که کاری چهره اش یک جور است ، پشت سرش جوردیگراست. تدبر به عاقبت اینست که انسان قبل ازاینکه کاری انجام دهد ازپشت سر هم آن کار را مطالعه کند.(تعلیم وتربیت ص384و385)»

بنابراین درتهیه پیوست فرهگی ،تفکروتدبربه برنامه ومحتواء  وبه مخاطب ،درآینده لازم وملزوم هم هستند.برای نمونه شعرهای حافظ وسعدی که تفکری ازدرون بوده وبه بیرون سرایت کرده وآن هم برانگیخته شده افکارواندیشه مخاطبان بوده است،برای همین شعرحافظ وسعدی ماندگارگردید.

 کارکرد پیوست فرهنگی – فرهنگ عمومی

منظوراز فرهنگ عمومی  ، فرهنگی است که به وسیله مردم به وجود آمده است وشامل اعمال ورفتاری است که به صورت گروهی وجمعی دربین مردم رواج دارد.  تعریف فرهنگ عمومی :

« فرهنگ عمومی عبارت است از مجموعه منسجم ونظام یافته ای از اهداف ، ارزش ها ، عقاید ، باورها، رسوم وهنجارهای مردم متعلق به یک جامعه بزرگ ، قوم یا ملت .اما آنچه درواقع تجلی گرهمه این هاست ودریک جامعه ظهورعمومی وقابل مشاهده دارد رفتار ، منش ، وعرف جامعه یا همان معیارهای اجتماعی است که به سادگی می تواند به وصف درآید.گرچه فرهنگ ها بسیار قدرتمند و پرنفوذند، اما یکی از ویژگی های اصلی آن ها ، صفت تحول وتغییر ناپذیر است(گفتمان مهدویت ص 32و33)»

منظورما از فرهنگ عمومی دراین مقاله همان ارزش ها وعقاید باورها ورسوم هاو.. که درتعریف فرهنگ هم آن عناصر لحاظ گردیده است واشاره شده است، که یکی ازویژگی های فرهنگ عمومی تحول وتغییر ناپذیرهستند.پیوست فرهنگی ونقشه فرهنگی بسیاردرفرهنگ عمومی  کارکرد دارد.یعنی درواقع کارکرد جایگزینی درفرهنگ عمومی مردم می تواند داشته باشد. در طراحی برنامه های فرهنگی، واجرا وعادت تفکر،می تواند این صفت، یعنی جایگزینی عملی بشود.منظورازتغییرناپذیر فرهنگ این است که « مشخصه مادی آثارروانی وفرهنگی خاص خودرا دارد.مثلا نوع معماری ساختمان وانتخاب لباس ووسیله نقلیه هر کدام تاثیر خاصی درانسان دارندوکسی که از یک اتاق کلی برای سکونت استفاده می کند اگر وارد خانه ای مجلل شود،حالت روانی او تغییر می کند. کسانی که از دوچرخه یا اتومبیل بنز به عنوان وسیله نقلیه استفاده می کند ،احساس سبکبالی ندارند. اگرچه هردوازوسایل نقلیه به حساب می آیند واگراین تا ثیرروانی تداوم یابد تدریجا مبدل به قالب فرهنگی می شودوآن گاه به عنوان عامل تکوین شخصیت انسان را با قالب سا خته شده مانوس مقید می سازد.فرد دراثرتکراراستفاده ازبنز سواری دیگر تمایلی به دوچرخه سواری پیدا نمی کند، زیرا نوع دوم جزء شخصیت اوشده است وبرخلاف آن  نوع را شکست هویت وآثار فرهنگی خود درجامعه می داند.(کارآمدی سیاست دفاعی ازدیدگاه مقام معظم رهبری ص73و74)»

فرهنگ عمومی ،درفضا منتشراست ورفتارها راعینیت می بخشد.درجمله بالا که خواستیم منظور تغییر وتحول را برسانیم مشاهده می کنید ،که چگونه یک محیط ، یک وسییله روحیه فردرا تغییر می دهد، درواقع ازتغییر به تحول منجر می شود واز تحول به تغییر، این چیزیست که مخاطب به آن نیازپیدا می کند ودراین میان، دستگاههای فرهنگی وغیر فرهنگی به این احساس نیاز می توانند دامن بزنند.به خصوص قالب های قدرمند فرهنگی  مانندرسانه که ارتبا طات اجتماعی را تبدیل به دهکده جهانی نموده است. دراینجا سئوال پیش می آید ،که آیا ما درفرهنگ عمومی دچارمشکل هستیم؟ ودوم اینکه چگونه با ید کارکرد پیوست فرهنگی را به مرحله ظهور وبروز رساند ،درپاسخ به سئوال اول اینکه شکی نداریم که درفرهنگ عمومی دچارمشکل هستیم، واز طرفی حملات فرهنگی دشمن این موضوع را تشدید کرده است ،وفرهنگ عامه مارادچارچالش عمیق نموده است ، و درپاسخ سئوال دوم اینکه چگونه می شود آن را اجرایی نمود.جواب این است درمراتب بالاتر مدیریت فرهنگی  وشرایط اصولی واجرایی فعالیت فرهنگی که شامل: « 1- هدفمندی2- توجه به ویژگی وشرایط مخاطبین 3- برخورداری ازپیام ومحتوا4- هماهنگی دراجرا5- سازماندهی مطلوب 6- شرایط مجریان برنامه »  را جدی گرفت ،این شرایط حاضر باعث خواهد شد که کارکرد پیوست فرهنگی ، تاثیرگذاری بهتر درفرهنگ عمومی ، جای بی افتد ومخاطب با سیستم ونظام فرهنگی قدرتمند روبرو بشود. (درآمدی برمدیریت فرهنگی ص 303و301)

«فرهنگ عمومی زمانی ارتقا ء پیدا می کند که گزاره های فرهنگی تبدیل به گفتمان عمومی شود. فرهنگ زمانی به گفتمان تبدیل می شود که به نیاز عمومی بدل شده باشد. اگر نیازهای فکری روحی وجسمی براساس ملا ک های دینی وعقلی تبدیل به مطالعه عمومی گردند به فرایند رشد فرهنگی مدد می کنند.فعالان فرهنگی دینی زمانی برگ برنده را دردست دارند که نیازهای انسانی را به عنوان گفتمان غالب در بدنه جامع رایج کنند. امروز جامعه ما به شدت تشنه چنین گفتمان است.(مجله اعتصام ش15ص4)»

   همان گفتگو وپرسش ازمخاطب است ،که چه انتظاری ازبرنامه های فرهنگی دارد، ونوشتیم ازاصلیترین حرکت های فرهنگی است  .باید دید مخاطب به چه می اندیشد ؟ وچه احساسی نسبت به موضوع های مختلف دارد؟وازچه الگوههایی لذت می برد؟، وسئوالهای دیگرکه درجامعه واقعیت دارد، وپاسخ آن اهرم حرکت درست کارکرد پیوست فرهنگی است.

ازبهترین حالت درارتقای فرهنگ عمومی  ،به جهت محتوایی استفاده از اندیشه های اسلامی مانندروایت های معصومین (ع) است ،نمونهایی ازروایت های معصومین هستند که درمسیر تحول فرهنگ عامه،  پرورش عقیده وباید ونباید های جامعه  یاری می رساند.کارکرد کم نظیر که بافطرت مخاطب ارتباط دارد.وبه رفتاراو انسجام می بخشد ودرعین اینکه نیازدارد به او بی نیازی می بخشد . این  نکته، این مفهوم ندارد، که با مفهوم ومولفه های محتوای دیگر نیاز نداریم ، چرا داریم، اما اندیشه های اسلامی عالی ترین مراتب کارکرد ونتیجه گیری درعرصه فعالیت های فرهنگی است .درپایان به یک نمونه ازآن کارکردهای موضوعی پیوست در حوزه فرهنگ عمومی،  برگرفته از اندیشه اسلامی می آوریم :

« وکان من خلقه زتسمیه دوابه وسلا حه ومتاعه »

ازاخلاق آن حضرت بود که حیوانات واسلحه واثاث  خودرانام گذاری می کرد.(سیره نبوی ص244)

باید ونباید های پیوست فرهنگی

چه چیزی درتاثیرگذاری فرهنگی مقدم وماخراست. دقیقا ازکجاها باید شروع بشود؟درسطرهای گذشته اشاره داشته ایم، به فرهنگ عمومی وتهاجم فرهنگی ومدیریت فرهنگی واقعا کدام ها اصل هستند؟به عبارتی مهم ترمخاطبانمان چه کسانی هستند که می خواهیم کار فرهنگی روی آنها انجام بدهیم، این موضوع باید ونبایدها را به دنبال دارد. که درابتدا به بایدها وسپس به نباید ها می پردازیم.

الف:  باید ها

1-         چه باید کرد:

سئوال وجوددارد که« کانون اصلی سیاستگذاری وبرنامه ریزی فرهنگی ما کجاست؟ شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان تبلیغات اسلامی، صداوسیما ،وزارت آموزش وپرورش یا حوزه های علمیه  تا به این پاسخ ندهیم نمی توانیم استراتژی مدونی تدوین کنیم(روزنامه یالثارث ص 5)»

بدیهی است که یک دستگاهی باید سیاستگذاری فرهنگی را بعهده بگیرد ونقطه قوت ها وضعف ها را بشناسد وبشنا ساند .هرکدام ازاین دستگاهها کارههای فرهنگی خود را انجام می دهند ودربین دستگاهها هم می بینیم که موازی کاری انجام می گیرد وبایددرپیوست فرهنگی وتاثیر گذاری مخاطب  هرکدام از دستگاهها فعالیتهای مناسب خودشان را انجام بدهند تا خروجی مناسب را داشته باشند. مخاطب باید بداند این محتوا،این فرم فعالیت از خروجی کدام دستگاه بیرون می آید، مهمترین مساله یک کاسه شدن دستگاهها ست که به سود فرهنگ وملت خواهدبود. «اگر ما سازمان های مختلف فرهنگی داشته باشیم که هریک تولید فرهنگی برای اقشار ازجامعه انجام دهند وما کالا های متنوع فرهنگی با ذائقه های متفاوت داشته باشیم توان جذب بیشتری خواهند داشت. نیازفرهنگی اقشاربیشتری ازجامعه را جواب می دهند.ولی نکته ای که وجوددارد این است که وجود یک دستگاه مرکزی با یک نفر افراد دربالای همه این دستگاهها امرضروری است. (مجله مهندسی فرهنگی)» منظورهمان یک دستگی سازمان ها ونهادها فرهنگی وغیر فرهنگی درامرفعالیتهای فرهنگی است.

2-         اعتدال درفرهنگ

افراط وتفریط درحوزه فعالیتهای فرهنگی به سود وانتفاع مخاطب نخواهد.بود وکمکی به راهبردهای فرهنگی کشورمان نمی کند.لذا،داشتن اعتدال درفرهنگ ،ودرپیوست فرهنگی ازبایدهاست که دربرنامه ریزی ها واجراء وعملیات فرهنگی بایددیده بشود .فقدان اعتدال فرهنگی معارض با جهان بینی اسلامی است وطبیعی است بایددرامورهای فرهنگی جریان یابد.آنچه که غایت فعالیت فرهنگی اسلام است .درغیراین صورت به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید . «اعتدال چه فردی وچه اجتماعی  متاثرازجهان بینی اسلامی است که “وضع المیزان الا تعطغوافی المیزان “متاثرازجهان بینی اسلام است که مظهر اعتدال است.از منظر او می توان حقوق طبیعی هرچیزی وهر کس را درجای خود دید وبدی وخوبی افعال را با عیار اوسنجید انسان کامل وولی اعظمی که مادربحث ولایت درباره آن بحث می کنیم دارای چنین ماموریتی درعالم هستی بالاخص درتثبیت هویت هاست. … بنابراین خلقیات انسان اگراز مصدراعتدال باشد منشا خیر وبرکت برای جامعه  خواهد بود وفرهنگ و بینش مردم را اصلاح می کند واگرناشی ازاعتدال  نباشد موجب ترویج ابتذال ودرنهایت معیوب شدن سا ختار فرهنگ جامعه وبینش مردم می شود.به همین خاطر رهبر معظم انقلاب اسلامی فرهنگ غلط وناقص را ناشی از حذف عدالت ، اخلاقیات وفرهنگ مردم می دانند.(کارآمدی سیاست دفاعی ازدیدگاه مقام معظم رهبری ص76و77)»

بی عدالتی ، داشتن غرور، جامع ندیدن موضوع ،احساسی عمل کردن ، هدف راندیدن ،ساختارشکنی، فقدان شناخت مخاطب نتیجه اش عبور ازمسیر هد ف های مقدس ومتعالی است وبی رغبتی وفرارمخاطب نسبت به برنامه های فرهنگی درپی خواهد داشت. توازن درنگاه ودراجرا ،ازاساسیترین موضوع ها وباید های پیوست فرهنگی است.

3-         انتقال ارزش ها

 دو سئوال ایجاب می کند، اول اینکه چه ارزشهایی را می خواهیم درکشورمان را برمخاطب نهادینه کنیم ودوم اینکه مفهوم ارزش چیست؟

«چندمفهوم برای ارزش  قابل اشاره است:1- ارزش به عنوان چیزی که فرد یا گروهی به آن علاقه دارند2- چیزی که کم وبیش درمیان عده ای مورد توجه واحترام است.3- وقتی که فرد یا گروهی دررسیدن به هدف خود ارضاء می شوند4- ازجنبه اقتصادی که ارزش کالا وعمل مطرح است. …. آنچه نوع میزان ومرتبه ارزش ها را تحقق می بخشد فرهنگ است. فرهنگ به ارزش ها هویت می بخشد.(گسترش مفاهیم پدافند غیرعامل درفرهنگ عمومی ص7)»

توجه به ارزش وارزش ها ،ازدرون مایه های فعالیت های فرهنگی است .ما درکشورجمهوری اسلامی ایران، ارزش وارزش های موجود که به خاطرآن انقلاب اسلامی کرده ایم، کم نداریم بلکه، غنی وفراوان دردسترس است،که به جهت محتوایی واجرایی می تواند سرفصل پیوست فرهنگی ومهندسی فرهنگی باشد.

«…. .کارفرهنگی صحیح است ،منبری خوب ، موعظه مردم وتوجیه فکری آنها ، این روزنامه ی ما این مجلات ما این گویندگی ما این آقایان مسئولان که مرتب دراین جا وآن جا ودرمسجدها وپشت تربیونها واین شهروآن شهر حرف می زنند حرف اصلیشان این باشد ازانقلاب وبرکات انقلاب وقوت انقلاب وارزش ارزش های انقلاب ولزوم پایبنده به این ارزش ها به جای پریدن به این وآن بگویند این هم مساله فرهنگی است(سایت صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران)»

 «برای اینکه افراد جامعه کارآمد وموثرباشند ارزش های آن باید با ارزش ها ومعیارهای نظام فرهنگی واجتماعی وسیاسی سازگاری و همخوانی داشته باشد. به تعبیر دیگرتحول وتوسعه دارای دورکن فرهنگی وساختاری است .رکن فرهنگی دربرگیرنده باورها وارزش ها ست ورکن سا ختاری بایستی هماهنگ وهمراه با فرهنگ عمل نماید.(گسترش مفاهیم پدافند غیر عامل درفرهنگ عمومی ص 21)»

منظورازرکن ساختاری وهماهنگی به فرهنگ همان ارزش هاست که درجامعه وجوددارد.درواقع ماباید بدانیم درپیوست فرهنگی چه ارزش هایی را می خواهیم به وسیله ساختار وقالب فرهنگی به مخاطبانمان عرضه کنیم .ارزش ها ست که به نقشه فرهنگی ودرون وبیرون ساختار فرهنگی (پیوست فرهنگی) جهت می دهد. « مفاهیم ارزشی به معنای دقیق کلمه تعین می کنند که چه چیزی به راحتی درمدارس ، دانشگاه ها ، کتا بخانه ها ، تتا ترها، موزه ها وگالری ها دردسترس مخاطبان قراربگیرد(همان)»بنابراین نیازاست که مفاهیم ارزش ها رصد گردد،ودرصورت رصد شدن وقدرت درطراحی برنامه ها وایجاد پیوست فرهنگی ،بسیارگام بزرگی خواهد بود.به طورکلی ارزش ها کارکردهای ذیل را برای جامعه ایفا می کنند«1-انسجام مدل ها2- ایجاد یکانگی اجتماعی3-الهام بخش قضاوت ها4- سازمان دهنده تقسیم کاردرجامعه 5- مشروعیت بخشیدن قدرت اجتماعی 6- عامل نظارت ومراقبت اجتماعی 7- الهام بخش وشکل دهنده نگرش ها ، هنجارها ، کنش ها نقش ها ونهادهای اجتماعی(فرهنگ وارزش های دینی دفاع غیر عامل ص21)»

 4-  هوبت بخشی

هویت بخشی به برنامه های فرهنگی ازمولفه های تاثیرگذارفرهنگی است . بیشتردرنمادها ومعماریها اجراء می گردد که عنصرهنربسیاردرآن دخالت دارد.مثلا درساختن مسجد ومعماری یکی ازمسائلی که درپیوست فرهنگی باید به آن توجه بشود هویت بخشی ویا دادن شناسنامه فعالیت به عناصر موجود درطراحی مسجد است. هویتی که، با ماهیت اسلامی ما همخوانی داشته باشد.

«مولفه های تاثیرگذار مسجد ونمونه های کالبدی وعمالکردی آن درارتقای کیفیت محیط:1-  هویت بخش عواملی نظیر گننبد،مناره صحن عمکلردهایی که تدوام واستمرارهویت دینی ومذهبی را درپی دارد.2- ایجاد نشا ط وسرزندگی درمحیط3- تقویت دسترسی به فضای شهری لزوم نزدیکی مسجد به منازل مسکونی درمحلات وتعبیه دست یابی متعد برای آن تقویت کننده مفهوم دسترسی به فضا های شهری اسلامی است. 4- تقویت حس مکان صحنه(ماه نامه مسجد)»

البته دراین نظریه، نویسنده به عوامل کالبدی مسجد اشاره نموده است، که برخی ازآن نمونه راآوردیم.

5- هویت فرهنگی

درحوزه فرهنگی، مقوله صنعت فرهنگی ازمعیارهای به روزفعالیت است که امروزه شاهد بی حد وحصرگسترش صنعت هستیم. برای مثال درعرصه چاپ می بینیم که دستگاههایی برای تولید کتاب، مجله ،روزنامه، ساخته شده است ودرتداوم آن به سیستم های جدیدی ربرو می شویم. یا درعرصه سینما که وسایل وابزارساده ترمی شود ودراختیاردست اندکاران سینمایی قرار می گیردوبه دنبال آن فیلم ها که ازآن بعنوان کالای فرهنگی نام می برند وارد بازار می شود.این باعث شده که فرهنگ ، کالای فرهنگی هویت بگیرد«تعلق خاطر افراد به بخش شناختی وپایبندی به بخش هنجاری درمجموع حالتی ازاحساس رضایت مندی به فرهنگی را درافراد موجب می شود که آن را هویت فرهنگی می نامند. فرهنگ اساسا دربردارنده ویژگی های بسیاریست(گسترش مفاهیم پدافند غیر عامل درفرهنگ عمومی ص 17و18)» منظورازهنجارکه دراین سطرآمده است کردارورفتاریست (عکس العمل) که مخاطب نسبت به محصولات فرهنگی ویا کالای فرهنگی دارد.ودرواقع صنعت فرهنگی ،کردارها ورفتارها را تعین می کند وهویت می بخشد وبه اجتماع تعمیم داده می شود.درپیوست فرهنگی عنصر بسیار مهمی است که عین خروجی فعالیت فرهنگی است.

 6-         رصد فرهنگی

ازجمله اقدامات مناسب وکلیدی دربایدها پیوست فرهنگی، رصد فرهنگی است.چرا که باید دید چه مشکلات، وچه موانع، وچه کاستی هایی، درفعالیتهای فرهنگی است. باید به آن شناخت پیداکرد وبدیهی است که با شناخت ورصد بهتر می توان برای امورهای فرهنگی برنامه ریزی نمود… مانیازداریم بطوردائمی فرهنگمان رارصد کنیم و با شناخت از روندها ی موجود کاستی ها وفرآیند ها شکل گیری پردازش ونمودها ی عملی رفتاری ، زمینه ساز مهندسی فرهنگی کشوررا فراهم کنیم(مجله مهندسی فرهنگی ص6)»البته درطراحی مهندس این موضوع یعنی رصد ازضروریات است وباعث می شود که دراجرای پیوست فرهنگی که رابطه تاملی واثربخشی دارند، بهتر به نتایج دست پیدا کنیم . موضوع رصد فعل ساده ای نیست بلکه نیا زبه تخصص های گوناگون در عرصه های فرهنگی ، سیاسی ، هنری و…. دارد.رصد موضوع های فرهنگی درهمه جوانب پیوند خورده درقالب یک ساختاری نمونه وهدفمند وموثردرپیوست فرهنگی ودرنهایت ، اثرروی مخاطب ،به جا می گذارد.

 7-         توجه به فرهنگ عمومی

درپروسه تهیه پیوست فرهنگی ،مقوله فرهنگ عموی ازضروریات است . انتقال ارزش ها دراین قسم از فرهنگ تجلی پیدا می کند.درسطر قبل نوشتیم که فرهنگ عمومی دراجتماع کاملا منتشراست ودرهرصنفی چه کم اهمیت وبااهمیت و.. فرهنگ عمومی که مجمو ع های ازعقاید وآداب است وجوددارد. «فرهنگ عمومی به عنوان یکی ازمهمترین سیستم های انسجام دهنده ی اجتماعی ، بارزترین جایی است که ارز ش ها وکنش ها ونمادها درآن رشد می کند(گسترش مفاهیم پدافند غیرعامل درفرهنگ عمومی ص6)»بنابراین باید توجه ای خاص به فرهنگ عمومی بشود. «برای هدایت واداره فرهنگ عمومی درجامعه یک کارویژه لازم است(حدیث ولایت ص60و64) ».

ب: نبایدها

درقسمت باید ها اشاره به چند موضوع داشته ایم دراین بخش به نبایدها می پردازیم. نکته ای که مهم است وآن این است درطراحی ونقشه فرهنگی وایضا پیوست فرهنگی به خصوص موضوع خروجی فعالیت ها وتاثیر گذاری فعالیتهای فرهنگی که جزذات پیوست فرهنگی است ،توجه به نقد ونقد پردازی فرهنگی لازم وضروری است. فعالان فرهنگی درهرمرتبه ای که هستند، باید به این موضوع، توجه کافی ووافی داشته باشند.اگر دقت بشود ،همه تحلیل وسخنان درباب فرهنگ وفرهنگی خود نقد است.

 1- پرهیزازتعجیل(به سرعت نتیجه رسیدن)

درست است که غرب با تمام امکانات فرهنگیش به نبرد با جمهوری اسلامی پرداخته است وبرنامه های فرهنگی خودرا درکوچه وخیابان پیاده می نماید، اما نکته دراین جاست که به سرعت نباید مقابله با بحرانها که خالی ازهرگونه پیش بینی وبرنامه ریزی است اقدام نمود. باید کاملا به تاثیر گذاری فرهنگی اندیشید. چند نکته دراین باره ضروری است:

 خوب فکرکردن»

باید خوب فکر کرد که چه چیزی می خواهیم  ودرچه زمینه ای  می خواهیم تغییراتی را انجام بدهیم »

الف«آگاهانه حرکت کردن»

حرکت مداوم وبه تریج حرکت کردن وداشتن برنامه

ب« گام به گام حرکت کردن»

ج«استفاده ازنظرات مردم»

د «داشتن اطلاعات ازبحران»

ه «همگان نمودن مردم(برنامه ریزی پدافند غیر عامل درفرهنگ ص 16و17)»

 2-         موعظه ونصیحت

همیشه نصیحت وموعظه کارایی لازم را ندارد. به خصوص این روزهاکه  نوجوانان وجوانان که، حوصله نصیحت وموعظه را ندارند.درپیوست فرهنگی که اهرم نگاه به خروجی فعالیت است ،این نکته جز نباید هاست.

« شاید آن قدرکه چاق سلامتی کردن با همسایه یا رفتن به تشیع جنازه دوست وآشنا یا دستگیری ازفامیل تا ثیرگذارباشد، موعظه ونصیحت وامرونهی های بی مورد وتکراری تا ثیرگذار نباشد .اخلاق موتورحرکت فرهنگی است. اگردرهر محله فقط یک نفر خوب زندگی کند آن محله را بیمه کرده است. به قول عالم فرزانه آیت الله جواد آملی یک طلبه با سواد متوسط وتقوای عالی  می تواند به یک شهر نورانیت دهد(مجله اعتصام ص 5)»

این ازجمله کارکرد های فردی یک مبلغ است که می تواند بالاتر از یک دستگاه فرهنگی موثر باشد.

 3-         توجه به اصل موضوع ودوری ازحاشیه ها

چه چیزی دربطن موضوع فرهنگی مهم است؟به چه چیزی باید توجه کرد؟آیادرفعالیتهای فرهنگی توجه به آیین نامه ها وبخش نامه ها مهم است ویا به اصل تاثیرگذاری موضوع؟جهش به سمت موضوع ، گام های محکم برداشتن ، وبی تو جه ای به عناصر مزاحم ، باعث رشد فرهنگی یک فرد یک منطقه ویا یک محیط می شود. وای بسا که یک حرکت خالص فرهنگی سالیان سال دراذهان باقی می ماند وحتی درتاریخ.

« کربلا جنگ نبود بلکه اصلاح فرهنگ بود.اصلاح فرهنگی با آیین نامه وبخش نامه راه به جایی نمی برد. مگر می شود بر صندلی ریاست تکیه زد وبا چند دستورالعمل وامربه معروف وتارپود فرهنگ را برروی هم سوارکرد.برای رسیدن به جامعه نبوی حرکت لازم است . خروج از رودربایستی های فکری وروحی ، خروجی از خمودگی وروزمرگی ، خروج از تعصب های بی پایه وخروج ازاسم های فانی وبی اساس ازلوازم این حرکت است . خروج واقعی زمانی محقق می شود که پیش قراوان فرهنگ واندیشه مطلوب خودرا اصلاح ورشد فرهنگ بدانند.(همان ص 4)»

نبایدهایی که باید دردرون ،پیوست فرهنگی به یک ساماندهی برسیم .وگرنه نقشه فرهنگی راپویا جلوه نمی دهد.

4-         توزیع  نا مناسب

این واقعیت درمملکت وجود دارد که محصولات فرهنگی تولید می شود(بحث کیفیت را نداریم) اما به خوبی دسترس مخاطبان قرار نمی گیرد. این با عث می شود که درهویت فرهنگی دچارمشکل بشویم.دراین قسمت نقد جدی وجوددارد. یکی ازعلت های آمارپایین  مطالعه کتاب این موضوع می تواند باشد.

«درتمام این سالها هیج دستگاهی فرهنگی پیدا نشد که با خرید چند مغازه توزیع میدانی را دنبال کند .ضمن اینکه ما درحوزه مدیریت فرهنگی برنامه ای برای توزیع به عنوان یک شبکه گسترده مردمی نداریم(مجله اعتصام ص27)»

وقتی محصول مثل فیلم وکتاب و.. که حاصل تفکرخالقان اثراست، باید نسبت به توزیع آن توجه ویژه ای بشود. تا خروجی مناسب یک کتاب یک فیلم را شاهد بود واین دربرآیند برنامه ریزی بعدی فعالیت فرهنگی موثرخواهد بود. جزنبایدهاست. که برای آن درپیوست فرهنگی فکری جدید وجدی باید بشود.اصولا این گام جزء ذات پیو ست فرهنگی ،ازدرون به بیرون فعالیت است وخواهد بود.یعنی توزیع ودرست به هنگا م محصول فرهنگی.

5-    کارنامه فعالیت

چرامقام معظم رهبری می فرماید که فرهنگ مظلوم است. درواقع نگاه به کارنامه فعالیتها این نتیجه را به رهبر می نماید،که فرهنگ مظلوم است.مظلومیت فرهنگ رادرچند شاخه می توان ملا حظه کرد:

 الف «تعدادکیفیت آثار که موجود است »

ب  «همخوان نبودن آثاربا جریان بزرگ انقلاب اسلامی»

ج  « نبود کارنامه موفق مدیران فرهنگی ، مدیریت فرهنگی»

د  « عزل ونصب های بی جا وبی تناسب(همان ص27)»

 هدردادن بودجه وبی برنامگی باعث شده که به همه چیز توجه بشود ،الا به موضوع فرهنگ . خروجی مناسب فعالیتهای فرهنگی این چند سال، واقعا چه بوده است؟

 6 –مدیرمتخصص فرهنگی چه کسانی هستند؟

یکی ازراههای اصلی وموفقیت درفعالیتهای فرهنگی بکارگیری مدیرموفق ومتخصص است.مدیریی که درک ودانش وتجربه درعرصه های فرهنگی را دارا باشد .ومسیر فعالیت او کار فرهنگی  بوده وباشد«… کلید اتفاق های مدیریتی فرهنگی کشوررا به دست افرادی  بسپاریم که با تمام وجود علاوه بر برتعهد انقلابی وشورانقلابی سواد فرهنگی وشجاعت برای انجام دادن وظایف خودشان درحوزه مدیریتی داشته باشند ولی متاسفانه می بینیم درکنار حضور برخی ازمدیران متدین انقلابی باسواد انبوهی ازمدیران فرهنگی کم سواد منفعل خنثی وبدون شعورانقلابی کلید های اتاق مدیریتی را سالیان سال دردست خودشان دارند وریل های قطار فرهنگ وهنر انقلاب را به سمت ومسیری حرکت داده اند که امروز می بینیم(همان ص27)»تجربه نشان داده است که استفاده ازمدیر ناآگاه ضربه جبران ناپذیری به بدنه فعالیت فرهنگی زده شد.درتهیه پیوست فرهنگی وتا حصول نتیجه مدیر،نقش اصلی ومهمی دارد که دربکارگیری افراد باید دقت کافی ووافی بشود. «می بایستی درکنارپرورش هنرمند ونویسنده شاعر هنرمندان ونویسندگان وشاعران را پرورش می دادیم که مدیر هنری هم باشند.(همان ص27)»همانطوریکه یک پزشک متخصص بروزارت خانه گماشته می شود وتخصص لازم دراین زمینه را دارد می بایست درعرصه فرهنگی که پیچید گیهای خاص خودش را دارد، مدیر متخصص انقلابی ومتعهد ودلسوز بکارگمارده بشود ،آن صورت است که پیوست فرهنگی صحنه ای از خروجیهای لازم را دارد.

 7-آماروبی توجه به شاخصها

خروجی فعالیت فرهنگی با دیگر فعالیتها تفاوت دارد. « توجه وسرمایه گذاری وتلاش کارشناسی ومدیریتی برای تحول و نوسازی این عرصه همچون عرصه های دیگرزودبازده نخواهد بود نمی توان به سرعت گزارش های پرآمار وارقام ازآن ارائه داد»چقدرآمار می خواهد تصویر تاثیرگذاری فرهنگی فعالیت ها را نشان بدهد ؟ به نظر باید دراین باره تصمیم جدی گرفته بشود. ازدیگر موضوع هایی که باید برنامه ریزان فرهنگی به آن توجه کنند ،توجه به شاخصها که دراین عرصه وجود دارد….مبارزه با بدحجابی طرح عفاف وغیره که عده ای برنامه ریزی می کنند، ولی فردای آن روز یک مسئولی می آید وکلا ماجرارا زیر سئوال می برد و می گوید ما به این کاراعتقادی  نداریم، آیا شاخص هایی را برای سنجش وارزیابی فرهنگ عمومی وفرهنگی دینی داریم ؟آیا شاخص برای دینداران افراد وجامعه داریم ؟ یک شخصی می گوید جوانان ما 5 درصد متدین هستند از طرف دیگر شخص دیگرمی آید و می گوید جوانان ما 95متدین هستند(یالثارث تیر89ص5)» با کدام شاخصها اینها ارزیابی می شود؟وقتی شاخصها عنوان مشخصی داشته باشد، تهیه پیوست فرهنگی به روشنی انجام خواهد گرفت وبرنامه ریزان ومدیران فرهنگی را یاری خواهدداد.

نتیجه گیری:

ازآن زمانی که موضوع پژوهش درخصوص پیوست فرهنگی به میان آمده است این پنداشت بوده که منابع آن چه می باشد. به جز چند تعریف روانشناسی وجامعه شناسی دردیگر عرصه های فرهنگی منابع کتابی که وجود داشته باشد نبود. ولی اما بعدازچند سال که از فعالیتهای فرهنگی درمملکتمان می گذرد بسیاری ازدست اندکاران فرهنگی وهنری ومدیران فرهنگی وآنهاییکه به نوعی فعالیت فرهنگی وبه خصوص کسانیکه فعالیت خلاقانه دارند وبا مخاطبان سروکاردارند.تجربیات باارزشی را پست سرنهاده اند که این تجربیات بسیار می تواند درتهیه پیوست فرهنگی مفید باشد.می بایست به نقدها وتحلیل ها وپیشنهادهایی که درحوزه فرهنگ وارد می شود. برای استفاده مسیر راه یا تهیه پیوست فرهنگی به آن دقت کردورصد نمود وبکارگرفت.

درکشورمان مجموع های ازآداب وعقاید وفرهنگ وجودارد که تحت عنوان فرهنگ عمومی می شناسیم ، مهمترین بستری است که می توان تاثییرات وتغییرات وتحولات را درآن دید وایجاد کرد. فرهنگ مردم که دین اسلام روی آن اثرگذار بوده وبسیاری ازاجزای فرهنگ عمومی الهام گرفته شده ازدین است،  می تواند به صورت جامع ،درتهیه پیوست فرهنگی مد نظر قرار بگیرد.همانطورکه گفته شده است با رویکرددینی به ساماندهی فرهنگ عمومی پرداخت.درفرهنگ عمومی نقش مبلغان بسیار حائزاهمیت است آنها با بایسته های تبلیغی  واخلاق که موتور حرکت های فرهنگی ودین می باشد می تواند موفقیت های بسیاری را برای مبلغ درعرصه فرهنگ عمومی ایجاد نماید.مهم است که چه چیزی را می خواهیم درفرهنگ تغییر بدهیم به خصوص درفرهنگ عمومی. درسطح گسترده تر درفعالیتهای فرهنگی کدام قالب فرهنگی ازهمه قالب های دیگر فرهنگی موثرتراست وما به واسطه آن زود به نتیجه می رسیم ،باید آن قالب فرهنگی برتر شناسایی شود ودرپیوست فرهنگی توجه گردد.

پیوست فرهنگی در دست، ویژگی هایی دارد که شامل موارد زیز است

1-         استفاده همه مدیران دستگاهها ازپیوست فرهنگی

2-         تعامل دستگاههای فرهنگی با غیردستگاههای فرهنگی

3-         شناخت کافی ازمخاطب ونیازها وخواسته های او

4-         رصد فرهنگی ازموقعیت ها ، فعالیت ها ، برنامه های صورت گرفته

5-         ادای تکلیف فرهنگی تمامی افرادجامعه متخصص درامر ساخت مسکن ومعماری وبازار

6-         معرفی شاخصهای فعالیت به پژوهشگران ومحقیق عرصه فرهنگی وهنری

7-         معرفی بهترین الگوهای فرهنگی وهنری ونوع فعالیتهای آن به مردم ومخاطب

8-         بکارگیری عنصر هنروهنرمندی درپیوست فرهنگی برای تاثیرگذاری ماندگارمفاهیم وجهانشمولی (دین اسلام)

دراین شک نداریم که دشمن قسم خورده می خواهد با انجام فعالیتهای فرهنگی چهره اسلام را مخرب نشان دهد..دشمن ازهرابزارممکن رسانه ای درجهت تخریب دین اسلام می کوشد وباورها را کم رنگ می کند.مهندسی فرهنگی وپیوست فرهنگی  که پالایش فعالیتها وتاثیرگذاری ویا هدف گذاری ونقطه گذاری برنامه ها را بکار می گیرد درحوزه اسلامی شامل ویژگی های زیر است

1-         بکارگیری مدیران انقلابی متعهد ومتخصص درعرصه فرهنگ وهنر

2-         مدیرانی که انتقادپذیرند وبدورازاخلاقهای کاذب وغرور اقدام به فعالیت می کنند

3-         مدیران فرهنگی ازافراد متخصص ومجرب درعرصه فرهنگی استفاده می نمایند.

ونکته آخراین است که دراین عرصه برای دست یابی وسیعتر به موضوع اجرای دقیق برنامه ها وآشنایی با نیاز مخاطب جهت گیریهای مثبت دربرنامه های فرهنگی امرپژوهش بایددرمحورکارقرار بگیرد وبرای دست اندکاران وعوامل فرهنگی این شعار باشد که فعالیت بدون پژوهش کارسازنیست وتمامی فعالیت ها ازمسیر تعین شاخصها وآنچه که پژوهش نشان می دهد انجام گیرد وسپس ایده، طرح ،برنامه ،روی چرخش وگردونه  فعالیت قرار گیرد.

                                    منابع وماخذ:

                      1-سایت صداوسیما جمهوری اسلامی.سخنان مقام معظم رهبری درباره مهندسی فرهنگی

                      2–نائینی محمد علی ،  کتاب درآمدی برمدیریت فرهنگی

                       3-دکتربنیانیان حسن ،معیارها ی پیشنهادات وانتخاب طرح های فرهنگی

                       4-نیک فال محمد حسین- شریفی مهدی،   کتاب جامعه شناسی تبلیغ

                        5-گفتاری ازجت الاسلام عبدلعلی رضایی مجله سوره شماره 55و54

                        6-سخنان مقام معظم رهبری، هفته نامه پنجره شماره 123

                        7-مطهری مرتضی ،کتاب تعلیم وتربیت ،

                        8-کتاب گفتمان مهدویت مجموع آثارنویسندگان،مقاله تاثیرمهدویت درفرهنگ عامه ،

                        9-دکترمنصورلایجانی،اسماعیل،کتاب کارآمدی سیاست دفاعی ازدیدگاه مقام معظم رهبری،

                       10-گفتگو با حجت الاسلام محمد صادق منظری ، مجله اعتصام ش 15

                        11-دلشاد مصطفی ، کتاب سیره نبوی

                        12-گفتاری ازدکتر ابراهیمی استاددانشگاه ،کارشناس فرهنگی ،روزنامه یا لثارث سال 1389 تیر،چهارشنبه

                         13-گفتگو با دکترمحمد علی کی نژاد ، مجله مهندسی فرهنگی ش4 آذرسال138

                         14-فردرو محسن ، کتاب گسترش مفاهیم پدافند غیرعامل درفرهنگ عمومی

                          15-فردرو محسن ،کتاب فرهنگ وارزش های دینی دفاع غیرعامل

                          16-مقاله تقوایی علی اکبر، معروفی سکینه ماه نامه مسجد ش 152و153

                          17-مجله مهندسی فرهنگی ش4 آذر1385

                          18-کتاب حدیث ولایت

                         19- گفتگو  با حجت الاسلام محمد صادق منتظری مجله اعتصام سال 1390

                        20-گفتگو با مهدی رسولی ، نویسنده مجله اعتصام 1390

                         21-مجله اعتصام، ش 15 بهمن

                         22-روزنامه یا لثارث ، مقاله دکترناظمی  اردکانی مهدی چهارشنبه تير89