زمزمه فشارها برای عرضه برنج‌های آلوده

 

بر اساس صورت‌جلسه کارگروه تنظیم بازار، سازمان غذا و دارو با شرکت بازرگانی دولتی در خصوص بیش از حد بودن سقف مجاز آرسنیک در برنجهای وارداتی هندی اختلاف نظر دارند و فشارهایی برای توزیع این برنج‌ها در ماه رمضان وجود دارد.موضوع واردات برنج  توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران در سال جدید نیز دست‌مایه جنجال‌های فراوان شد اما این بار حواشی صورت‌گرفته به‌جای رسانه‌ها در کارگروه تنظیم بازار و دولت مطرح شده است.بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده و چکیده‌ای از مباحث و تصمیمات اتخاذشذه از کارگروه تنظیم بازار (در نامه‌ای با سربرگ حوزه معاونت اجرایی ریاست جمهوری) موضوع آلودگی برنج‌های وارداتی به آرسنیک به‌صورت مشخص اعلام و بر اختلاف سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شرکت بازرگانی دولتی و وزارت جهاد کشاورزی صحه گذاشته است.با توجه به زمان این نامه که در تاریخ سوم اردیبهشت سال جاری یعنی قبل از تودیع و معارفه معاون جدید شرکت بازرگانی دولتی ایران است، حقایق دیگری را نیز به‌روی چشم مخاطب می‌گشاید.

*سکوت دولت درباره برکناری مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران

مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران، چند روز مانده به انتخابات دور دوازدهم ریاست جمهوری برکنار شد و درباره دلایل این برکناری، دولت تصمیم گرفت که سکوت محضی داشته باشد.در بخشی از چکیده تصمیمات اتخاذشده درباره واردت برنج برای تأمین ذخایر استراتژیک کشور و توزیع گسترده مواد غذایی برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها آمده است: «وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان مسئول تأمین و تنظیم بازار کالاهای اساسی موظف به تأمین به‌موقع این کالاها بوده و لازم است از تمامی ابزارهای موجود برای انجام مسئولیت خود بهره گیرد، به‌نحوی‌که قبل از آغاز ماه رمضان و اجرای طرح ضیافت با توزیع گسترده اقلام ضروری و حساس از هرگونه افزایش قیمت جلوگیری و قیمت‌ها متعادل گردد».بنابراین گزارش اما در دستور سوم  این جلسه دوباره به موضوع واردات برنج هندی پرداخته و اشاره شده است که هندی‌ها با توجه به محدودیت فصل واردات برنج در ایران قیمت‌های خود را بالا می‌برند و تأکید شده که برای تأمین کسری می‌توان از سایر کشورها مانند اوروگوئه و تایلند استفاده کرد.در بخش دیگری از این نامه آمده است که  صدور GNP (گواهی بهداشتی) برای سایر کشورهای عمده تولید برنج زمان‌بر است؛ از طرفی صراحتاً به “بیش از حد بودن سقف مجاز آرسنیک در برنج‌های وارداتی به‌تشخیص آزمایشگاه‌های تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی” اشاره شده است.این اظهارات و مخالفت‌های سازمان غذا و دارو در حالی مطرح می‌شود که  دستگاه متولی تنظیم بازار بر “زمان ناکافی برای واردات (محصول جدید) و تأمین کسری” و “عدم‌تمایل بخش خصوصی برای واردات این محصول به‌دلیل عدم‌توان رقابت با واردات دولت” اشاره کرده است.

*فشارها برای توزیع برنج‌های مشکل‌دار

فشار شرکت بازرگانی دولتی برای عرضه برنج‌های وارداتی که سازمان غذا و دارو آنها را دارای آرسنیک بیش از اندازه دانسته است در آستانه ماه رمضان سؤالات متعددی را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند.شرکت بازرگانی دولتی ایران باید به این سؤال پاسخ دهد که؛ چرا برای تأمین کسری ذخایر استراتژیک کشور به این اندازه دیر عمل کرده است تا قصد آن را داشته باشد به‌دلیل کسری در بازار  بخواهد برنجی توزیع کند که سازمان غذا و دارو سلامت آن را تأیید نمی‌کند؟محموله برنج خریداری‌شده توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران چرا قبل از خرید آزمایش اجباری لازم و معمول را صورت نداده است؟این موضوع باید برای مخاطب نیز مشخص شود که شرکت بازرگانی دولتی ایران چه محموله‌هایی و با چه درجه از کیفیت از برنج را خریداری می‌کند که مشکلات آلودگی به آرسنیک دارد؟شرکت بازرگانی دولتی باید ارتباط بین استعفا یا به‌تعبیری برکناری مدیرعامل این شرکت در آستانه انتخابات ریاست جمهوری با مسائل مطرح در این شرکت را که ظرف 2 سال گذشته خبرگزاری تسنیم به آن پرداخته است، مشخص کند.بنابراین گزارش در خلاصه مذاکرات، دستور سوم جلسه کارگروه تنظیم بازار در خصوص واردات برنج هندی آمده است:ــ با توجه به افزایش قیمت برنج هندی و سوءاستفاده تجار هندی از انحصاری بودن مبدأ واردات و کاهش ذخایر این کالا در کشور به برخی مشکلات به‌شرح ذیل در واردات برنج اشاره شد: ــ وابستگی به تنها یک مبدأ وارداتی و مشکل واردات برنج از سایر کشورها مانند اوروگوئه و تایلند و… ــ زمان‌بر بودن صدور GNP برای سایر کشورهای عمده تولید برنج  ــ بیش از حد بودن سقف مجاز آرسنیک در برنجهای وارداتی به‌تشخیص آزمایشگاه‌های تخصصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و عدم پذیرش پروتکل بین‌المللی توسط این سازمان و اختلاف نظر حد مجاز از نظر سازمان استاندارد با سازمان غذا و دارو و سازمانهای بین‌المللی ــ ممنوعیت واردات و ثبت سفارش در فصل برداشت برنج و سوءاستفاده تجار هندی به افزایش قیمت برنج برای وارد کنندگان ایرانی ــ عدم‌امکان واردات به‌اندازه کسری نیاز کشور برای برنج در یک ماه باقی‌مانده تا ماه مبارک رمضان ــ عدم‌تمایل بخش خصوصی برای واردات به‌دلیل وجود رقیب دولتی (شرکت بازرگانی تخصصی ایران) و احتمال عرضه با قیمت پایین‌تر از قیمتهای تمام‌شده توسط این شرکت ــ کاهش قاچاق این کالا به داخل کشور با توجه به اجرای طرح مبارزه با قاچاق و اصلاح تعرفه و حذف مابه‌التفاوت.

با توجه به موارد اشاره‌شده وضعیت ذخایر برنج علی‌رغم نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان وضعیت مناسبی ندارد و تأخیر سازمان غذا و دارو در پاسخگویی در این خصوص به وزارت جهاد کشاورزی مشکلاتی را به وجود آورده است.

بنابراین گزارش در این نامه همچنین آمده است که همواره حفظ سلامت مردم در اولویت‌های سیاست دولت قرار دارد و بارها توسط کارگروه تنظیم بازار بر این نکات نیز تأکید شده است.

با توجه به مصرف سرانه و تولید داخلی سالانه به واردات حدود یک‌میلیون و 200هزار تن برنج نیاز است که امکان تأمین این کسری تنها در 8 ماه از سال که ممنوعیت ثبت سفارش بر واردات وجود ندارد امکان‌پذیر نیست و لازم است که سازمان غذا و دارو علاوه بر بهر‌ه‌گیری از کارشناسان خود از مرجع و شرکتهای بازرسی بین‌المللی معتبر و مجوز واردات از مناطق و کشورهای قابل قبول از نظر این سازمانها برای واردات برنج طی مدت کوتاه برای واردات این محصول را مشخص و معرفی نمایند.

به‌منظور جلوگیری از سوءاستفاده تجاری هندی و افزایش قیمتها دستگاه‌های مرتبط با هماهنگی با یکدیگر و انجام اقدامات فرهنگی مانع این امر شوند و عنداللزوم نسبت به تحریم واردات از این کشور اقدام کنند.

فرآیند رسیدگی به موضوع برنج وارداتی از سوی سازمان غذا و دارو بسیار زمانبر است که با توجه به وضعیت نه‌چندان مناسب ذخایر برنج مورد تجدیدنظر قرار گیرد.

* تشکیل کمیته مشترک وزارت جهاد کشاورزی و سازمان غذا و دارو برای حل مشکل

بنابراین گزارش در بخش تصمیمات متخذ کارگروه تنظیم بازار آمده است:

1 ــ کمیته‌ای با محوریت سازمان غذا و دارو با همکاری جهاد کشاورزی تشکیل و تمامی موارد مربوط به این موضوع شامل تعیین تکلیف برنج‌های وارداتی و تعیین مناطق قابل اتکا برای واردات برنج بررسی و حداکثر ظرف مدت یک هفته نتیجه به دبیرخانه منعکس گردد.

2 ــ سازمان غذا و دارو ظرف کمتر از یک ماه کشورهای مجاز واردات برنج را به جهاد کشاورزی معرفی نماید. به‌منظور جلوگیری از فوت زمان این مهم حتی‌المقدور براساس تأیید سازمانهای بین‌المللی صورت گیرد.

3 ــ وزارت جهاد کشاورزی نسبت به بازنگری و ممنوعیت ثبت سفارش در 4 ماه از سال از ابرازهایی همچون تعرفه فصلی برای حمایت از تولید داخلی و جلوگیری از سوءاستفاده کشورهای فروشنده بهره گیرد.