دشت ناز ساری، زادگاه گوزن زرد ایرانی

پناهگاه حیات وحش دشت ناز ساری که در فضایی از جنگل‌های جلگه‌ای قرار گرفته، از سال ۱۳۴۶ به صورت محل تکثیر گوزن زرد ایرانی درآمده است.

گوزن زرد ایرانی بزرگ‌تر از شوکا و کوچک‌تر از مرال است و وجود خال‌های سفید روی پشت و پهلوهایش این گونه را از سایر گوزن‌ها متمایز می‌کند.

تاریخچه انتقال گوزن زرد به دشت ناز

در چند سال پیش به نظر بسیاری از کارشناسان محیط زیست این گونه جانوری از بین رفته بود اما در سال ۱۳۳۷ توسط یکی از علاقه‌مندان محیط زیست به باغ وحش اپل انتقال داده شده و بعد از تکثیر تعداد ۶ رأس به دشت ناز منتقل شد.

شکار بی‌رویه این گونه از گوزن زرد رنگ ایرانی به دلیل شکار بیش از حد از گونه جانوری است.

در گذشته گوزن زرد از غرب و شمال غرب ایران تا شمال شرقی آفریقا و در جنوب اروپا تا بالکان نیز به صورت پراکنده زیست داشته‌اند که در حال حاظر در بین جنگل‌های متراکم غیرقابل نفوذ در منقطه خوزستان و زاگرس در حال زندگی هستند.

برای جلوگیری از این گونه نادر ایرانی تعدادی از آن‌ها را به دشت ناز در مازندران، دشت ارژن و جزیره اشک در دریاچه ارومیه نیز انتقال می‌دهند.

دشت ناز نیاز به سروسامان دادن دارد

گفته شده در سال‌های اخیر تخریب پوشش گیاهی در منطقه دشت ناز به‌دلیل تکثیر گوزن زرد ایرانی اتفاق افتاده است، از طرفی دشت ناز نیاز به سروسامان دادن دارد.

دیدن گوزن زرد ایرانی در دشت ناز منوط به دریافت مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست و هماهنگی‌های لازم است، البته بازدید از این منطقه در تمام ایام سال نیز آزاد است.

اگر چه شاید بسیاری از ساروی‌ها یا مازندرانی‌ها دشت ناز را از نزدیک ندیده باشند اما این دشت بکر و دیدنی از جمله مراکز توریستی و گردشگری مازندران بوده که تاکنون میزبان مسافران داخلی و خارجی زیادی بوده است.

توسعه دشت ناز در دوران پهلوی

مساحت تقریبی این دشت پرآوازه حدود ۵۵ هکتار بوده و ظاهر طبیعی‌ای دارد، همچنین اینکه قدمت تاریخی این دشت به دوران رضاشاه برمیگردد که گفته شده عبدالرضا پهلوی توسعه آن را انجام داد.

در منطقه دشت ناز، فرودگاه و پناهگاه حیات ‌وحش به چشم میخورد که خبر از توسعه این مکان میدهد، جنگل‌های اطراف دشت و وجود ۵۰۰ گونه گیاهی در آن از جمله ویژگی‌های خاص این دشت به حساب میرود.

گوزن زرد، مرال، شوکا، گربه جنگلی، قرقاول و غیره از جمله حیوانات معروف در پناهگاه حیات وحش دشت ناز ساری محسوب میشوند.

ادامه تولد گوزن زرد ایرانی

۱۸ فروردین ۱۴۰۰ بود که اولین گوساله گوزن زرد ایرانی در پناهگاه حیات وحش دشت ناز میاندورود متولد شده بود امسال هم در همین تاریخ گوساله دیگر متولد شد.

هم‌اکنون۶۰ راس گوزن زرد در این پناهگاه حفاظت و نگهداری می‌شوند، که با تولد یک راس گوساله، تعداد گوزن زرد ایرانی به ۶۱ راس رسید.

گوزن زرد ایرانی در یک قرن گذشته گردنه بسیار خطرناکی را برای بقا طی کرده، اما با محافظت شبانه روزی از این گونه در حال انقراض، جمعیت گوزن زرد ایرانی در سه سال اخیر در پناهگاه دشت ناز ساری ۲۵ درصد افزایش یافته است.

برنامه احیای گوزن زرد ایرانی این است که در سایت‌هایی مانند دشت‌ناز جمعیت این گونه افزایش یابد و پس از رسیدن به جمعیت مطلوب، به مرور در طبیعت و خاستگاه اصلی‌شان که در خوزستان و حاشیه منطقه رودان است رهاسازی شوند.

به‌طور کلی در دشت ناز هم هدف اصلی افزایش تعداد گوزن زرد ایرانی است و اگر چرخه طبیعی اکوسیستم برقرار باشد و گوشتخواران حضور داشته باشند این گونه‌ها در معرض انقراض قرار می‌گیرند.

سال‌هاست که حیات وحش ایران خالی از گوزن زرد است و این جانوران زیبا و کم‌نظیر فقط در چند پناهگاه و منطقه حفاظت شده حضور دارند و زندگی می‌کنند.